Pinapula ni Ka Parts Bagani ang silangan

Tangan ang mga pinsel, lapis, bolpen, pintura, tinta, pait, gitara, mikropono at camera, taas-kamaong nagpupugay ang mga rebolusyonaryong alagad ng sining na bumubuo sa Artista at Manunulat ng Sambayanan (Armas-National Democratic Front) kay Kasamang Parts Bagani sa kanyang buhay na inialay sa pagsulong ng armadong pakikibaka at rebolusyonaryong adhikain ng sambayanang Pilipino at naging di matatawarang hakbang sa pagsusulong ng rebolusyong pangkultura sa Pilipinas.

Noong nakaraang linggo, Agosto 16, pinaulanan ng bala ng mga berdugong militar at pulis mula sa 5th Special Forces Batallion, Criminal Investigation Detection Group at Polomolok Municipal Police si Ka Parts sa kanyang tinutuluyan, sa Barangay Cannery Site, Polomolok, South Cotabato. Walang ibang layon ang mga elemento ng estado kundi ang patayin si Ka Parts.

Agosto 5, 1967 ipinanganak si Ka Parts (John Niebres/Ernie Peñaranda) sa Mandug, Davao City. Dahil nakapagtrabaho ang ama sa labas ng bansa, lumaki siya na maalwan ang buhay. Maporma si Ernie at nasa uso ang mga suot at kagamitan. Kahit sa kanyang kabataan, kinakitaan siya ng hilig at husay sa sining. Nakapasok siya sa kauna-unahang paaralang pangsining sa Mindanao, ang Learning Center of the Arts, na tinayo ng kilalang Patroness of the Arts sa Davao City na si Aida Rivera Ford kasama ang Pambansag Alagad ng Sining sa Sining Biswal na si Victorio Edades.

Kasama ang maraming iba pang artista, naorganisa si Ernie sa panahon ng malakas na agos ng pakikibaka laban sa diktadurang Marcos noong dekada 1980 at pagsulong ng rebolousyonaryong kilusan sa buong bansa. Noong 1986, sumapi siya sa Magenta, progresibong grupo ng mga artista at dibuhista sa lungsod. Naging puntahan ang Magenta ng iba’t ibang organisasyong masa para magpagawa ng mga istrimer, banner, poster, at mga mural para sa mga kilos protesta sa lansangan. Bilang isa sa mga aktibong kasapi nito, naging katuwang ang makulit at matanong na si Ernie pagtugon sa mga gawaing ito.

Mula Davao lumipat siya at ang iba pa niyang kasamahan sa Magenta sa bayan ng Tagum, Davao Del Norte. Dito mas nakita at nasaksihan ni Ernie ang kalagayan ng mga manggagawang agrikultural. Dito siya unti-unting namulat, tumaas ang antas ng rebolusyonaryong teorya at lumalim ang pagkilos. Dito rin nagsimulang magbago ang kanyang sining kapwa sa anyo at laman. Unti-unti niyang iniwan ang nakalakhang estilo ng sining na natutunan niya sa kolehiyo at pinaunlad ang sariling tatak.

Paglipas pa ng ilang taon, sinuong niya ang pinakamataas na porma ng pakikibaka. Ayon sa kanya, inspirado siya ni Fr. Frank Navarro, paring Katoliko na sumapi sa Bagong Hukbong Bayan (BHB) sa Northern Mindanao. Bitbit ang pinsel, lapis, bolpen at armalayt, tinahak niya ang landas ng armadong pakikibaka na tangan-tangan ang diwa ng pagiging artista para sa sambayanan. Sa kanayunan at kabundukan ng Mindanao niya pinanday ang sarili bilang si Ka Parts Bagani. (Ang “Parts” mula sa mga salitang People’s Artist o Artista ng Bayan na kalauna’y nangahulugang Pulang Artista ng Sambayanan. Ang “Bagani” ang tawag sa mandirigma ng mga Lumad.)

Ang pagpinta, pagdibuho at pag-ukit ay naging mahalaga at malaking sangkap ng pultaym na gawain ni Ka Parts sa BHB, nasa gawaing masa man o gawaing militar. Mabilis na makuha ni Ka Parts ang saloobin ng masang magsasaka at Lumad na inoorganisa at pinakikilos dahil sa kanyang ugaling masayahin at magiliw, at laluna dahil sa husay niya sa pagdrowing kung saan isinalin niya sa papel ang hugis ng mukha ng masa, ang kanilang kapaligiran, mga pangarap at pakikibaka.

