Pag-blacklist sa mga kumpanyang Chi­ne­se, gipanawagan

,

Gi­pa­na­wa­gan sa Par­ti­do Ko­mu­nis­ta ng Pi­li­pi­nas (PKP) niad­tong Set­yembre 2 nga ipa­tu­man ang in­ter­na­syu­nal nga dip­lo­ma­ti­ko ug eko­no­mi­kan­hong mga pa­ning­ka­mot aron itukmod ang gub­yer­no sa Chi­na nga tu­ma­non ang mga ob­li­ga­syon nii­ni sa na­ga­tun­hay nga mga in­ter­na­syu­nal nga ka­sa­bu­tan ug instru­men­to ka­la­bot sa South Chi­na Sea ug ta­hu­ron ang so­be­ran­ya sa ubang mga na­sud din­hi.

Ki­ni hu­man gia­nun­syo sa US niad­tong Agos­to 26 ang ini­sya­ti­bang ipa-blacklist (pag­pa­ham­tang sa restrik­syon sa pa­ma­ti­ga­yon ug bya­he) ang 24 ka Chi­ne­se nga kum­pan­ya, mga upi­syal nii­ni ug uban pang mga in­di­bid­wal nga na­lam­bi­git sa rek­la­ma­syon ug pag­tu­kod sa di­li mou­bos sa pi­to ka pa­si­li­dad mi­li­tar sa South Chi­na Sea su­lod sa Phi­lip­pi­ne exclu­sive eco­no­mic zo­ne (EEZ).

La­kip din­hi ang Chi­na Com­mu­nica­ti­ons Constructi­on Com­pany (CCCC), ang CCCC Dred­ging Gro­up, Chi­na Ship­bu­il­ding Gro­up, ang Chi­na Har­bor Engi­nee­ring Com­pany (CHEC) sa CCCC, ang Chi­na Electro­nics Techno­logy Gro­up Cor­po­ra­ti­on, Beijing Huanjia Te­lecom­mu­nica­ti­on Com­pany, Chongxin Ba­da Techno­logy Deve­lop­ment Com­pany, Shang­hai Cab­le Offsho­re Engi­nee­ring Com­pany, Tianjin Bro­adcas­ting Equip­ment Com­pany ug uban pa. Ang CCCC ang mi­pu­li sa Chi­na Road and Brid­ge Cor­po­ra­ti­on (CRBC) nga gi­pun­ting sa World Bank niad­tong 2009 nga imbwel­to sa pag­pa­ngaw­kaw sa Pi­li­pi­nas ug ka­du­ga­yan gi­pa­ham­ta­ngan og mga sang­k­syo­n. Ang maong mga kum­pan­ya gi­pa­nag-i­ya­han sa es­ta­do o di ka­ha ka­so­syo sa gub­yer­no sa Chi­na.

Dag­han sa maong mga kum­pan­ya ang na­lam­bi­git usab sa lain-la­ing pro­yek­tong imprastruk­tu­ra ni Du­ter­te ila­lum sa iyang prog­ra­mang Build, Build, Build. Na­but­yag bag-o lang nga adu­nay li­ma ka ka­sa­bu­tan ang gub­yer­nong Du­ter­te ug ang CCCC alang sa mga pro­yek­to sa Ma­ni­la, Davao, Ce­bu ug Clark. Na­lam­bi­git usab ang CCCC sa pro­yek­tong Sang­ley Point Inter­na­tio­nal Air­port, ka­so­syo ang MacroAsia Corp. nga gi­pa­nag-i­ya­han sa kro­ni ni Du­ter­te nga si Lucio Tan. Ka­so­syo usab sa CHEC ang nag-u­nang kro­ni ni Du­ter­te nga si Den­nis Uy sa $1.2-bil­yong pro­yek­tong rek­la­ma­syon sa lu­gar.

Gi­du­so sa PKP nga ki­na­hang­lang ide­man­da sa gub­yer­no sa Pi­li­pi­nas ang Chi­na sa mga in­ter­na­syu­nal nga kor­te sa pag­la­pas nii­ni sa so­be­ra­nong mga ka­tu­ngod sa na­sud ug pa­ba­ya­ron og kum­pen­sa­syon pa­ra sa mga ka­da­ut ug wa­lay ba­yad nga abang sa mga ba­se mi­li­tar nii­ni. Gi­ba­na­ba­na nga mas da­ku ang kom­pen­sa­syon nga ma­da­wa­tan gi­kan din­hi kum­pa­ra sa gi­sa­ad nga $24-bil­yong pau­tang nga taas ang in­te­res alang sa hi­la­bi­han ka ma­hal nga pro­yek­tong imprastruk­tu­ra nga paga­himuon sa mga kontrak­tor ug ma­mu­mu­ong Chi­ne­se sa na­sud.

Sa ne­go­sa­syong pang­ka­li­naw ta­li sa GRP ug NDFP niad­tong 2016-2017, sub­li-sub­li nga gi­pa­da­yag sa NDFP ne­go­tia­ting pa­nel ug sa chief po­li­tical con­sul­tant nii­ni sa GRP ne­go­tia­ting pa­nel ug kang Du­ter­te mis­mo nga ki­na­hang­lang hi­mu­on ang ta­nan aron idu­so, ga­mi­ton ug pa­na­lip­dan ang so­be­ran­ya ug ka­tu­ngod sa ka­da­ga­tan sa Pi­li­pi­nas sa EEZ ug exten­ded con­ti­nen­tal shelf (ECS) nii­ni sa West Phi­lip­pi­ne Sea. Gi­ba­na­ba­na nga nag­ba­lor og $1 tril­yon ang re­kur­song da­gat nga na­hi­mu­tang sa EEZ sa Pi­li­pi­nas.

Na­na­wa­gan usab ang PKP sa pa­nag­hiu­sa sa in­ter­na­syu­nal nga ko­mu­ni­dad, par­ti­ku­lar ta­li sa Pi­li­pi­nas, Ma­lay­sia, Viet­nam, Indo­ne­sia ug uban pang ka­sik­bit nga mga na­sud nga gi­ya­ta­kan ang so­be­ran­ya sa Chi­na sa laraw nii­ning ha­ri­an ang South Chi­na Sea.

Pag-blacklist sa mga kumpanyang Chi­ne­se, gipanawagan