Sa unang taon ng ilehitimong rehimeng US-Marcos II, ibayong kahirapan ang dinanas ng mamamayang Palaweño sa higit na paglala ng pamalagiang krisis ng sistemang malakolonyal at malapyudal ng Pilipinas. Dahil dito, hinahatulan ng buong rebolusyonaryong kilusan sa Palawan ang unang taon ng panunungkulan ng rehimeng US-Marcos II na bigo sa paglilingkod para sa kagalingan, kabuhayan at karapatan ng mamamayan.

Ang malawakang pandaraya sa eleksyong 2022 ang nagpaupo sa estado-poder kay Ferdinand Marcos Jr. Dahil dito, nakontrol ng pangkating Marcos-Duterte ang buong bansa at ng kanilang masugid na alagad na Alvarez-Socrates ang Palawan. Sa araw ng pagsisimula ng kanilang termino, nagsimula na rin ang panibagong yugto ng papalubhang kalbaryong dinaranas at daranasin pa ng mamamayan sa ilalim ng papet, korap, pahirap at pasistang rehimen.

Garapalan ang pagiging papet ng imperyalismo at taksil sa bayan ng ilehitimong presidenteng Marcos II. Sa kanyang pangangayupapa sa US, walang pakialam si Marcos sa pinsalang idudulot nito sa buhay ng sambayanang Pilipino at tahasang ipinagkanulo ang kasarinlan ng Pilipinas. Sa loob lamang ng isang taon, sunud-sunod na ang mga pagbisita, diyalogo at pagpapatibay ng mga nauna nang tagibang na kasunduan sa pagitan ng US at Pilipinas alinsunod sa Mutual Defense Treaty at ng pinakahuling kasunduang Visiting Forces Agreement (VFA) at Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA). Lahat ng ito’y tumutugon sa layunin at estratehiya ng imperyalismong US na pagpapalakas ng hegemonya nito sa rehiyon ng Indo-Pasipiko laban sa karibal na China kasabay ng pagpapatindi pa ng kontrol sa bansa sa ekonomya, pulitika at militar sa tinatawag na bagong yugto ng pagiging malakolonya ng bansa sa ilalim ng sagad sa papet na Marcos II.

Partikular dito ang pagbisita ni US Vice President Kamala Harris noong Nobyembre 2022 sa Pilipinas at Palawan, ni US Defense Secretary Lloyd Austin noong Pebrero, at ng mismong pagbisita ni Marcos II sa US nitong Mayo. Iniluwal ng mga hakbanging ito ang pagdadagdag ng base militar ng US sa Pilipinas kung saan ang isa rito ay itatayo sa Balabac, at ang pagkukunsidera sa probinsya bilang ideyal na pagtayuan ng pasilidad ng small modular reactor para diumanong pagmulan ng nuclear energy ng bansa. Sunud-sunod din ang mga pagsasanay militar na inilunsad ng mga mersenaryong armadong tropa ng US at Pilipinas sa probinsya. Sa ilalim ng unang taon ng rehimeng US-Marcos II, inilunsad sa Palawan ang Pacific Partnership 2022, Balance Piston 22-3 Exercise, Kamandag Exercises 2023 at ang pinakamalaking Balikatan exercises 2023 sa kasaysayan nitong Abril.

Kasabay ng labis na pagyukod sa US, nagsusumamo rin ang rehimeng Marcos sa imperyalismong China. Nakikisalo ang China sa US sa liberalisasyon ng mga patakaran sa kalakalan at pamumuhunan sa Pilipinas tulad ng pagmimina sa probinsya upang huthutin ang likas na yaman ng bansa, gayundin ang pagtutulak ng rehimen ng joint oil exploration sa West Philippine Sea kasama ang China. Bahag ang buntot ng rehimen sa mga itinatayong pasilidad militar ng China sa mga artipisyal na isla sa loob ng Kalayaan Group of Islands na teritoryong pandagat ng Pilipinas at lumalabag sa kasarinlan ng bansa. Duwag din ito sa harap ng nagkakailang insidente ng pambabraso at panghaharas sa mga mangingisdang Palaweño ng mersenaryong tropa ng China na nakabase sa mga inaangkin nitong teritoryo sa WPS.

Patuloy na lumala ang kalagayan ng ekonomya at pamumuhay ng mamamayang Palaweño. Kinatangian ang unang bahagi ng kanyang termino ng kabi-kabilang paglamyerda at magagastos na mga byahe at pagliliwaliw ni Marcos sa iba’t ibang mga bansa kasama ang mga kamag-anak at alipures niya, sa harap ng matinding kahirapan ng mga Pilipino sa bansa. Ni walang ayudang ibinigay sa mga mamamayang Palaweñong apektado ang buhay, kabuhayan at panirahan matapos ang mga sakuna tulad ng malalakas na bagyo, matinding pagbaha, gayundin sa mamamayan ng Taytay na apektado ang kabuhayan sa pagkalat ng oil spill galing Mindoro.

