Ma­la­wa­kang ka­sa­la­tan sa pag­ka­in, nag­ba­bad­ya

,

Nag­ba­bad­ya ang ma­la­wa­kang ka­sa­la­tan sa pag­ka­in sa Na­tio­nal Ca­pi­tal Re­gi­on at buong ban­sa. Ma­ra­mi na sa mga mag­sa­sa­ka at ko­mer­sya­nte ang na­lu­lu­gi du­lot ng mga restrik­syong ipi­na­taw ng mi­li­ta­ris­tang lockdown ng re­hi­meng Du­ter­te. Ma­ra­mi na ang nag­sa­bing ma­pi­pi­li­tan si­lang tu­mi­gil ng pro­duk­syo­n. Ti­yak na la­lu­pang hi­hi­rap ang ka­la­ga­yan ng ma­ma­ma­yan sa ha­rap ng pa­ha­yag ng re­hi­men na pa­la­la­wi­gin pa nang hanggang Abril 30 ang lockdown.

Ku­lang na ku­lang na ang mga pro­duk­tong ag­ri­kul­tu­ral na na­ka­pa­pa­sok sa Na­tio­nal Ca­pi­tal Re­gi­on mula nang ipataw ang lockdown. Wa­lang da­hi­lang hi­na­ha­rang sa mga tsek­poynt ang mga trak na nag­da­da­la ng gu­lay at kar­ne. Ta­li­was ito sa dek­la­ra­syon ng re­hi­men na hin­di haharangin ang mga sa­sak­yang nag­da­da­la ng ki­na­kai­la­ngang pag­ka­in at kar­ga­men­to.

Sa unang mga ling­go, to­ne-to­ne­la­dang gu­lay ang naiu­lat na iti­na­pon na la­mang ng mga mag­sa­sa­ka o hin­di ka­ya’y ipi­na­ka­in sa mga ha­yop. May ulat din na ma­ra­ming mag­sa­sa­ka ang na­tu­lak na iben­ta ang ka­ni­lang produkto sa napakababang halaga. Ha­lim­bawa nito ang petsay na ibi­nibenta na lamang nang P3/kilo ga­yong nasa P60/kilo ito sa nakaraan.

Pi­na­ka­lu­gi ang mga mag­sa­sa­ka ng Be­ngu­et at Moun­ta­in Province, ang mga pru­binsyang pa­ngu­na­hing nagsusup­lay ng gu­lay sa Met­ro Ma­ni­la. Da­ti na si­lang nag­du­ru­sa sa na­pa­ka­ba­bang pre­syo ng pag­bi­li ng ka­ni­lang mga pro­duk­to. Nga­yon, iti­ni­gil na ng ma­ra­ming ne­go­sya­nte ang pag­bi­li da­hil hin­di ni­la mai­ha­­tid sa mga pa­leng­ke ang mga ito. Ma­la­king ba­ha­gi na ng ka­ni­lang ani ang na­tam­bak at hin­di nai­ben­ta. Maliit na bahagi lamang nito ang kinakayang bilhin ng mga lokal na gubyerno.

Apek­ta­do rin sa lockdown ang mga ne­go­sya­nte sa pag­ma­ma­nu­kan (po­ultry) sa Central Luzon at Ca­la­barzon na pi­nag­mu­mu­lan nang ha­los ka­la­ha­ti ng ka­buuang sup­lay ng ma­nok at it­log sa buong ban­sa. Hin­di rin ni­la maib­ya­he at mai­ben­ta ang ka­ni­lang mga pro­duk­to. Da­hil na­ta­tam­bak ang mga ito, ar­ti­pi­syal na tu­ma­ta­as ang sup­lay sa na­sa­bing mga re­hi­yon na da­hi­lan ng pag­ba­ba ng pre­syo ng ka­ni­lang mga pro­duk­to.

Ayon sa mga ne­go­sya­nte, bu­mag­sak tu­ngong P30-P50/ki­lo ang pre­syo ng ma­nok na mas ma­ba­ba pa sa ti­na­ta­yang P70/ki­long gas­tos ni­la sa pro­duk­syo­n. Sa ka­bi­lang ban­da, tu­ma­as na­man ang pre­syo ni­to sa mga pa­mi­li­han sa Metro Manila bun­sod ng limitadong sup­lay. Sa pi­na­ka­hu­ling ulat, uma­bot na sa P160/ki­lo ang abe­reyds na pre­syo ni­to sa Met­ro Ma­ni­la, mas ma­ta­as nang P30 sa iti­nak­dang pre­syo na P130/ki­lo. Daing din ng mga ne­go­sya­nte na na­bu­bu­lok na lamang ang mga it­log ng ma­nok da­hil hindi sila makabenta.

Dag­dag pa ri­to, ma­hi­git 800 con­tai­ner van na nag­la­la­man ng inang­­kat na mga gulay, prutas, kar­ne at sup­lay me­di­kal ang na­ka­tam­bak la­mang at hin­di mai­la­bas sa mga pan­ta­lan ng Ma­yni­la.

Sa­man­ta­la, nag­ban­ta ang multinasyunal sa mga export-pro­cessing zo­ne na ili­pat ang ka­ni­lang mga ope­ra­syon sa ibang ban­sa kung hin­di si­la pa­pa­ya­gang mag­bu­kas at mag-o­pe­reyt. Hi­ni­hi­ka­yat ni­la ang re­hi­men na pa­hin­tu­lu­tan ang li­mi­ti­dong ope­ra­syon ng ka­ni­lang mga pab­ri­ka. Ga­yun­pa­man, wa­la si­lang inia­lok na pon­do o ipi­na­ha­yag na mga hak­bang pang­ka­lig­ta­san at na­ra­ra­pat na kum­pen­sa­syon para sa smga mang­ga­ga­wa. Bahagi ng lockdown ang pagtigil sa ope­ra­syon ng ka­lak­han ng mga pa­ga­wa­an sa mga engkla­bo.

Ma­la­wa­kang ka­sa­la­tan sa pag­ka­in, nag­ba­bad­ya