Kinagiliwan nilang makita ang kanilang kapaligiran, komunidad at maging ang kanilang mga sarili sa bawat pagguhit at pagpinta ni Ka Parts. Higit dito, naisalarawan ni Ka Parts ang kalagayan at kawastuhan ng pakikibaka para sa lupang ninuno at sariling pagpapasya ng mamamayang Lumad at ang kanilang pagyakap sa armadong pakikibaka. Tulad ng bukas-palad na pagtanggap ng masang Lumad sa BHB, mahigpit nilang niyakap si Ka Parts na isa sa kanila.

Sa kanyang obrang Self Portrait (Paglarawan sa Sarili), 1993, makikita ang hitsura ng kubol ng kasama—maliit ngunit siksik ng nagkalat na kagamitan. Mararamdaman ng tutunghay sa kanyang larawan ang mapanghikayat na kaayusan na animo’y nag-aanyaya sa kanila na lumapit, makipagkwentuhan at makisaliw sa pagguhit at paglikha ng sining.

Kinagiliwan rin ng mga Pulang mandirigma ang kanyang pagguhit sa kanilang mga larawan. Malugod na umuupo o tumatayo ang mga kasama para iguhit sila sa sketchpad ni Ka Parts. Makikita sa mga drowing na ito ang iba’t ibang hugis ng mukha at katawan ng mga mandirigmang mula sa uring magsasaka at masang Lumad, ang iba’t ibang gawain nila sa araw-araw kabilang ang pagluluto, pag-aaral, paglilinis ng baril, pagpupulong atbp. Mababakas sa mga drawing na ito ang pagsasakripisyo ng mga Pulang mandirigma para sa rebolusyonaryong adhikain at ang mataas nilang diwa ng pag-asa para sa malayang kinabukasan.

Naging malaki rin ang kabuluhan ng kakayahan ni Ka Parts sa pagdrowing at pagpinta para sa gawaing militar ng BHB. Ang pagsasalarawan niya ng mga manwal sa pagsasanay ng BHB ay nakatulong nang malaki para mas madaling maintindihan ng mga mandirigma at kumander ang mga konseptong pinag-aaralan. Ang kanyang masinop na pagkokrokis at diorama ng mga planong ilulunsad na taktikal na opensiba ay tumulong ng malaki sa mga mandirigma na maunawaan at maisaulo ang kanilang mga plano. Sa tulong ng kanyang malikhaing pagsasalarawan tumaas ang antas ng kakayahang pang-militar ng BHB ng rehiyon ng Southern Mindanao.

Ang buhay ni Ka Parts ay pagsasakongkreto sa rebolusyonaryong diwa ng sining para sa bayan. Sa loob ng 30 taon bilang Pulang mandirigma ng BHB, isinalarawan ni Ka Parts sa kanyang mga obra ang iba’t ibang mukha ng rebolusyonaryong armadong pakikibaka-—ang larangan ng pakikibaka na punong-puno ng sigla, kulay, buhay at pag-asa.

Tunay sa kanyang diwang pula, ipininta ni Ka Parts na pula ang silangan at ang landas ng rebolusyonaryong pakikibaka. Ang kinang ng dugo niyang inialay para sa bayan ay magsisilbing inspirasyon sa libu-libo pang mga alagad ng sining na bagtasin ang tinahak niyang landas ng walang-imbot na paglilingkod sa sambayanan at humalaw ng inspirasyon sa kanyang Sining ng Digma.

Sa sariling salita ni Ka Parts:

Pulang Artista ng Sambayanan

mula sa masang anak pawis, mga
organisador at mga armadong
kasamahan sa kanayunan ay siyang
nagbigay daan upang malikha ang
rebolusyonaryong sining na ito.

at bunga ng lumalakas at lumalawak
na rebolusyonaryong kilusan sa gabay
ng Partido (MLM), suhestiyon at
puna ng masa at kasama ay higit pang
nabigyang-buhay at halaga ang sining na ito.

ito’y taos puso kong handog sa masang
anakpawis, kasama at sa mga kasamang
martir na nag-alay at nagbuwis ng
kanilang buhay sa loob ng kilusan.

at para rin ito sa mga may bukas ang
kaisipan, paninindigan at paniniwala
upang tahakin ang Pulang landas tungo
sa pagbabago.

Asdang!

Pinapula ni Ka Parts Bagani ang silangan