Pulos pagpangilad sa katawhang Pilipino ang deklarasyon sa gubyernong US isip “higala, kaabag ug alyado,” o sa ilang “pinutos sa puthaw nga saad” nga “panalipdan ang Pilipinas.” Sa lain-laing yugto sa kapin usa ka siglong kasaysayan sa nasud, subli-subli nga ginapagawas sa US nga kini alyado sa katawhang Pilipino sa ilang pakigbisog alang sa kagawasan. Sama sa gipagawas kaniadto sa US nga kini ang mitapos sa 300-ka tuig pagpangolonya sa Kastila sa Pilipinas, o kaha nagpalayas sa Hapon niadtong ikaduhang gubat pangkalibutan, ginapagawas karon sa imperyalismong US nga kini ang manalipud sa Pilipinas batok sa China.

Sa okasyon sa ika-126 ka tuig sa deklarasyon sa mini nga kagawasan sa Pilipinas, angayan lamang nga tun-an balik sa katawhang Pilipino ang tibuok kasaysayan sa pagpanakop ug paghari sa imperyalismong US sa Pilipinas, pagpanglingla, pagpangdaugdaug sa katawhan ug pagpangawkaw sa bahandi sa nasud.

Mas gikinahanglang ibutyag karon ang maong mga bakak sa US atubangan sa nagkadakung hulga sa seguridad sa Pilipinas tungod sa pagpanulsol sa US og gyera sa South China Sea batok sa imperyalistang karibal niining China. Kaabag ang papet nga rehimeng Marcos, ginatukmod sa US ang maong bahin sa kalibutan sa sidsid sa armadong kaguliyang. Matandi kini sa gihimo niining pagpanulsol og gyera sa Ukraine batok sa Russia, ug pagsuporta sa henosidyo sa Israel batok sa katawhang Palestino sa Gaza, nga parehong nagresulta sa lapad nga pagkaguba ug pagkapatay sa liboang katawhan.

Ang mga kaguliyang karon sa South China Sea direktang resulta sa gideklara sa imperyalismong US nga “pagliyok sa Asia” niadtong 2011 isip estratehiya sa pag-atubang ug paghagit sa nagkadakung gahum sa ekonomiya ug militar sa China. Samtang gipagrabe sa US ang pakiglantugi sa karibal niining China sa ekonomiya ug pamatigayon, gipagrabe usab niini ang armadong paghagit dinhi, ilabina pinaagi sa pagpakusog sa presensyang militar niini sa mga isla o nasud nga pinakaduul sa palibot sa China.

Makanunayong ginapadaku sa US ang presensya sa mga pwersang militar niini sa South China Sea. Niadtong milabayng tuig, lakip ang tulo ka carrier strike group sa US (USS Nimitz, USS Carl Vinzon, USS Ronald Reagan) nga gisakyan sa kapin 7,500 ka tropa kada usa, ang misulod sa South China Sea ug pasubli-subli nga naglawig palibot niini sulod sa 30-35 ka adlaw. Sagad nga nagasulod ang US sa Bashi Channel sa tunga-tunga sa Pilipinas ug Taiwan, ug mibiyobiyo sa South China Sea ug West Philippine Sea.

Gawas dinhi, anaa usab sa South China Sea ug sa uban pang kadagatan palibot sa China ang klase-klaseng mga barkong iggugubat sa US, 11 ka submarinong adunay dalang mga armas nukleyar, dili maihap nga mga eroplano ug uban pang kahimanan, ug liboang tropang Amerikano nga naghimo og lain-laing maniobra, pagbansay ug pagpaniktik sa lugar. Niadto lamang miaging tuig, dili moubos sa 1,000 ka beses nga nagpalupad ang US og mga eroplanong pangsarbeylans ug pangbomba, lakip ang 100 ka beses nga pagduul dinhi sa mga baybay sa China nga hapit makasangka sa mga eroplano sa China.

Gigamit sa US ang mga tawo-tawo niini sa Armed Forces of the Philippines (AFP) sa mga operasyon sa South China Sea. Nagtukod ang US og bag-ong mga base militar sa 17 ka lugar, lakip ang siyam nga nahimutang sulod sa mga kampo sa AFP ilalum sa Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA), aron magsilbing han-ukanan sa armas, pahulayanan sa mga tropa, ug posibleng lunsaranan sa mga misayl. Pipila ka barko na ang gibaligya o gibalhin sa US sa AFP aron magamit sa Philippine Navy dungan sa mga operasyon sa US.

Aron panalipdan ang kaugalingong seguridad, nagpakusog usab ang China sa presensya niini sa South China Sea. Sukad 2013, nagtukod kini sa dili moubos sa pito ka pasilidad militar sa Spratly Islands, lakip ang tulo nga anaa sulod sa exclusive economic zone sa Pilipinas. Hilabihan ang kabalaka sa China nga bisan ang Scarborough Shoal, nga adunay taas nang kasaysayan nga ginasaluhan sa mga mangingisdang Pilipino ug Chinese, ang gipwestuhan na niini og mga bantay nga mga Coast Guard. Giyatak-yatakan sa China ang mga katungod sa Pilipinas, partikular na sa gagmayng mangingisdang Pilipino.

Agresibo usab karong ginaduso sa China nga kinahanglang sundon sa Pilipinas ang kanhing saad niini (sugod pa sa panahon ni Arroyo) nga dili magtukod og permanenteng istruktura sa Ayungin Shoal. Tubag kini sa dayag nga pagsalikway sa AFP sa panaghisgot gikan Marso 2023, dihang magdala og mga gamit sa konstruksyon sa mga “supply mission” padulong sa natanggong didto nga BRP Sierra Madre. Ang pag-angkon sa Pilipinas sa Ayungin, nga gipaboran sa International Arbitral Tribunal subay sa United Nations Convention on the Laws of the Seas (UNCLOS) angayang isubay sa Pilipinas sa pormal nga pakigdayalogo sa China. Hinunua, gipaagi kini karon ni Marcos ug sa AFP sa mga probokatibong aksyong militar, sa sulsol sa US, nga gitubag usab sa China sa agresibo ug mahanggatong pamaagi.

Ang pagpanghulhog sa US ang nagpagrabe sa bangi sa Pilipinas ug sa China, partikular na sa mga utlanan ng tagsa-tagsang teritoryo sa kadagatan, mga hisgutanan nga angayang husayon sa malinawong panaghisgot, o bisan sa ligal o diplomatikong pamaagi, nga karon lisud himoon tungod sa pagpanghulhog militar sa US. Imbes nga iduso ang kaugalingong interes sa nasud alang sa malinawong pagtunhay sa China ug uban pang mga kasikbit nga nasud, nagpagamit si Marcos sa among imperyalistang US ug gipasagdang guyuron ang Pilipinas ug gamiton kining instrumento sa pagpanulsol og gubat.

Atubangan sa kasamtangang sitwasyon, kinahanglang masabtan sa katawhang Pilipino nga dili nila higala, kaabag o alyado, karon o sa miagi, ang imperyalismong US. Nagalihok ang US dili para sa interes sa Pilipinas o sa unsamang nasud, kundili para sa kaugalingong interes nga ipahamtang ang hegemonya sa lain-laing bahin sa kalibutan.