Sa bulan sang Oktubre ginaselebrar ang National Peasant Month (Pungsodnon nga Bulan sang Mangunguma) bilang pagdumdom kag pagpasidungog sa mga mangunguma. Sila ang taludtod sa ekonomiya nga nagapatuhaw sang pagkaon kag hilaw nga mga materyales. Pero tubtob subong, gapabilin ang monopolyo sa malapad nga kadutaan sa kamot sang mga dalagku nga komprador-agalon mayduta sa Negros. Ang bulan sang mangunguma pagdumdum sa mga paghimakas sang sahing pesante kontra sa mapiguson kag mahimuslanon nga sistema nga mala-kolonyal kag mala-pyudal.

Ang sektor sang mangunguma ang mayorya sa populasyon sa pungsod Pilipinas. Sila nagaantus sa tuman nga kaimulon idalum sa atrasado kag indi industriyalisado nga ekonomiya sang pungsod. Kalabanan wala sang duta nga ginaugmad kag nahigot sa mga pyudal kag malapyudal nga pagpanghimulos.

Sa isla sang Negros, ginapakita ini sa pait nga kahimtang sang ekonomiya nga lubos nga nagasandig sa industriya sang kalamay. Bangud sang lapnagon nga pagpang-agaw sang duta, ang mangunguma mapilitan nga mangin mamumugon sa uma sa mga asyenda sa mga dalagku nga agalon mayduta. Bangud wala na sa ila ang duta, mapilitan sila nga magbaton sang gamay nga sweldo para lang mabuhi. Ginaagwanta nila ang kahimtangan sang pagpang-obra kaangay sa isa ka ulipon.

Wala sang pagbag-o ang kahimtangan sang mangunguma sa pagsulod sang bag-o nga papet nga rehimen. Gani, mas naglala pa ang pag-antus sang mga mangunguma kag mga mamumugon sa uma bangud sa temprano pa lang nga bahin ginpakita na ni Ferdinand Marcos Jr nga pareho lang siya sa mga nagliligad nga mga idu-idu sang imperyalismo nga nagapatuman sang neoliberal nga mga patakaran. Ang liberalisasyon sa kalamay nga nagtalana sa pag-import sang kalamay halin sa iban nga pungsod nakahalit sa lokal nga industriya sang kalamay kag yara pa ang nagataas nga presyo sang balaklon kag manubo nga sweldo. Sistematiko nga ginapatay sang estado ang mangunguma.

Ang paghimo nga prayoridad sang rehimen US-Marcos II sang liberalisasyon sa kalamay bilang pagsunod sa mandu sang kasugtanan idalum sa World Trade Organization nagaresulta sang nagalala nga krisis ekonomiko. Ginpalala sini ang kaimulon sa tunga sang pandemya, bilog tuig nga tigkiriwi, kakulangon sang trabaho kag dislokasyon sa mga palangabuhian sang mga Negrosanon.

Bisan sa ini nga kahimtang, ginpabaskog pa sang pasista nga rehimen ang pagpanghalit sa kaumhan gamit ang AFP/PNP bilang mapiguson nga instrumento sang estado. Sistematiko nga gin-atake ang mga komunidad sa mangunguma kag mamumugon sa uma. Gina-ipit sila sang mga militar, ginapahog, ginadakop nga wala sang nagakaigo nga basehan, kag ginapatay pareho sa bag-o lang natabo sa mga komunidad sa syudad sang Himamaylan sini nga bulan kon sa diin masobra 18,000 ang nagbakwit bangud sa militarisasyon.

Nakaangkon sang kaisog ang mga mangunguma sa nasumalang nga pagpanghalit sang estado sa ila palangabuhian kag kabuhi. Ang paglala sang pagpamigos kag pagpanghimulos sa mga nagahari nga sahi nagpakita nga sila mga tigre nga papel nga indi makaupang sa kolektibo nga kusog sang pumuluyo.

Agud epektibo nga maatubang ang malaparan nga pagpang-agaw sang duta, pagpanghimulos kag pangpamigos sang daan kag bag-o nga tipo sang agalon mayduta, kag madata nga pag-abuso sa kinamatarung sang mga mangunguma, kinahanglan ang hugot nga paghiliusa kag kolektibo nga pakig-away sang mga mangunguma. Kinahanglan man nga pabaskugon sang mga unyon sang mga mamumugon sa uma ang paghimakas para sa pagpataas sang sweldo kag pagdemanda sa mga benepisyo nga ginadingot sang mga agalon mayduta kag dalagku kumprador burges. Subongman, kinahanglan pasanyugon ang demanda sa pagrespeto sa tawhanon nga kinamatarung.

Indi dapat maghipos sa tunga sang pagpanghalit sang mga mersenaryo nga tropa sang AFP kag PNP. Bilang mga komunidad, dapat maghiliusa para mapahalin ang mga militar nga nagasabwag sang kakugmat sa ila lugar. Dapat ibuyagyag ang mga krimen sang mga pasista kag mersenaryo nga AFP/PNP pinaagi sa midya kag mga tigpangapin sang tawhanon nga kinamatarung para mahibaloan sang publiko ang ila mga krimen nga pilit ginhinabonan sa ila mga opisyal.

Idalum sang PKM-Negros, ang mangunguma nga Negrosanon magpasulong sa armado nga rebolusyon. Ang sahing mangunguma ang wala gakahubas nga bubon sang mga Pulang hangaway nga handa maghatag sang kabuhi para sa pag-alagad sa pumuluyo paagi sa paglunsar sang armadong paghimakas, pagtukod sang baseng masa, kag rebolusyon agraryo. Ang pagpabaskog sa mga rebolusyonaryo nga organisasyon masa magserbe nga binhi sang demokratiko nga gobyerno sang pumuluyo kag kinahanglan palaparon pa sa mas madamu nga lugar sa kaumhan sa bilog isla.

Ang PKM-Negros nagasaludo kag nagapanginbulahan sa sahing mangunguma nga nagabuhi sa pungsod. Paagi sa pagpukaw, pag-organisa, kag pagpahulag sa hanay sang mangunguma bilang malapit nga alyado sang sahing mumugon kag upod sa nahanunga nga sektor sang sosyedad segurado nga mapasulong ang demokratiko nga rebolusyon sang banwa kag marumpag ang imperyalismo, lokal nga pyudalismo kag burukrata kapitalismo. Sa ini lang nga paagi mahatagan sang matuod nga kahilwayan ang mga mangunguma. ###

Maghimakas, indi mahadlok!
Mangunguma, mag-intra sa NPA!