Pinaiigting ni Marcos ang pagpapataw ng mga neoliberal na patakaran sa pagtutulak niya ng todo-largang liberalisasyon sa pamumuhunan at importasyon nang ideklara niyang “lubos na buksan ang mga pintuan”, kasabay ng ibayong pagkatuon sa pag- eksport at pagsalig sa import ng kalakal sa ibang bansa. Bigo si Marcos, bilang kalihim ng Department of Agriculture, na paunlarin ang sektor ng agrikultura sa bansa, itaguyod ang nagsasariling ekonomya, at pataasin ang antas ng pamumuhay ng mga magsasaka.

Pinasasalo sa mamamayan ang lumalaking lobo ng utang ng rehimen sa pamamagitan ng pagdadagdag ng mataas at maraming buwis na ipinapataw sa kanila. Walang awat ang pagtaas ng presyo ng langis, pagkain at iba pang saligang pangangailangan, edukasyon, kalusugan at iba pang serbisyo, kuryenteng sinisingil ng PALECO, at iba pang yutilidad. Mas mahal nang P5-10 ang presyo ng mga pangunahing bilihin laluna ang mga produktong ginagamitan ng petrolyo at mga produktong mula sa labas ng Palawan. Hanggang yabang lamang din ang pangako ni Marcos na gawing P20 lang ang presyo ng bigas!

Sa kabila nito, nananatiling nakapako sa mababang halaga ang presyo ng palay at iba pang produktong bukid ng mga magsasakang Palaweńo. Ang matinding implasyon ang nagiging dahilan upang tumaas ang arawang gastos sa pamumuhay ng lima-kataong pamilya, at para mabuhay nang disente, kinakailangan na ng P1,162 sahod sa MIMAROPA. Gayunman, malayung-malayo at ni wala pa sa kalahati nito ang minimum na sahod ng mga manggagawa sa rehiyong IV-B na P329-355 lamang.

Labis niyang pinapaburan ang mga dayuhang malalaking kapitalista, laluna ang mga malalaking plantasyon at operasyon sa pagmimina kahit pa tinututulan ito ng mamamayan at malinaw ang pagwasak nito sa kalikasan at idinudulot na sakuna sa bayan. Ipinakita ito sa pag-aresto’t pagwasak sa organisadong paglaban ng mamamayan ng Brookes Point laban sa pag-opereyt ng Ipilan Nickel Corporation (INC). Imbes na dinggin ang hinaing ng mamamayan, pinahintulutan pa nito na muling makapag-opereyt ang INC. Dagdag pa, sa loob ng isang taon, pinahintulutan ang oil drilling ng Nido Petroleum Philippines sa Cadlao, El Nido, nilinlang ang mga katutubong Palaw’an upang pahintulutan ang Macroasia Mining Corp, na pagmamay-ari ng MBK na si Lucio Tan na muling makapag-opereyt. Makakapagpalawak din ang Nickel Asia Corporation ng operasyon nito sa Mt. Bulanjao liban pa sa nagpapatuloy na operasyon nito sa Rio Tuba. Bukod sa pabor, tinatamasa ng mga dambuhalang kumpanyang ito ang hindi pagsingil ng buwis sa kanila at pagbibigay-laya sa kanila na kamkamin ang lupa ng mga magsasaka at katutubong Palaweño at dambungin ang likas na yaman ng probinsya.

Minamadali ng rehimeng US-Marcos II ang lahat ng paraan para patuloy na makapagpayaman sa estado-poder. Nagtagumpay itong iratsada sa loob ng isang taon ang batas ng Maharlika Investment Fund sa pakikipagsabwatan ng rubberstamp na kongreso at senado. Magbibigay-daan ito para sa malawakang pagkontrol at pagbulsa sa daan-daan bilyong pondong pampubliko.

Pagkaluklok, ininstitusyunalisa niya kasabwat ang kapwa pasistang si Sara Duterte ang pagrerebisa sa kasaysayan at edukasyon sa Pilipinas pabor sa mga Marcos. Kasabay nito, pilit ding binubura ng kasalukuyang naghaharing uri ang katotohanan ng malawakang korapsyon at pandarambong ng matandang Marcos sa pagpapabasura sa mga kasong nakasampa laban sa pamilyang Marcos sa ninakaw nitong yaman ng bayan. Hind lamang nila matatakasan ang pananagutan kundi makukuha pa nila ang mga binawing yaman.

