Read in: English

Itatta nga 2021 ket naikkan ti nasurok P16 billion a pondo ti National Task Force to End Communist Armed Conflict (NTF ELCAC) para iti “barangay development programs” (BDP) da. Dagiti nilaon ti daytoy a programa ket panagpatakder kadagiti farm-to-market roads, panagpatakder kadagiti eskwelaan ken klinik, ken reforestation. Maikkan kano ti sag-P20 million ti 823 a makunkuna nga “NPA-free” a barangay iti intero a pagilian. Awan sabali a pagturungan na daytoy a pondo nu di ket iti bulsa dagiti militar ken opisyal ti gobyerno nga kaalyado ni Duterte. Nasurok 75% ti daytoy a pondo ket mapan iti Mindanao. Iti partikular, nasurok P17 bilyon ti mapan iti Davao, ili ni Duterte ken ti pamilya na a political dynasty.

Maysa kadagiti barangay nu sadinnu ket maipatungpal dagiti barangay development program ket ti Barangay Tamboan, Besao ditoy Mountain Province. Adu dagiti barangay ti naawagan a “priority area” ti NTF ELCAC ditoy probinsya ngem apay nga ti Barangay Tamboan laeng ti naikkan ti pondo. Ti nayon na, awan pay ti aktwal a proyekto nga naipatakder malaksid iti cooperative store nga agbalor ti P300,000, nga daytoy ket naggapu pay iti pondo ti Enhanced Community Livelihood and Integration Program (E-CLIP), saan nga iti BDP ti NTF ELCAC. Uray kadagiti dadduma a barangay nga “priority area” ti NTF ELCAC ket awan pay ti aktwal nga proyekto a naipatungpal. Nu ti Barangay Tamboan ket naideklaran kas “NPA-free,” apay nga binomba ken inistrafing ti AFP ken PNP ti nasao nga barangay idi Pebrero 11? Apay nga agtultuloy ti operasyong militar idiay, a mangdistorbo iti biag ken pangkabiagan ti umili? Saan koma a rekisito nga “NPA-free” ti maysa a barangay tapnu maikkan da ti serbisyo. Nu pudno ti NTF ELCAC iti panangsolbar ti kinarigat ti biag ditoy kaaw-awayan, amin koma a barangay ditoy probinsya ket maikkan ti naduma-duma a serbisyo iti pangkasapulan ti umili.

Saan a masolbar dagitoy mapang-allilaw a proyekto ti kinarigat ti biag ken kakurangan iti pangkabiagan ti umili ditoy kaaw-awayan. Awan serbi dagiti “farm-to-market” roads nu awan ti mailako dagiti mannalon a produkto gapu iti pandemya ken agsisinnaruno a kalamidad. Awan serbi dagiti baro nga eskwelaan ken klinik nu awan met ti nayon a maestra ken doktor. Awan serbi ti reforestation nu madaddadael met ti kabakiran gapu iti panagbomba ti AFP ken PNP, ken panagserrek dagiti makadadael a proyekto kas ti geothermal ken large-scale mining. Awan serbi na dagitoy a proyekto nu agtultuloy met ti pananglipit ken pammutbuteng ti AFP ken PNP kadagiti umili a mangiruprupir ti karbengan ken pagimbagan da. Kakailian, saan tayo a paallilaw iti BDP ti NTF ELCAC. Ibutaktak ken labanan tayo ti korupsyon a mapaspasamak iti NTF ELCAC, AFP, ken PNP. Ituloy tayo nga irupir dagiti karbengan ken pagimbagan tayo kas umili.