Abunda sa kasinatiaan sa paghatag og serbisyong medikal ang mga medik sa Bagong Hukbong Bayan (BHB). Tungod nag-atubang sa tanang matang sa sitwasyon, naswito na sa mga medik sa hukbo sa katawhan nga sagad naggikan sa masang mag-uuma, ang pagtabang sa lain-laing tipo sa emerhensyang medikal.

Usa ka pananglitan mao ang kaso ni Ison, 9-anyos nga batang Dumagat nga nadigyas sa batuhan ug nabalian og braso. Naagian siya ug ang iyang amahan sa mga Pulang manggugubat sa daplin sa suba dihang nahitabo ang aksidente. Naa sa baryo adtong tungura ang usa ka yunit sa BHB maong paspas nga nakaresponde ang upisyal medikal niini.

“Halos mawad-ag panimuut ang bata ug miiyagak sa kasakit,” saysay ni Ka Nonoy, usa sa mga Pulang manggugubat nga miresponde sa mag-amahan. Tungod antigo na pinaspas nga lihok, dihadihang nakapatumaw og betadine, gasa, plaster, elastic bandage ug pain reliever ang tim sa mga manggugubat. Bitbit ang first aid bag ug pistola, giadtuan gilayon sa ilang medik nga si Ka Aida ang bata ug gidapatan og first aid. Gitauran usab siya og lakilaki. Igong nasulbad ang emerhensya ug napadayon sa yunit ang tigum sa masa sa baryo, kauban ang inahan ni Ison nga labing nabalaka sa iyang anak niadtong higayona.

Human ang kulang usa ka bulan, subling naagian sa mga kauban si Ison ug ang uban pang bata sa daplin sa suba. Naayo na ang iyang samad ug piang sa braso gikan sa kapin usa ka semana nga pagbalik-balik sa mga kauban sa pagtambal ug paghilot sa iyang braso. Sa dihang gikumusta, madasigong tubag ni Ison nga naayo na siya. “Nakakatkat na gani ko sa mangga ug nanguha og bunga para nilang Tatay,” dungan sa pagwarawara sa iyang walang braso. Nagtunol siya og lima ka lugas nga bunga para sa mga kauban. “Daghan kaayong salamat sa inyo. Naayo na ang akong braso. Pramis, mag-amping na ko sa sunod!”

Nagpasalig ang mga bata nga motabang sa mga manggugubat aron itabok ang ilang mga gamit sa suba. Si Ison, uban sa lain pang mga batang Dumagat ang “drayber sa mga kauban.” Mitabang sila aron luwas nga itabok ang mga gamit sa mga kauban ilabina kung taas ang suba ug ligyas ang batuhan. Ginasakay nila ang mga bag sa gakit ug itabok sa pikas tampi.

Sagad na ang ingon niining hitabo sa mga lugar nga ginalihukan sa hukbong bayan. Tungod sa kawalay medikal nga pagtagad sa daghang baryo sa kabukiran, nagsalig sila sa serbisyo sa BHB. Maong ingon na lang niini kahugot ang ilang pag-atiman sa mga kauban. Ingon niini ang kasinatian sa medik nga si Ka Primo, nga naigo sa tiil dihang napaaway ang iyang yunit. Sa una, abi niyag kaya niyang ikamang ang iyang kaugalingon apan wala na niya kini nakaya sa kadugayan. Gikarga siya sa mga kauban sa duyan tungod kay gikanyon na sila sa kaaway.

Kapin duha ka semana silang nagmaniobra palayo sa operasyon sa mga sundalo. Sa matag komunidad nga ilang maagian, paspas silang ginasugat sa masa. Adunay dalang suplay sa pagkaon ang masa ug taho sa kahimtang sa seguridad sa ilang agiang ruta. Daku ang tabang nila sa pagpas-an kang Ka Primo.

“Nagpulihay ang ingon niining sistema sa matag sityo nga among maagian,” saysay ni Ka Primo. Sa tungatunga sa lakawan, miaabot si Gimo, usa ka mag-uumang kanhi na niyang gitambalan. Gibunalan kanhi ang ulo ni Gimo ug nakuyapan. Si Ka Primo ang nagdapat og first aid kaniya ug nagbantay hangtud mibalik ang iyang panimuut. Gisiguro usab niyang maayo ang panglawas sa pasyente ayha siya mibiya sa lugar.

“Dihang nahibaloan nako nga ikaw diay ang nasamdan, ingon ko, mouban jud ko aron makatabang! Para makabawi pud ko nimo,” sugat ni Gimo kang Ka Primo. Nalipay kaayo ang samarong manggugubat ug labaw nga nakapalig-on sa iyang baruganan nga mag-alagad sa rebolusyon. Dili sayon ang mga dalan nga gibaktas nila—piot, subidahon, pangpang ug kalibunan. Nagtinabangay ang Pulang hukbo ug masa hangtud nga mapagawas ug makapatambal si Ka Primo.

Naulian si Ka Primo human ang pipila ka bulang pagpatambal. Dihang nakabalik siya, kauban na niya sa Pulang hukbo si Gimo.