Nananatiling nakapiit, hindi mabisita ng mga kaanak, at walang ligal na representasyon ang dalawang bagong silang na sanggol at kanilang mga ina, kasama ang iba pa sa kampo ng 8th ID sa Barangay Maulong, Catbalogan, Samar. Hindi bababa sa 10 ang biktima ng sikretong detensyon sa naturang kampo at nakapailalim sa emosyonal, pisikal at mental na torytur ng berdugong mga sundalo. Patuloy silang ibinibimbin nang walang malinaw na dahilan o nakasampang kaso.

Hawak ng 8th ID si Mariel Rebato at kasisilang pa lang niyang anak, at si Monica Ogacho at ang bagong silang niyang sanggol. Kasama nilang ipiniit sina Marygrace Tambis Bicina, Renato Chokoy Rufo at tatlo pang dinukot ng militar noong Marso 2023. Ang ilan sa mga biktima ay dinampot ng militar mula sa kanilang inuupahan bahay sa Calbayog City noong pang Disyembre 2022.

Ayon sa Bagong Hukbong Bayan (BHB)-Western Samar, mapatutunayan ng ibang mga dinukot at ipiniit ng 8th ID ang pagtatago ng mga biktima sa naturang kampo militar. Sa pahayag nito, sinabi ng yunit na mayroong apat na Pulang mandirigma ang dinukot din ng militar at “pinabalik sa kanilang kasamahan” para gumawa ng bagay na ikapipinsala ng hukbong bayan.

Anila, sa halip na ipahamak ang kanilang mga kasama sa yunit ay nagtapat ito sa nangyari sa kanila. “Hindi [nila] masikmura ang kriminal na kagustuhan ng militar kaya nagtapat sila at pinag-ingat ang mga kasama,” paliwanag ng BHB-Western Samar. Ang ilan sa mga “pinalaya” ng 8th ID para sa kani-kanilang “misyon” ay pinagdala ng GPS tracker para targetin ang kampo na kanilang pupuntahan ng pambobomba ng eroplano.

Giit nila, sila ang makapagpapatunay na nasa loob ng kampo sa Barangay Maulong ang kanilang mahal sa buhay at marami pang itinatago sa kampo rito.

Sampu ng mga kaanak at pamilya ng biktima, nanawagan ang BHB-Western Samar sa lahat ng may mabuting loob at nagtataguyod sa karapatang-tao, mga abugado na nagtataguyod ng tunay na hustisya na tulungan ang kaanak na mahanap ang mga kapamilyang iligal na idinidetini ng 8th ID.

Ang pagdukot o desaparecidos at iligal na pagkukulong sa mga sikretong lokasyon ay labag sa internasyunal na makataong batas at mga kumbensyon. Pinatitindi pa ang paglabag na ito laluna sa paglabag sa karapatan ng mga kababaihan, buntis at mga sanggol at bata.

Partikular na tinukoy sa Declaration on the Protection of Women and Children in Emergency and Armed Conflict ng United Nations General Assembly noong Disyembre 14, 1974 na isang krimen sa digma ang “lahat ng porma ng panunupil at malupit at hindi makataong pagtrato sa kababaihan at mga bata, kabilang ang pagkukulong, tortyur, pamamaril, maramihang pag-aresto, kolektibong pamamarusa, paninira sa tirahan at pwersahang pagbabakwit, na isinagawa ng mga pwersang nakikidigma sa takbo ng operasyong militar nito (Bilang 5).”