Sa State of the Nation Address ni Ferdinand Marcos Jr niadtong Hulyo 25, iyang gideklara nga wala siyay isuspinde sa mga proyektong imprastruktura nga nasugdan na sa ilalum ni Rodrigo Duterte. Lakip dinhi ang dili moubos sa 30 ka proyektong reklamasyon nga anaa sa lain-laing ang-ang sa implementasyon, disenyo ug pagpangandam.

Wala ni usa sa maong mga proyekto ang wala gimakmak sa mga syentista ug mga organisasyong nanalipud sa kinaiyahan. Gikan sa mga gisaad nga isla sa Manila Bay, ngadto sa mga “smart city” sa Cebu ug sa lain-laing mga prubinsya, hugot ang pagbabag sa mga mamumuo, mananagat, gagmayng negosyante ug mag-uuma nga mapalayas ug mawad-an og panginabuhian tungod sa maong mga proyekto.


Magun-ubon sa kinaiyahan

Daghan ug lapad na ang syentipikong pagtuon kalabot sa kadaut sa mga proyektong reklamasyon pareho sa mga baybayon ug duul nga kayutaan. Ginaguba niini ang puluy-anan sa liboan ka klaseng mga mananap ug tanum sa kadagatan, ingonman ang daghang klase sa langgam. Ginaguba niini ang mga kabakhawan nga nagsilbing natural nga pangsagang sa baha, pagtaas sa tubig sa kadagatan, kusog nga bagyo, tsunami ug mga storm surge o kalit nga pagdaku sa tubig sama sa nahitabo sa Tacloban City atol sa bagyong Yolanda.

Dugang pa, pagagrabehon sa mga artipisyal nga isla ang natural nga mga peligro sa mga baybay, sama sa paspas nga pagbaba sa tubig ug liquefaction (paghumok sa yuta tungod sa sagad nga paglihok niini). Maguba usab ang mga coral reef (mga lugar sa kadagatan nga abunda sa tanum ug mananap) tungod sa grabeng siltasyon nga iresulta sa dredging. Apektado sa reklamasyon bisan ang mga baybay kung asa pagakuhaon ang yutang ihan-ok alang sa mga artipisyal nga isla.

Matud sa mga syentista sa grupong Agham, sayop ang mga argumentong ginagamit aron hatagag-rason ang mga proyekto. Pananglitan dinhi ang pagsulting “patay na” ang Manila Bay ilabina sa may Metro Manila nga bahin tungod kay wala nay gakabuhi dinhi nga isda, coral reef, seagrass ug mga kabakhawan. Bisan og dili mapangisdaan ang maong erya, kabahin kini sa tibuok katubigan nga naglangkub sa mga prubinsya sa Bulacan, Cavite ug Bataan. Unsamang aktibidad asamang dapit dinhi adunay epekto sa tibuok luak. Sa kinatibuk-an, ginaila kining usa sa pinakaproduktibong pangisdaan sa nasud.

Labaw nga tataw ang kadaut sa reklamasyon sa mga baybayon sa Cebu, Dumaguete ug uba pang mga luak nga abunda sa mananap ug tanum sa kadagatan sa mas lapad pang ekosistema. 
Kontra-katawhan

Liboan ang mawad-an og balay ug panginabuhian tungod sa mga proyektong reklamasyon. Mayorya kanila ang semi-proletaryo nga adunay ubos nga kita ug gagmayng mananagat. Sa banabana sa mga syentista, mokabat sa 1.24 milyon ang signipikanteng maapektuhan sa mga proyektong reklamasyon nga molangkob sa halos 40,000 ka ektarya sa tibuok nasud. Sa kinatibuk-an, apektado ang suplay sa pagkaon tungod sa paggamay sa tinubdan sa isda ug ubang pagkaon gikan sa dagat.

Sa Metro Manila, dili moubos sa 100,000 residente sa Baseco, Parola, Tondo Foreshoreland ug Malate ang mapalayas sa upat pa lang ka proyektong reklamasyon. Sa Bulacan, gipalayas na sa San Miguel Corporation ang 700 pamilya sa mananagat gamit ang pagpanuhol, pagpanglingla ug dayag nga pagpanghasi. Mikunhod na ang nakuhang isda sa kasikbit nga mga barangay tungod sa iligal nga pagpamutol sa kumpanya sa mga bakhawan.

Sa Cebu, 500 ka mananagat sa Liloan ug Consolacion ang mawad-an og panginabuhian tungod kay pagagubaon sa 235.8-ektaryang proyektong reklamasyon ang mga pangisdaanan ug bakhawan. Dugang kanila ang 2,000 ka trabahador sa mga pabrika sa barko nga ipasirado sa reklamasyon. Ingon niini usab ang mahitabo sa mga mananagat sa tulo ka barangay sa Minglanilla.

Sa Dumaguete, 1,000 ka mananagat ang mawad-an og panginabuhian ug 38,000 pa ka lumulupyo sa walo ka barangay ang mameligro ang panginabuhian ug puluy-anan.

Sa tanang mga kaso, bugtong mga dagkung negosyo ug langyawng kumpanya ang makapahimulos sa mga imprastruktura, pabalay, tindahan, kasino ug uban pang pangturistang proyekto nga pagatukuron sa mga reklamadong yuta. (Basaha ang unang bahin sa milabayng isyu: Magun-ubong mga proyektong reklamasyon: Kabilin ni Duterte kang Marcos.)