Todong ibwelo ang kalihukan aron tapuson ang tiranya

,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglish

Kapin usa ka bulan na lang ayha ang eleksyon sa Mayo 9. Samtang nagkaduul kini, nagkakusog ang kalihukang masa batok sa tiranya ni Rodrigo Duterte ug sa sulayng paghibalik sa mga Marcos sa poder. Nakaabin kini sa nag-unang agos sa kampanyang pang-eleksyon sa nangunang kandidato sa pulitikanhong oposisyon, ug ginaabot ug ginapukaw ang gatusan ka libong katawhan nga nagaprotesta sa kadalanan sa lain-laing bahin sa nasud.

Sa pikas bahin, labaw nga mikapyot sa poder si Duterte ug ang iyang mga kakunsabo ug alipures. Gigamit nila ang pinakabangis nga taktika aron siguruhong mapalanat ang ilang gahum. Nagkagrabe ang pagpanumpo ug pulitikanhong atake batok sa mga progresibong partido nga mirepresenta sa pinakalapad nga organisadong pwersang anti-tiranya. Ginatarget usab sa maong mga atake ni Duterte ang nangunang oposisyon sa pulitika.

Hingpit na ang kontrol ni Duterte sa Commission on Elections nga gilangkuban karon sa iyang mga tinubuy. Anaa kang Duterte ang gahum aron ipalingkod ang kandidato niya sa Malacañang pinaagi sa pagmanipula sa resulta sa eleksyon. Ingonman, atubangan sa nagkakusog nga kalihukang masang anti-tiranya, sayod si Duterte nga ang tataw nga paglimbong mamahimong magpaulbo sa gikahadlukan niyang dakung panag-alsa sama sa nahitabo niadtong 1986.

Busa aron himuong katuuhan ang resulta, mibubu og dakung pondo aron magmugna og pekeng hulagway sa midya, social media ug mga sarbey nga nagpakita og dakung suporta ang Marcos-Duterte tandem. Aron pugngan ang pagbwelo sa nagkakusog nga kalihukang masa, walay hunong ang pagpang-red-tag batok sa pulitikanhong oposisyon aron hadlukon ang ilang han-ay, o magmugna og intriga ug bungkagon ang lapad nga panaghiusa sa mga pwersang progresibo ug konserbatibo kontra sa tiranya ni Duterte.

Sama ni Marcos sa wala pa gideklara ang balaod militar niadtong 1972, nagamugna karon si Duterte og senaryo sa “komunistang kaguliyang” sa eleksyon nga posible niyang gamiton aron ipahamtang ang pagharing militar ayha o human sa eleksyon aron palanaton ang kaugalingon sa poder o ipalingkod ang iyang manok sa usa ka porma sa “pulitikanhong transisyon.”

Apan unsapaman ang mahimong iskema ni Duterte aron palanaton ang kaugalingon sa poder o ipalingkod ang iyang pinili nga mopuli sa iyang trono, siguradong pagabatukan kini sa katawhang Pilipino nga determinadong tapuson na ang tiranikong paghari. Ang labaw pang paglapad sa demokratikong kalihukang masa ug sa mga higanteng protesta sa kadalanan usa sa mga yaweng paktor sa mamahimong porma ug resulta sa panagbangi sa pulitika sa umalabot nga mga semana.

Ang pagkapyot ni Duterte sa poder atubangan sa nagkakusog nga kalihukang masang anti-tiranya ug alyansa sa pulitikanhong oposisyon mipaigting sa panagbangi tali sa mga magkaaway nga paksyon sa mga nagharing hut-ong. Gipaningkamutan sa US ug sa uban pang ahente niini sa pulitika nga husayon kini pinaagi sa akomodasyon sa porma sa pagkumbina sa mga kandidato ni Duterte sa kandidato sa oposisyon. Sa kalalum sa krisis sa dunot nga nagharing sistema, lagmit nga mapakyas ang maong mga pagsulay nga makuha ang suporta sa mayor nga nanagbanging paksyon.

Ang pagtapos sa tiranikong paghari ug pagkab-ot sa hustisya dili mahuman sa pagpalagpot kang Duterte o pagnaog niya sa trono. Sinugdanan lamang kini. Kinahanglang panubagon ug silutan siya sa iyang dakung mga krimen, ug pabayaron sa tanang kinawat niya sa pondo sa katawhan. Kinahanglang buhian ang tanang bilanggong pulitikal ug tapuson ang palisiya sa pagpasaka og ginama-gamang kaso, armadong pagpamig-ot, pagpanghadlok ug pagpanumpo batok sa mga pwersang patriyotiko ug demokratiko. Kinahanglang limpyuhan ang tibuok estado sa mga upisyal militar nga gituboy ni Duterte aron kuhaon ang pagdapig sa AFP ug PNP ug tangtangon ang pasistang impluwensya sa tanang palisiya sa estado.

Aron epektibong iduso ang maong mga lakang, kinahanglang subsub nga ipakusog sa mga nasudnon-demokratikong pwersa ang organisadong han-ay sa katawhan ug katakus nilang magpalihok og daghan sa kadalanan. Kinahanglang hingpit nga buntugon ang kahadlok ug himoon ang tanan aron ipataas ang pulitikanhong kahimatngon ug militansya sa miilyong katawhan sa kasyudaran ug kabanikanhan.

Kinahanglang hait ug hugot nga isumpay ang anti-pasistang pulitikanhong pagsukol sa tiranya ni Duterte sa mga pakigbisog alang sa panginabuhian sa katawhan, batok sa pagsaka sa presyo sa lana, pagkaon ug mga palaliton, ingonman batok sa mga neoliberal nga palisya nga labaw pang magpahugot sa langyawng kontrol sa ekonomiya sa nasud. Kinahanglang hugot nga palihukon ang mga mamumuo aron ipakigbisog ang umento sa suhulan ug panalipdan ang ilang mga katungod. Kinahanglang labaw pang pakusgon ang panawagan alang sa tinuod nga reporma sa yuta ug ang pagsukol sa mga pagpangawkaw sa yuta sa mga agalong yutaan, mga plantasyon ug kumpanya sa mina, ug mga proyektong imprastruktura, ekoturismo ug enerhiya.

Kinahanglang gamiton ang umalabot nga mga semana sa kampanya sa eleksyon aron labaw pang palagsikon ang pulitikanhong aktibidad sa masa ug dugang pang iasdang ang kalihukan aron tapuson ang tiranya ni Duterte. Ayha mag-eleksyon, kinahanglang makalunsad sa nagkadakung mga demonstrasyon, samtang nangandam sa mga protesta ug pulitikanhong pagsukol human gilayon sa eleksyon aron epektibong iasdang ang mga demokratikong pagsukol unsaman ang mahimong dangatan.

Niini nga panahon, kinahanglang makalunsad ang mga yunit sa Bagong Hukbong Bayan (BHB) og mga taktikal na opensiba nga kayang ipadaug aron babagan ang paggamit ni Duterte sa militar ug pulis sa iyang mga iskemang sumpuon ang mga pagsukol sa katawhan. Kinahanglang hugot nga subaybayan sa BHB ang mga lihok sa AFP ug PNP ug sakmiton ang dakung posibilidad sa mga kaguliyang nga mubira sa mga armadong pwersa sa estado kung mopaling sa balaod militar si Duterte.

Kinahanglang ibubu ang tanan aron pahimuslan ang paborableng kaguliyang ng nagharing sistema, iasdang ang mga pakigbisog sa katawhan ug pakusgon ang Partido ug tibuok rebolusyonaryong kalihukan.

Todong ibwelo ang kalihukan aron tapuson ang tiranya