Ginakawat nanday Duterte kag Marcos ang eleksyon

,
Ang artikulo nga ini may salhin sa EnglishPilipinoBisaya

Hayagan nga ginakawat sang mga Marcos kag Duterte, kahimbon ang mga tinawo sang tirano sa Commission on Elections (Comelec), ang eleksyon 2022 sa pumuluyong Pilipino. Ang pagpangawat wala-huya nga ginahimo sa pagdinaya sa dekompyuter nga eleksyon kag “unofficial quick count” sang Comelec nga ginapaggwa sa midya, para ipabilin ang anum ka tuig nga tiraniya ni Duterte kag ibalik sa gahum ang makawat nga pamilyang Marcos.

Ang halos gab-i-gab-i nga madamuan nga rali sang pila ka gatos ka libo nga pumuluyo sa bilog nga pungsod kag malaparan nga pagbuhos sang suporta pareho halin sa nahanunga nga sahi kag masang anakbalhas sa panahon sang nagligad nga pila ka bulan pamatuod nga ang tandem sang oposisyon nga Robredo-Pangilinan ang matuod nga nagdaug sa boto.

Amo gani, matarung ang kaakig sang daku nga numero sang pumuluyo batuk sa Comelec sa pila ka libo nga nagpalyar nga makina sa paglista sang boto. Ang daku nga pagdinaya, ugaling, ginhimo na sa mga pagnombrar ni Duterte sa mga tinawo sa Comelec sa pagpre-program sa mga makina nga magalista sang boto sang Smartmatic nga nagdugang-buhin sa mga boto pabor kay Marcos. Ginkumbinaran ini sang madamuan nga pagbakal sa boto, pre-shading (o pagmarka) sang mga balota, subong man sang armado nga pagpamilit, pagpangharas kag red-tagging labi na sa mga baryo.

Sa absoluto nga kontrol sa sistema sa eleksyon, ginakawat ni Duterte ang eleksyon 2022 nga may pareho nga kahapos sang ginkawat niya ang eleksyon 2019. Pareho sang nauna namom nga punto, ang eleksyon nga Mayo 2022 nagaugyon na kay Marcos sa sistema nga “awtomatiko nga pag-isip” sa kontrol ni Duterte, iya nga mga gintalana sa Comelec kag ila mga taga-programa sa Smartmatic.

Ang resulta nahimo sang gin-pre-program (nauna na nga gintalana) para ipakita nga nagdaug si Marcos sang “daku ang lang-at” kag paggwaon ang iya nga “pagdaug” nga “wala sang duha-duha.” Ang madasig nga paggwa sang “indi pa upisyal” nga resulta may katuyuan nga lunuron kag paralisahon ang pumuluyo sa kakibot, kag punggan ang mga protesta kaangut sang eleksyon kag mga aksyon protesta sa kalsada.

Si Duterte kag ang Comelec, amo man, sobra-sobra nga nagabalay sang ilusyon sang “sobra nga pagdaug” ni Marcos batuk sa lider sang oposisyon nga si Leni Robredo. Wala nagapati diri ang pumuluyo. Ang mga statistician nga nagatan-aw sa resulta sang ginapaggwa sang “transparent” nga mga server sang Comelec nakakita sang mga daw may padron nga pagdamo kag distribusyon sang boto, nga ginapatihan nga wala nagasanto sa ila nga layi sa matematika.

Ang nakaprograma na nga “kadalag-an” ni Marcos labi nga ginatabunan ang kamatuoran nga ang pumuluyong Pilipino indi na gusto sang tiraniya kag diktadurya, kag napuno na sa mapiguson nga mga polisiya kag pagpamigos sa idalom sang rehimeng Duterte nga amo ang ginasulong kag ginadayaw ni Marcos Jr. Ang malapad nga masa sang mamumugon kag mangunguma, ang masa nga wala sang trabaho, ang mga empleyado nga rank-and-file kag mga magagmay nga propesyunal, nga sila ang sa unahan sang kahublagan anti-tiraniya, natak-an na sa korapsyon, sobra-sobra nga paggasto sang militar kag pulis, ekstrahudisyal nga pagpamatay, pagdukot, tortyur, paglapas sa layi nga pag-aresto, red-tagging kag pagbansag nga terorista, pungsodnon nga pagtraidor, wala sang kontrol nga pagpangutang sang gubyerno, nagapadamo nga pabug-at nga buhis, manubo nga sweldo kag kawad-on sang trabaho, nagatinaas nga presyo kag ekonomiko nga krisis dulot sang mga polisiya nga neoliberal.

