Atong gidudum karong adlawa ang ika-80 ka tuig sa Araw ng Kagitingan. Niining adlawa, atong ilhon ang taas ug nagapadayong kasaysayan sa maisugong pakigbisog sa katawhang Pilipino alang sa nasudnong kagawasan ug demokrasya, gikan sa panahon sa kolonyalismong Espanya hangtud sa kasamtangang pagsukol sa neo-kolonyal nga paghari sa imperyalismong US sa Pilipinas.

Ang kawalay tinuod nga kagawasan ang usa sa lalum nga ugat sa nagapadayong pagkaatrasado sa Pilipinas ug pag-antus sa mga Pilipino. Tungod sa langyawng paghari, ang bahandi sa atong nasud wala natagamtaman sa mga Pilipino, gikawkaw na hinuon kini sa mga korporasyong multinasyunal ug gipahimuslan sa lanyawng dagkung kapitalista. Walay katungod ang nasud sa paghukum sa kaugalingong kaugmaon, kanunay na hinuon kining tigsunud-sunod sa palisiya sa US.

Kung buut hunahunaon, sukwahi nga ilhong “kagitingan” ang maong makasaysayanong adlaw sa dakung katalawan ug pagluib sa US dihang miatras ang mga pwersa niini ug giabandona ang mga sundalong Pilipino nga maisugong misukol sa kolonyalismong Hapon.

Tinuod nga maisugon ang mga sundalong Pilipino nga nagpadayon sa pagkig-away sa mga langyawng mananakop hangtud mapukan sila ug gipugos nga magmartsa gikan Bataan padulong sa Tarlac nga gitawag og “death march.” Ang labing maisugon mao ang gilunsad nga gerilyang pakiggubat sa mga Pilipino sa pagpanguna sa Partido Komunista ng Pilipinas ug sa Hukbong Bayan Laban sa Hapon o Hukbalahap. Pinaagi sa armadong pagsukol, nalingkawas ang dakung bahin sa Luzon ug pipila ka prubinsya sa ubang bahin sa nasud gikan sa gahum sa Japan.

Katrayduran ang gihimo sa mga imperyalismong US sa pagpalabay sa tulo ka tuig, subling gisakop ang Pilipinas, gidis-armahan ug gisumpo ang mga gerilyang manggugubat. Niadtong Pebrero 1945, gimasaker sa mga sundalong Amerikano kauban ang pipila ka sundalong Pilipino ang 105 ka gerilya nga lakip sa Squadron 77 sa Hukbalahap niadtong February 1945.

Sa kasamtangan, ang tinuod nga maisugon mao kadtong mga pwersang patriyotiko nga nagaasdang sa lain-laing porma sa pakigbisog ug nagsusulong sa tinguha sa katawhan alang sa tinuod nga nasudnong kalingkawasan. Gipakigbisugan nila ang tinuod nga kaugalingnan sa ekonomiya batok sa langyawng kontrol ug dominasyon ug ginababagan ang todong importasyon ug pagbaha sa langyawng mga produkto, ilabina atubangan sa sunud-sunod nga neo-liberal nga balaod nga gipirmahan ni Duterte kanhi lang nga nag-amyenda sa Retail Trade Liberalization Law, sa Foreign Investments Act ug Public Services Act.

Gipakigbisugan nila ang pagbasura sa mga dili patas nga kasabutang militar sa US nga nagtugot sa US nga magtukod og mga pasilidad sulod sa mga kampo sa AFP, impluwensyahan ug kontrolon ang militar ug gamiton ang Pilipinas isip usa ka dakung base militar. Gisuklan nila ang papet nga gubyerno nga gipangulohan sa mga upisyal nga sunud-sunuran sa mga langyawng interes. Maisugon nilang giatubang ang pagpanumpo sa mga armadong pwersa sa estado nga nagadepensa sa langyawng interes.

Niining adlawa, mokutlo kita og inspirasyon ug kusog sa kamabayanihon sa atong mga katigulangan, ug padayon nga ipatuman ug palig-onon ang kasibot sa katawhang Pilipino ug iasdang ang pakigbisog alang sa tinuod nga kagawasan hangtud sa kadaugan.