Idineklara noong Disyembre 1 ang pagkapanalo ni Xiomara Castro bilang bagong presidente ng bansang Honduras. Nanalo si Castro sa plataporma ng pagbubuwis sa pinakamayayaman, pagpapalawak ng serbisyong sosyal at pagtakwil sa “bigong balangkas ng neolberalismo.” Tinalo niya ang pangkating papet na kumakatawan sa gubyernong iniluklok ng US noong 2009.

Bago ang panalo ni Castro, nadepensahan ni Daniel Ortega ang kanyang pusisyon bilang presidente ng Nicaragua laban sa mga maniobra ng US. Nanalo si Ortega para sa kanyang pang-apat na termino sa eleksyon noong Nobyembre 7. Pinuno si Ortega ng deklaradong “sosyalista at kristyanong” partidong Sandinista na nangunguna sa armadong paglaban sa US noong dekada 1970.

Bukod sa dalawa, litaw ang anti-imperyalistang kiling ng bagong-halal na mga presidente na sina Pedro Castillo ng Peru, Alberto Fernandez ng Argentina at Luis Arce ng Bolivia. Malaki ang tsansang manalo sa eleksyon sa Chile ang anti-neoliberalismo at anti-imperyalistang kandidato na si Gabriel Boric. Sa Brazil, inaasahang mananalo ang dating presidente na si Lula da Silva kung kakalabanin niya sa eleksyon sa 2022 ang kasalukuyang presidente na si Janair Bolsonaro.

Lumalakas din ang mga kontra-gubyernong kilusan sa Paraguay, Guatemala, Ecuador at Colombia na maaaring magluwal ng mga presidenteng hindi sunud-sunuran sa US.

Kontra neoliberalismo at imperyalistang agresyon

Ang sunud-sunod na pagkahalal ng mga tinaguriang “maka-Kaliwa” at “kaliwa-mula-sa-gitna” na kandidato sa Latin America at Carribean ay bunga ng mahabang tradisyon ng kilusang Bolivarian sa rehiyon. Ito ang rebolusyonaryong tradisyon at pampulitikang kilusan ng mamamayan sa Latin America bunga ng kanilang mahabang kasaysayan ng pagtatanggol laban sa kolonyalismo at imperyalistang panghihimasok. Ang pampulitikang kilusang ito ang nagluklok kay Hugo Chavez bilang presidente ng Venezuela noong 1998.

Produkto ang mga lider na ito ng malawak na kilusang masa laban sa mga patakarang neoliberal na bumwelo sa rehiyon noong dekada 1990. Nagmula sila sa hanay ng petiburgesya, panggitnang burgesya, manggagawa, magsasaka at katutubo na lubhang naapektuhan ng mga programang pribatisasyon, deregulasyon, liberalisasyon at denasyunalisasyon. Kabilang sa kanila si Evo Morales ng Bolivia, Rafael Correa ng Ecuador at da Silva ng Brazil na nahalal noong dekada 2000.

Itinatag nila ang mga pormasyon para basagin ang imperyalistang kontrol sa rehiyon tulad ng Union of South American Nations at Community of Latin American and Carribean States. Sinuportahan nila ang ALBA (Pilipino: Alyansang Bolivarian para sa Mamamayan ng Ating America) na itinatag ng Venezuela at Cuba noong 2004. Noong 2005, binigo nila ang pagtatatag ng Free Trade Area of the Americas, na tinagurian nilang “panibagong tulak ng US para gawing kolonya” ang rehiyon.

Karamihan sa mga gubyernong ito ay nagpatupad ng mga reporma na nagbigay alwan sa mamamayan. Sa ilalim ng kanilang pamumuno, naitaas ang sahod at kita, naibaba ang disempleyo, nabawasan ang labis na kahirapan, malnutrisyon at gutom. Itinaas nila ang alokasyon ng kani-kanilang mga estado sa pabahay, edukasyon at kalusugan. Hindi maitatwa kahit ng mga imperyalistang institusyon ang pagtaas ng kalidad ng buhay ng kanilang mga mamamayan.

Gayunpaman, hindi nila lubusang tinalikuran ang neoliberal na mga patakaran na itinutulak ng World Bank at iba pang imperyalistang institusyon. Pinanatili nila ang kontrol ng malalaking lokal na kapitalista sa kani-kanilang mga industriya at malalaking bahagi ng ekonomya. Dahil dito, tinawag ang kanilang mga rehimen bilang “pink tide” (taib na kulay-rosas).

Dahil malawak na rekurso ang ipinagkakait sa imperyalistang pandarambong sa Latin America, agresibong nanghimasok ang US sa kanilang mga bansa para pabagsakin ang kanilang mga gubyerno at baliktarin ang tagumpay ng mamamayan. Walang tigil itong nagmamaniobra sa loob ng Nicaragua, Venezuela at Cuba.

Noong 2019, itinatag ng 12 bansa sa rehiyon, kasama ang presidente ng Mexico at dating presidente ng Spain, ang Grupo de Puebla para labanan ang panghihimasok ng US sa mga prosesong pulitikal sa rehiyon. Aktibo nitong sinusubaybayan ang mga eleksyon at ipinagtatanggol ang integridad ng mga gubyernong anti-imperyalista tulad ng Venezuela at Cuba.