Peligro sa pabrika, hulga sa kinabuhi sa mga mamumuo

,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglishHiligaynon

Nadugang sa taas nga listahan sa mga biktima sa paglapas sa mga lagda sa kahilwasan ug panglawas sa pabrika si Stephen Corilla, usa ka mamumuo sa pabrika sa Universal Robina Corporation (URC) sa Tabok, Mandaue City, Cebu. Namatay si Corilla niadtong Hunyo 2 human miandar ang pulverizer machine sa kumpanya samtang anaa siya sa sulod niini.

Matud sa mga mamumuo ug taho sa Department of Labor and Employment (DOLE), depektibo ang safety device sa makina, mao nang kalit nga miandar samtang ginalimpyuhan kini ni Corilla. Gipalimpyu sa biktima ang makina bisan wala kiniy igong kasinatian ug duha ka semana pa lamang siya sa trabaho.

Dugang niini, walay nahimong hinanali nga tubag ang kumpanya sa insidente ug nagpadayon ang operasyon sa pabrika human ang krimen. Wala dayon gitaho sa kumpanya sa pulis, barangay, o DOLE ang maong panghitabo. Dugang pa, walay mahinungdanong tabang nga gihatag sa URC sa iyang pamilya sa hinungdan nga agency-hired si Corilla ug sa ingon dili siya mamumuo sa kumpanya.

Ayha si Corilla, upat na ka mamumuo ang namatay human nahagba ang usa ka bilding sa Muralla Industrial Park sa Barangay Libtong, Meycauayan, Bulacan niadtong Mayo 31. Ginatudlong hinungdan sa pagkahagba ang overloading sa mga nakapondo nga parsela ug pakete.

Sa rekord sa International Labor Organization-Philippines, 17 sa matag 18 ka mamumuo ang wala nakatagamtam sa angayang kundisyon sa trabaho. Apan niadtong 2018 lang, gibalaod ang pagsilot sa mga paglapas sa pagpanalipud sa kahilwasan ug panglawas sa pabrika human ang pagkatamay sa 72 ka mamumuo sa pabrika sa Kentex dihang malukong sa nasunog nga pabrika. Matud sa Institute for Occupational Health and Safety Development, luyo sa balaod, nagpabiling anaa sa 58.36% lang ka pabrika ang nagpatuman sa mga istandard sa kahilwasan ug panglawas. Wala usab kuno gakatubag sa gubyerno ug mga ahensya niini ang dugay nang problema kalabot sa inspeksyon sa mga pabrika aron siguruhon ang pagpatuman sa balaod.

Ang tinuig nga pag-inspeksyon sa kapin usa ka milyong negosyo sa nasud ginapas-an lamang sa 774 ka trabahante. Gamay nga mas ubos sa 10% lang ang naabot niining gieksamen sa miaging tulo ka tuig.

Nag-una sa listahan sa mga gakalapas sa basihan nga nahisukip sa balaod ang kawalay motubag alang sa first aid, mga upisyal sa panglawas ug inspeksyon sa pabrika kalabot sa kaandamon sa unsamang sunog gikan pa niadtong 2019.

Kalabot sa magkasunod nga aksidente sa pabrika, nagpadayag ang mga organisasyon sa mamumuo nga “panahon na aron tukion ug bag-ohon ang mga nagatunhay nga balaod nga angayan unta aron proteksyunan ang katungod sa mga mamumuo.” Tungod sa kawad-on sa ngipon og balaod, gawasnong nakapadayon sa operasyon ang mga kapitalista bisan pa daghan kaayong kaso sa paglapas sa mga probisyon.

Peligro sa pabrika, hulga sa kinabuhi sa mga mamumuo