Nagpahayag ng pagkabahala ang Karapatan-Southern Tagalog (ST) sa kalagayan ni Kate Raca, isang bihag ng digma ng Armed Forces of the Philippines (AFP), dahil sa ilang araw na niyang pagkakakulong sa kampo militar ng 3rd Marine Brigade sa Barangay Tiniguiban, Puerto Princesa City, Palawan. Nadakip si Raca matapos ang isang labanan noong Disyembre 10 sa Barangay Tinitian, bayan ng Roxas.

Nagpasya si Raca na lumitaw at sumuko matapos napahiwalay siya sa kanyang yunit at naipit sa nakapokus na operasyong militar sa erya. Bago siya kinuha ng 3rd Marine Brigade, nakapanayam si Raca ng isang lokal na mamamahayag para ipahayag sa publiko ang kanyang kalagayan at ipaliwanag ang kanyang paglitaw. Ayon kay Raca, nagpasya siyang lumitaw at sumuko dahil sa gipit niyang sitwasyon at malaki ang kanyang takot na hindi gagalangin ng nag-ooperasyong militar ang kanyang mga karapatan bilang mandirigmang wala na sa katuyuang lumaban.

Minabuti niyang ipabatid sa publiko at kanyang pamilya ang kanyang kalagayan bago siya dakpin. Aniya, anumang mangyayari sa kanya pagkatapos ng panayam ay tiyak na kagagawan ng mga sundalo.

Ayon sa Karapatan-ST, labag sa mga karapatan ni Raca na ipiit siya sa kampo ng Philippine Marines para pilitin siyang pumirma sa mga papeles para sa pagsuko at pumaloob sa mga anumang pakana o programan ng AFP. Mula nang siya’y madakip, wala ring ligal na kasong isinasampa laban sa kanya.

Dagdag pa ng Karapatan-ST, ang pang-uudyok ng mga Marines kay Raca at kanyang pamilya ay posibleng labag sa kanyang mga karapatan bilang bihag ng digma.

Pinalabas kamakailan ng may hawak kay Raca na yunit militar na mayroon nang pinirmahan” si Raca na isang “malayang salaysay” kaugnay ng kanyang “pagsuko sa gubyerno” at ang kanyang “pagpili na manatili muna sa kampo”. Ginamit ang pahayag na ito ni Col. Larida at ng 3rd Marine Brigade para iligal na idetine sa kampo at posibleng pagkulong sa kanya rito nang walang taning.

Malinaw na dumaranas si Raca ng sikolohikal na tortyur para sumang-ayon sa kanyang walang taning na paglagi sa poder ng mga sundalo na matindi niyang kinatatakutan. Labag ang ganitong pagtrato sa kasunduan sa pagrespeto sa karapatan ng mga bihag ng digma o sumuko na nakasaad sa International Humanitarian Law at Comprehensive Agreement on Respect for Human Rights and International Humanitarian Law (CARHRIHL) na pinirmahan ng gubyerno ng Pilipinas at National Democratic Front of the Philippines, at maging sa mga internasyunal na tuntunin ng digma.

“Ang anumang aksyon ng Marines upang impluwensyahang pumasok si Raca at ang kanyang pamilya sa anumang paraan ng pagpapagamit sa AFP at Marines ay dagdag na ebidensya ng napakarahas na paraan ng AFP at NTF-ELCAC,” dagdag ng Karapatan-ST.