Bangud ginkuha ang kinamatarung nga isipon ang boto sa dekompyuter nga eleksyon, ang pumuluyo, pangpulitika nga partido sang oposisyon kag midya wala sang pamaagi para independyente nga pamatud-an o hangkaton ang resulta sang eleksyon. Madamo, labi na sa kubay sang petiburgesya (nahanunga nga sahi), ang nalugaw-an sa resulta sang “quick count” sang Comelec. Naghabyog sila sa pagbasol sa “masa” sa “pagboto sa isa ka makawat”. Ginadala nila ang ilusyon sang isa ka “patas nga eleksyon” sa idalom sang tiraniya ni Duterte. Wala nila ginakunsiderar ang basehan nga kamatuoran nga ang eleksyon ginkawat, kag sa ulihi nga pag-analisa, ang boto sang pumuluyo wala sang pulos. Dapat sila buyukon nga maggwa sa ila kaugalingon nga espasyo, mangin organisado, makig-isa sa mas malapad nga kahublagan sang mga mamumugon kag mangunguma kag magbulig sa paglunsar sang lapnagon nga paghimakas masa.

Samtang ginakwestyon sang malapad nga demokratikong mga sektor ang resulta sang eleksyon, dapat sila magbuylog para ipahayag ang kolektibo nga kaakig sang banwa sa pamahug sang pagpanumbalik ni Marcos sa gahum paagi sa pagpaniplang kag disimpormasyon. Dapat nila pakamalauton si Duterte kag Comelec kag magtinguha nga paslawon ang ila mga pagtuyo nga idul-ong si Marcos sa gahum.

Sa nagligad nga mga tuig, ginpahanugutan sang nagahari nga reaksyunaryong sistema ang pangpulitika kag pangpinansya nga rehabilitasyon sang mga Marcos. Sa pila ka dekada na subong, kag mas labi sa nagligad nga pila ka tuig, gintorse ang kasaysayan kag ginbusog ang banwa sang sala nga impormasyon nga indi lang nagalamon sa social media, kundi, ginatib-ong man sa mga libro nga nagahilo sa paminsaron sang mga bata nga estudyante bahin sa “bulawanon nga mga adlaw” sang diktaduryang Marcos. Nakapalagyo si Imelda kag ang pamilya Marcos sa mga silut sa pihak sang husga sa ila sa pila ka kaso sang korapsyon kag paglapas sa tawhanong kinamatarung. Ang tirano nga si Duterte mismo ang nangin yabi nga tagalibod sang kabutigan sang mga Marcos.

Wala pa natapos ang away para punggan ang pagpanumbalik sang mga Marcos sa gahum. Bangud nahibal-an sang pumuluyo kon sin-o ang nagdaug sa eleksyon nga Mayo 9, dapat sila nga pukawon, organisahon kag pahulagon agud ibuyagyag kag batuan ang pagmanipula sa eleksyon kag punggan ang mga madaya nga mag-uyat sang gahum.

Dapat tipunon sang malapad nga demokratikong mga sektor ang ila kusog kag kaisog para mag-isa kag maghulag sang pinakamadamo nga numero sa mga martsa kag demonstrasyon para punggan ang mga Marcos nga makapungko sa Malacañang. Dapat magpabilin sila nga wala kakapoy kag militante nga magpursiger sa ila misyon nga pabayaron ang mga Marcos kag Duterte.

Ang pagkawat sang Marcos-Duterte sa eleksyon maathag nga nagapakita sang labi nga pagkagaruk sang nagakadunot nga nagaharing sistema. Amo gani, ang pumuluyo naengganyo nga magpasakup sa rebolusyon. Umpisa kagabi-i, nakabaton kami sang mga report nga madamo nga pamatan-on ang nagapamangkot kon paano mag-entra sa rebolusyonaryo nga kahublagang tago kag sa Bagong Hukbong Bayan. Nagatuhaw ang mga kundisyon para sa paglapad sang gera sibil sa pungsod. Determinado ang Partido nga makig-isa kag pamunuan ang pumuluyong Pilipino sa ila paghimakas para sa demokrasya batuk sa tiraniya kag diktadurya, kag isulong ang pungsodnon-demokratikong rebolusyon nga may bug-os nga determinasyon. #

Ginakawat nanday Duterte kag Marcos ang eleksyon