Sobra na ang pag-antus sang pumuluyo sa wala tupong nga kapalpakan sang rehimeng US-Duterte sa pag-atubang sa pandemya nga Covid-19, sa kahimuan sini nga krisis sa ekonomya kag sa wala untat nga terorista nga pagpang-atake sa banwa.

Nagalab-ot na sa halos 8,000 kada adlaw ang numero sang mga nalatnan sa Covid-19 kag masobra 12,900 na ang napatay. Sa atubang sang isa ka tuig nga lockdown, maluya gihapon ang sistema sang pangpubliko nga ikaayong lawas. Wala sang libre nga mass testing, madasig nga contact tracing, libre nga pagpabulong sang mga nalatnan sang Covid-19. Wala gihapon ang madamuan nga pagpabakuna. Kada magtimbuok ang kaso sang nalatnan, mapiguson kag wala sang pulos nga lockdown ang sabat. Gani indi lang padayon ang paglapta sang Covid-19, guba pa ang ekonomya kag pangabuhian, kag pigos ang minilyon nga pumuluyo.

Bangud sa wala tupong nga halit nga dala sang lockdown, wala sang mahimo si Duterte kundi halugan ang restriksyon sa negosyo. Ugaling bangud wala man ginapabaskog ang sistema sa ikaayong lawas (lakip ang pag-areglo sang suplay sang mga bakuna nga bao-kahinay), ginbutang lamang niya ang pungsod sa katalagman sang bag-o nga lebel sang paglala sang pandemya.

Subong nga nagatimbuok liwat ang madamo nga kaso sang Covid-19, lockdown, curfew kag mga tsekpoynt gihapon ang sabat, para lang paggwaon nga may ara ini nga ginahimo. Wala sang maayo nga igadulot ang mga ini kundi dugang nga pag-antus sang pumuluyo. Pag-antus kag peligro ang ginabatas sang ordinaryo nga mga tawo. Wala na gani sang inugbakal sang bugas kag sud-an, paano pa kon magbalatian. Samtang ang mga upisyal ni Duterte, masunson ang pagpa-test gamit ang pondo sang pumuluyo. Ginbuksan ang mga mall, palasyaran kag bulangan, pero sirado gihapon ang mga eskwelahan. Nakakulong gihapon ang mga bata kag pamatan-on kag nabudlayan na ang mga ginikanan.

Ginaatubang sang mga mamumugon, empleyado kag masang anakbalhas ang pinakadaku nga peligro sang paglapta sang bayrus sa puno nga mga pabrika, upisina, sa mga gutok nga salakyan pangpubliko kag sa ila nagaginutok nga mga balay. Samtang ang mga daku nga kapitalista nagalangoy sa nagatinangkas nga ganansya kag kita kag may malapad nga espasyo sa mga upisina kag puluy-an para indi magginutok kag indi maglinaton. Padayon man ang korapsyon sang mga burukrata kag ginakitaan ang mga pondo para sa banwa.

Tuman ka palpak ang rehimeng Duterte labi kon ikumparar sa pag-atubang sa pandemya sa Vietnam, New Zealand kag Taiwan. Ginpakita nila ang importansya sang mabaskog nga sistema sa ikaayong lawas, mass testing kag madasig nga contact tracing. May mga patimaan nga makabulig ang bakuna sa pagpugong sa paglapta sang bayrus, pero kinahanglan pa ini pamatud-an sa maabot nga mga bulan, labi nga may bag-o nga baryant o klase sang Covid-19 nga mas madasig maglapta kag posible nga indi madutlan sang bakuna. Ang napamatud-an na sa eksperensya nga ang prinsipal nga paktor sa madinalag-on nga pagkontrol sa pandemya amo ang estado nga may ikasarang kag bastante nga resorsa para sa pangpubliko nga ikaayong lawas.

