Translation: English

Alang sa dugay nang mga militarisadong komunidad sa Lumad ug mag-uuma sa North Central Mindanao region (NCR), walay bag-o sa “New Normal” ni Duterte. Mahimong taphaw nga “gilibkas” ni Duterte ang martial law sa Mindanao, apan gibutang ang isla sa mas hugot nga kontrol sa militar ug pulis ubos sa takuban sa krisis sa Covid-19.

Bisan sa wala pa nikaylap ang pandemic, gitakda na sa National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC) ni Duterte ang NCMR isip prayoridad nga target sa “all-out war” sa rehimen batok sa rebolusyonaryong kalihukan ug katawhan. Sa kasamtangan, adunay 16 ka batalyon pang-kombat sa Armed Forces of the Philippines (AFP) ug sa Philippine National Police (PNP) sa rehiyon; samtang sa pinakamenos 180 ka mga detatsment sa AFP ang nakatag sa tanang probinsya niini, kung asa 163 ang sa CAFGU ug ang uban iya sa CSP ug CMO nga mga mobile detatsment.

Karon, ang krisis sa Covid-19 gigamit sa rehimeng Duterte isip maayong pasangil sa dugang pagmilitarisa sa mga komunidad sa Lumad ug mag-uuma. Sukad sa pagkaylap sa pandemic, nakatukod na ang militar og pinakamenos unom ka bag-ong detatsment sa Brgy. Durian, Las Nieves, Agusan del Norte; Brgy. Balagnan, Esperanza, Agusan del Sur; Sitio Kipunay, Brgy. Eureka, Gingoog City, Misamis Oriental; Sitio Pangagpungan, Brgy, Kalabuan, Esperanza, Agusan del Sur; ug, Sitio Mahayag, Brgy. Namnam, San Fernando, Bukidnon.

Ang mga komunidad sa Lumad ug mag-uuma dugay nang nakasinati og mga “military lockdown” nga nagkinaiya sa nagdugang nga presensya sa mga tropang pasista nga nagterorisa pinaagi sa intimidasyon ug ang pagpasundayag sa pinugos ug peke nga mga surender, ang pagmontar og mga tsekpoynt, pag-imposar og mga kurpyu ug population control. Ang gipakusog nga militarisasyon nagpugos kanila sa paghawa sa ilang kabalayan ug kaumahan.

Bisan pa sa krisis sa Covid-19 ug pagdugang-og-asin sa samad, ang mga Lumad ug mag-uuma gidid-an na karon sa paggahin og igong oras sa pag-ugmad sa ilang umahan pinaagi sa imposasyon sa hinungog, dili praktikal ug dili produktibong tulo-ka-oras nga limit sa pagtrabaho kada adlaw. Gidid-an sa pag-adto sa mga merkado sa sentro tungod sa pandemic, kini nga mga pamilyaha karon nag-ayum-ayom nalang sa gamayng pagkaon nga abot gikan niini nga mga limitadong oras sa pagtrabaho, kung naa man.

Samtang ang mga nagpadayong focused military operations ug naghingapin nga mga aerial bombing ug artillery shelling nagapadayon pagsabwag og teror, nagpatroma sa mga lumulupyo, nagbalda sa mga kinabuhi ug panginabuhi ug nagguba sa kalikupan. Sa nagpadayong militaristang pag-atubang ni Duterte sa pagtubag sa panglawas sa Covid-19, sa pang-ekonomiya ug pangpulitikang krisis, makalaom lang kita og mas dako ug walay pagpanubag nga mga pagpanglapas sa rehimen.

Kini ang “new normal” nga gustong ipadawat ni Duterte sa katawhan – kung asa ang kagutom ug kalisud, teror ug tiranya mahimong adlaw-adlaw nga realidad.

Ang new normal nga gusto nato mao ang katilingban nga gawasnon sa tiranya, panlimbong ug pasistang paghari ni Duterte, nga mas makamatay kaysa sa Covid-19 virus. Ang gusto nato mao ang katilingban kung asa ang atong mga komunidad dili makanunayong mahulga, respetohan ang atong kultura, maproteksyunan ang atong yutang ansestral gikan sa pagpangawkaw ug kahakog.

Ang mga rebolusyonaryong pwersa sa Lumad ug katawhang Pilipino walay laing kapadulngan gawas sa pagsubay sa dalan sa demokratikong rebolusyon sa katawhan sa pagkab-ot sa nasudnong independensya, demokrasya, katilingbanong hustisya ug pang-ekonomiyang kalamboan.