Ti awan-sarday a focused military operations ti Armed Forces of the Philippines ti nagitunda ti nagmalem a rinnupak iti baet ti New People’s Army ken 50th Infantry Battalion Philippine Army idi Abril 2, 2024 iti nagbeddengan ti Sta. Maria, Ilocos Sur ken Pilar, Abra.

Iti ulat dagiti residente ken kadagiti post da iti social media, nalawag a makita kadagiti bidyo nu kasano kaasideg iti kabalbalayan ti panagbomba ken istraping ti Philippine Air Force, ken ti nakaro a buteng nga intunda daytoy kadagiti sibilyan.

Napagbakwit ti 122 pamilya wenno 650 nga indibidwal manipud iti Barangay Babalasioan, Sta. Maria ken Barangay Nagcanasan, Pilar nu sadinno a dua nga agpaspasuso nga ina ken dagiti maladaga da ti inkapilitan a napasurot iti panagbakwit.

Ti erya a nakaisayangkatan ti panagbomba, istraping ken operasyon kombat ti AFP ket nalawa a katabakuan, kamaisan ken kapagayan. Isu nga nakaro ti epekto daytoy iti pagbiagan dagiti mannalon nga inkapilitan a nangibati ken saan pay a makasubli kadagiti taltalon da. Nayon a parikut daytoy kadagiti mannalon, nangruna ta ti Abra ken Ilocos Sur ket nakaro met a maap-apektaran ita iti El Niño.

Palalo a nasabrak ti AFP iti panangisayangkat kadagiti operasyon a panagbomba. Kampay idi ket pagtaltalinaeden daytoy ti talinaay ken kinatalged kadagiti probinsiya ti Ilocos ken Cordillera babaen kano iti “panangwayawaya kadagitoy manipud iti insurhensya.”

Umuna, ania a kinatalged ti marikna ti umili iti buteng, peggad ken trauma nga ipapaay ti panagbomba ken nakaro a putok iti aglawlaw da, a gidgiddanan pay ti saywar ken tuloy-tuloy a harassment kadakuada? Sakbay pay ti panagbomba idi Abril 2 ket awan-sarday ti militarisasyon kadagiti komunidad, nu sadinno a mapabpabasol a supporter ti armado a tignay dagiti umaw-awag kadagiti lehitimo a kiddaw ti umili. Mangipapaay met ti inaldaw a riribuk ken amak ti kanayon nga isasarungkar dagiti soldado ken pulis kadagiti dadaulo ken kamkameng dagiti timpuyog ti masa. Uray nakalawlawag nga isuda ket sibubukel a panawen nga agtaltalon wenno agkalkalap iti komunidad, isuda kano ket “gerilya iti kabanbantayan” ken aduanan isuda a “mapaspasuko.”
Maysa a dakkel a sirkus ti paduyakyak ti reaksyunaryo a gobyerno ken ti AFP a dagitoy nga inosente a sibilyan ket “surrenderees.” Manon a daras a nabisto a peke dagiti litrato ti “oathtaking dagiti surrenderees” ng ipopost da. Agbalbalin laeng nga bubon ti korapsyon dagiti cash incentives ken livelihood programs kadagiti rebel returnees, gapu ta malaksid a saan met a sibubukel a mait-ited ket pagkukuwartaan laeng daytoy dagiti pulis, army ken intelligence, nga agpipinnaado ti “mapasuko.” Maysa a surrenderee, maysa a tupak ti rinibo a kuarta.

Maikadwa, nu iti inaldaw ket maparparikutan da iti ngumatngato a presyo dagiti magatgatang ken kinaawan kasiguraduan iti pastrek ken makan, ayan na ti kinatalged ditoy? Sumugsugal ti masa a mannalon iti tunggal panagmumula babaen ti panagutang, ngem agtentennag da iti panagbarat dagiti komersyante ken kapitalista. Dagiti met mangngalap ket gangannaet iti bukod da a kabaybayan. Bukbukodan dagiti commercial fishing vessel ti ikan bayat a liplipiten dagiti ahensya ti gobyerno ti babassit a mangngalap babaen ti zoning ken panagparehistro. Isu a nayon a pangta iti pagbiagan ti umili dagiti operasyon militar nga isaysayangkat ti AFP.

Napeklan a panagsalungaling iti International Humanitarian Law ken iti Comprehensive Agreement on Respect of Human Rights and International Humanitarian Law dagitoy a klase ti operasyon militar a kas ti panagitennag ti bomba iti dappat dagiti komunidad. Binilyon a piso a pondo ti umili ti gasgastaren ti AFP kadagitoy nga awan mamaay nga operasyon militar. Ania a kinatalged ken talinaay ti ipapaay daytoy kadagiti masa a mannalon ken mangngalap? Awan, nu di ket sinsinan a kinatalged ken talinaay a patpatalinaeden ti nakaay-ay-ay a kasasaad da.

Ti laeng dana nga agturong iti pudno a talinaay ken naraniag a masakbayan ti masa a mannalon ken mangngalap ket ti dana ti baro a demokratiko a rebolusyon. Ti pudno a reporma iti daga ken ti nailian nga industriyalisasyon ti kaikaisuna a mangitag-ay iti pagbiagan ken tukad ti panagbiag ti masa nga anakling-et. Pilit daytoy a laplapdan ti agar-ari a dasig iti naranggas ken terorista a pamuspusan.

Iti laksid ti tinawen a deklarasyon ti reaksyunaryo a gobyerno iti pannakarebbek ti CPP-NPA, tinawen met a panpaneknekan ti rebolusyonaryo a tignay nga iti kaanoman ket saan daytoy a maatiw. Ti bubon ti pigsa ken dara a mangisigsigurado iti panagtultuloy ti rebolusyon ket agtaud iti tarigagay ti umili para iti nainkalintegan ken natalinaay a gimong.