Ang problema, sa atubang sang nagapadayon nga pandemya, lain ang prayoridad sang palpak nga gubyerno ni Duterte. Sa badyet subong nga tuig, tuman ka kulang ang gintalana nga pondo para sa bakuna sa Covid-19 gani wala-tuo ang pagpangutang para lang may ipangbakal. Wala man ini sang gintalana nga pondo para sa libre nga mass testing kag madasigan nga contact tracing, pero todo-buhos ang pondo para sa militar kag pulis kag sa National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC).

Bangud wala sang ginhimo para pabaskugon ang sistema sa ikaayong lawas kag nagsalig lamang sa mga solusyon nga militar kag pulis, pat-ud nga mapaslawan ang rehimeng Duterte nga kontrolon ang pandemya, kag kadungan sini, pat-ud nga magapalya sa pagpapagsik sang ekonomya. Wala ini sang iban nga pakadtuan kundi dugang nga krisis, mas malala nga disempleyo, pagkaputo sang mga negosyo, kawad-on sang kita, pagluya sang produksyon, pagtaas sang presyo, kabudlayan kag gutom.

Sa atubang sang sobra nga pag-antus sang banwa dulot sang pandemya kag krisis sa ekonomya, wala pili nga kampanya sang pagpamigos ang ginaprayoridad sang pasistang rehimen. Sa nagligad nga mga bulan, labing mas mapintas kag makamamatay ang mga bunal sang pasistang estado batuk sa demokratiko nga mga pwersa nga nagakontra sa anti-pumuluyo nga polisiya kag pagdumalahan.

Sa idalom sang Anti-Terror Law kag sa mandu ni Duterte nga “patyon tanan nga komunista”, ginkumpas sang NTF-ELCAC, hunta militar ni Duterte, ang serye sang koordinado nga mga pagpatay kag pag-aresto sa Southern Tagalog, Bicol, Panay, kag sa National Capital Region. Duguon ang mga kamot ni Duterte kag sang iya nga mga tinawo nga pasista sa nagadamo nga numero sang ila mga biktima. Dugang sa AFP kag PNP, ginagamit sini ang mga korte, iban pang ahensya kag lokal nga yunit sang gubyerno bilang pamato sa mahigko nga gera sang terorismo sang estado para pahipuson kag tapnaon ang bilog nga banwa.

Dapat lang nga ubos-kusog nga kundenahon ang madamuan nga pagpamatay sang uhaw-sa-dugo nga si Duterte. Tubtob indi mapauntat, ang kauhaw niya sa pagpamatay padayon nga magalab-ot sa mas madamuan nga masaker kag madamuan nga pagpamatay sa palaabuton. Wala sang iban nga katuyuan si Duterte kundi lutuson sa kahadlok kag pahat-pahaton ang banwa, para siguruhon nga makapabilin siya sa pusisyon kag mapalawig ang iya korap nga pangpulitika nga dinastiya lampas pa sa 2022.

Sa baylo nga mahadlok, dapat labing pasanyugon sang banwa ang ila kaisog kag lubos nga ibuyagyag, kundenahon kag batuan ang kampanya sang pagpamigos sang rehimeng US-Duterte kag ang anti-demokratiko, militarista kag palpak nga sabat sini sa pandemya. Kaangut sini, dapat wala kakapoy nila nga ihayag ang ila mga reklamo kag iduso ang pagpataas sang sweldo, pagpanubo sang presyo sang langis, pagkaon kag iban pang balaklon, gilayon nga ayuda para sa tanan nga nagakalisod, kag iban pang mga tikang para sa ila kaayuhan.

Samtang nagatum-ok ang pila ka grupo sa eleksyon 2022, dapat isentro sang masang Pilipino ang ila pagtinguha sa madamuan nga paghulag sa kalsada agud ipakita ang ila kolektibo nga kaakig kag ipanawagan ang pagtapos sa pasistang tiraniya. Kadungan sini, wala sang kakapoy nga magahulag ang Bagong Hukbong Bayan para pangapinan ang masa kag silutan ang mga pasista nga may mga mabug-at nga krimen sa banwa.