Ang gikasilagang mga negosyo ni Razon

,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglishHiligaynon

Sa lumba sa mga bilyunaryo, anaa sa ikaduhang pwesto si Enrique Razon Jr, usa sa pinakadakung burgesya-kumprador nga kroni ni Duterte. Sa milabayng unum ka tuig, gipaburan siya sa mga kontrata sa gubyerno ug militar, ug naghakop og tubo gikan sa singot sa mga mamumuo ug uban pang naghagong hut-ong. Atol sa pandemyang Covid-19, halos doble ang gidaku sa iyang bahandi. Gikan ₱182.7 bilyon niadtong 2020, mikabat sa ₱360 bilyon ang iyang deklaradong bahandi karong tuiga. Wala pa nalakip dinhi ang nakatagong mga deposito sa langyawng mga bangko.

Pinakaulahi sa mga negosyo ni Razon Jr ang ginapanghinambog niyang pinakadakung solar farm sa tibuok kalibutan nga makumpleto sa 2027. Ang solar farm usa ka planta sa kuryente nga nagakuha og enerhiya gikan sa silaw sa adlaw. Niadtong 2020, gisakmit ni Razon ang 50% sa kumpanyang Solar Philippines Tarlac Corp. nga gipanag-iya ni Leandro Leviste.

Wala pa gipahibalo sa publiko ang lokasyon sa solar farm, apan sa kasamtangan, naangkon na sa Solar Philippines ang 10,000 ka ektarya sa Batangas, Nueva Ecija ug Tarlac nga sagad kanhing maisan ug humayan. Gipanghinambog ni Razon nga labwan niya ang kasamtangang pinakalapad nga solar farm sa India nga nagalangkub sa 5,700 ka ektarya.

Ginapagawas ni Razon nga maayo sa kinaiyahan ang iyang solar farm. Ang wala niya gisulti, padayon usab ang magun-ubong operasyon sa iyang mga kumpanya sa mina, pagtukod og mga dam ug de-karbon nga planta sa enerhiya sulod ug gawas sa nasud. Katugbang usab sa iyang proyekto ang pagkawkaw sa liboang ektaryang yutang agrikultural, ug pagkawala sa panginabuhian ug panimalay sa mga mag-uuma.

Nailang kroni ni Marcos Sr ang pamilyang Razon nga nagsilbing tawotawo sa pagkawat sa diktador sa milyun-milyong dolyar nga balor sa kabtangan. Si Razon Jr usab ang iladong kroni sa matag presidenteng makalingkod, ilabina gikan dekada 2000. Gipondohan niya ang pagtukod sa National Unity Party ug kanhi lang nagbubu og pondo sa kampanya ni Marcos Jr.

Ilalum ni Duterte, magkasunod nga gisakmit ni Razon Jr ang Manila Water ug mga kumpanya sa kuryente, ang Apex Mining, mga casino ni Dennis Uy, ug uban pa. Napadaplin usab ang kaso batok kaniya nga estafa tungod sa wala paghatag og sapi (share) sa usa ka kasosyo.

Usa sa nag-unang kumpanya ni Razon Jr ang International Container Terminal Services Inc (ICTSI) nga nabantog sa pagpangdaugdaug sa mga mamumuo sa dungguanan. Nakapwesto ang ICTSI sa 30 ka pyer sa 18 ka nasud, nga mayorya kabus ug giyatakan ang katungod sa mga mamumuo. Asamang bahin sa kalibutan nga adunay operasyon ang ICTSI, nasinati sa mga mamumuo ang kahakog ug kabangis ni Razon Jr.—ubos nga suhulan, pagpatrabaho nga dili luwas, ug dinaghan ug iligal nga pagpanangtang sa mga unyonista aron pulihan adtong mga walay benepisyo.

Sa Africa, monopolisado sa ICTSI ang operasyon sa pyer sa Madagascar kung asa 62% sa populasyon ang nabuhi sa grabeng kalisud. Kontrolado sa kumpanya ang daloy sa ginaimport nga pagkaon sa nasud, busa walay pagpangulipas nga giangkon ni Razon nga ang singil didto 500% nga mas taas kumpara sa ubang nasud.

Sa Pilipinas, anaa sa hulga ang mga komunidad sa Rizal ug Kalinga tungod sa magun-ubong mga proyektong dam ni Razon. Niadto usang 2009, kung wala misukol ang mga taga-Catanduanes ug ilang mga tigsuporta, nakawkaw na unta ni Razon ang may 7,000 ka ektaryang yuta nga pagaminahan og karbon.

Sayod si Razon nga mahinungdanong sangkap sa paglungtad sa iyang mga negosyo ang pagsalig sa militar, busa busog usab sa pondo ang mga mersenaryo. Gitukuran niya ang Philippine Military Academy og ₱549-milyong bilding. Atol sa pagpulbos sa Marawi City, nagsuplay siya sa militar og mga sangkap sa gyera, gawas pa sa pagkaon ug uban pang gamit sa mga sundalo.

Samtang, gipwesto niya si kanhing Col. Michael Ray Aquino isip upisyal sa seguridad sa iyang casino ug kumpanyang mina. Gihatag sa gitawag og “berdugo ni Lacson” ang pagsiguro sa “corporate social responsibility” (o umano’y “katilingbanong tulubagon sa kumpanya”), nga walay lain kundili ang pagpahumot sa mga kadaut sa kumpanya ug pagpahilum sa naagrabyadong mga komunidad.

Ang gikasilagang mga negosyo ni Razon