Sa kabila nito, nanginginig sa takot si Bongbong Marcos na matulad ang kanyang rehimen sa kinahinatnan ng diktadura ng kanyang ama na pinabagsak ng lumalakas na pambansa-demokratikong kilusan. Dahil dito, sa loob ng unang taon ng kanyang rehimen, lantaran ang pagpapatatag nito sa kapangyarihan at pagpapalawak nito ng dinastiyang pulitikal sa pagtatalaga at pagpapaupo ng mga kapamilya at susing mga kroni, gayundin ng mga retiradong upisyal ng AFP-PNP sa gubyerno. Upang higit na makasiguro, ikinukumbina niya rito ang malawakang panlilinlang at armadong panunupil sa buong bansa.

Ipinagpatuloy at ibayong pinaiigting at pinalalakas ni Marcos II ang terorismo ng estado para kamtin ang nabigong layunin ni Duterte na durugin ang nakikibakang mamamayan. Sa iba’t ibang dako ng bansa, pinaiiral ang di-deklaradong Martial Law sa pamamagitan ng pagkokordon sa mga pook-hanapbuhay ng uring anakpawis, iligal na inaaresto at idinidetine sa mga sikretong kampo ang mga aktibista at iba pang kritiko ng estado. Dito pinagsisilbi ang SIM Card Registration Law na ipinatupad para lubusang panghimasukan ang pribasiya ng mamamayang Pilipino at isailalim silang lahat sa istriktong sarbeylans. Sa Palawan, dinagdagan ng rehimen ng bagong batalyon ang WESCOM, ang MBLT-9 habang itinatayo ang mga karagdagang pasilidad militar at bumibili ng mga kagamitan at armas sa ilalim ng programang modernisasyon ng AFP.

Dinaig ni Marcos II sa unang taon pa lamang ang record ni Duterte sa paglabag sa karapatang-tao. Sa unang taon pa, bumibilang na sa 97 ang pinatay at biktima ng pampulitikang pamamaslang sa bansa o abereyds na dalawa kada linggo. Tampok sa mga kasong ito ang pagmasaker sa Catbalogan 10 kasama ang mga pinuno ng Partido na sina Benito at Wilma Tiamzon, ang pamilyang Fausto sa Negros at pamilyang Jacolbe sa Northern Samar. Wala nang pagtatangi ang mga berdugong tropa ng AFP-PNP- CAFGU kung saan pangunahin ng tinatarget ng kanilang mga pag-atake ang mga sibilyan. Samantala, labis-labis na lakas-pamutok at pasabog o overkill ang ginagamit nila sa pagharap sa mga pwersang rebolusyonaryo.

Sa unang taon pa lang ng rehimeng US-Marcos II, inilantad na kaagad nito ang katangian nitong papet, palpak, pabaya, pahirap, korap at pasista. Wala itong solusyon sa matinding krisis na dinaranas ng mamamayan, at sa halip ay ninanakaw pa ang pondo ng bayan at binubuhusan ng mas malaking pondo ang gera laban sa mamamayang nakikibaka. Kasabay nito ay ibinubuyangyang niya sa dayuhang pandarambong habang isinusubo ang bansa sa imperyalistang gera ng US laban sa China. Tulad ng kanyang ama, wala itong ibang layunin kundi patatagin ang kapit sa estado poder at protektahan ang kanilang interes.

Sa nalalabi pang mga taon sa ilalim ng rehimeng US-Marcos II, dapat na ibayo pang pukawin, organisahin at pakilusin ang mamamayan na isulong ang iba’t ibang anyo ng pakikibaka upang singilin at pagbayarin ang rehimen sa lahat ng kasalanan nito sa taumbayan. Dapat mahigpit na iugnay ng mga Palaweño ang kanilang lokal na mga pakikibaka para sa kabuhayan, kalikasan at karapatan sa mas masaklaw na isyu ng bansa. Ang mga panimulang tagumpay na nakamit nila ngayong taon tulad ng pagpapahinto sa proyektong seawall sa Narra at reklamasyon sa Coron Bay ay dapat ipagpatuloy at isanib sa mas malawak na pakikibaka sa buong probinsya at bansa.

Kasabay nito, dapat na puspusang isulong ang demokratikong rebolusyong bayan at hawanin ang landas sa pagtatayo ng sariling gubyernong tunay na maglilingkod sa kanila. Dapat na mapagpasyang tanganan ang armas, palakasin ang armadong pakikibaka sa kanayunan at ilunsad ang makatarungang digma laban sa brutal na digma ng teroristang estado. Tanging sa pagtatagumpay lamang ng DRB maitatayo ang sosyalistang lipunang tunay at lubos na tutugon sa lahat ng demokratikong aspirasyon ng sambayanang Pilipino.#