Ginahambal sang US nga ang ginapatigayon subong nga Balikatan 39-24 ang “makasaysayan” kag madamo sa mga aktibidad diri ang ginapatigayon sa “una nga higayon.” Kadungan sini, gin-anunsyo sang Armed Forces of the Philippines ang kuno “pagtiyog” sini sa eksternal nga depensa sandig sa estratehiya nga Comprehensive Archipelagic Coastal Defense (CACD) isip “direkta nga sabat” sa “agresyon” sang China sa kadagatan sang Pilipinas. Naghatag ini dalan sa pagpwesto sang US sang opensibo nga mga armas, pagtambak sang dugang pa nga pwersa sa pungsod, kag pagtigayon sang mga mapang-gyera nga maniobra sa South China Sea, tanan sa tabon sang “pagdepensa” sa Pilipinas.

Sa una nga higayon, gindala sang US ang Balikatan gwa sa teritoryong dagat sang Pilipinas, upod ang pwersang nabal sang France. Bag-o sini, ginlunsar sang US ang “makasaysayan” nga maniobra pandagat upod ang Pilipinas, Austrilia kag Japan.

“Makasaysayan” man sini nga gindeploy sa pungsod kag sa Asia ang bag-o nga Typhon Missile System (TMS), nga ginbug-os sang apat ka missile launcher nga may kapasidad nga magpalupad sang misayl sa kalayuon nga 1,600 kilometro. Ang mga missile launcher nga ini ang ginsugdan nga imanupaktura pagkatapos lang ibasura sang US sadtong 2019 ang Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty, isa ka kasugtanan sa tunga sini kag sang Russia. Gintawag sang US nga “yabi nga bahin” ang TMS sa ginadihon sini nga mga Multi-Domain Task Force ukon mga espesyal nga yunit militar para lapawan ang kapabilidad-militar sang China kag Russia. Katimbang sang TMS ang HIMARS nga una na nga gindeploy sa Pilipinas sadtong Balikatan 2023.

Nagpasulod ang US sang himo-Israel nga missile defense system kag katimbang sini nga mga misayl nga Patriot para gamiton nga pangdepensa sa upisyal kag di upisyal nga mga “EDCA site.” Sa una nga kahigayunan, kabahin sang subong nga Balikatan ang paghanas sang US sa mga pwersa sang AFP sa pagpalupad sang mga surface-to-air missile nga pagagamiton sa nasambit nga sistemang pangdepensa.

Sa sini nga tuig, lubos nga ginpanginpuslan sang US ang mga “EDCA site” nga gindali-an nga kay-uhon kag itukod sang mga pwersa sang AFP sugod nagpungko si Ferdinand Marcos Jr. Isa sa pinakaginagamit ang sibilyan nga paluparan sa Lallo, Cagayan, amo man ang dulungkaan sa daan nga Subic US Military Base kag ang mga ginlatag sang AFP nga pasilidad sa Balabac Island sa Palawan kag sa isla sang Mavulis sa Batanes.

Reaksyon sang China

Wala nabatyagan sang China ang opensiba nga kinaiya sang pinakaulihi nga mga tikang sang US sa Pilipinas kag South China Sea. Gin-akusaran sini ang US sang paglagas sang “unilateral nga bentahe military” mismo sa pwertahan sini. Gintawag sini nga delikado ang pagpwesto sang mga opensibo nga armas sa Pilipinas tungod nagapataas ini sang posibilidad sang “sayop nga pagtantya kag miskalkulasyon.” Hambal sini, “pamahog sa istabilidad kag kalinong” sang rehiyon ang amo nga mga tikang.

Nanugyan man ang China sa Pilipinas nga “mangin mabinantayon sa matuod nga katuyuan sang US” kag likawan nga magpagamit nga indi sini masayran. Hambal sini, dapat paminsaron sang gubyerno ni Marcos ang pagka sunud-sunuran sini sa US sa kahalitan sang kaugalingon sini nga seguridad.

Sugod sang ginlunsar sang US ang “pagtiyog” sini sa Asia sadtong ulihi nga bahin sang 2011, tayuyon na sini nga ginpabaskog kag ginpabakod ang dominasyon sini sa rehiyon. Ginpadako sini ang isip sang mga tropa nga nakadeploy sa mga base militar sini sa Austrilia, Japan kag Korea. Ginbalikan ang daan kag nagpatukod ini sang mga bag-o nga base sa Pilipinas.

Ginpadako kag ginpalapad ang ginlunsar sini nga mga war games. Sadtong 2021-2023, may nalista nga 525 dalagko nga paghanas militar sa South Asia kag Austrilia. Ang 60% sang mga ini ang ginpangunahan ukon gintambungan sang US upod ang mga alyado sini. Yara sa 87% sang dalagko nga paghanas militar sa Pilipinas ang ginlunsar sang US. Asud-asod ang mga aktibidad militar sang US sang mga pungsod nga yara sa “first-island chain” ukon mga isla nga pinakalapit sa palibot sang China.

Nangin patimaan sa China ang “pagtiyog” sang US sa Asia sadtong 2011 nga patapos na ang pakigsabwatan sang US diri kag magasulod na ini sa panahon sang pagsingki sang kumprontasyon. Sadto pa man, maathag sa China ang estratehiko nga katuyuan sang karibal sini nga imperyalista nga pagaharian ang Asia. Isip kontra-tikang, ginsugdan sini nga pagpalapad sang presensya militar sa South China Sea, kabahin sa madugay na nga gina-awayan nga mga isla nga lapit sa Japan (Senseku Islands), Vietnam (Paracelis) kag Pilipinas (Spratlys).