Writ of kalikasan, pwersahang pi­na­at­ras

,

PWERSAHANG PINAATRAS NG mga abu­ga­do ng re­hi­meng Du­ter­te noong Hul­yo 9 ang nag­pe­ti­syong 40 ma­ngi­ngis­da ng Ma­sin­loc, Zam­ba­les at Palawan pa­ra sa writ of ka­li­ka­san sa West Phi­lip­pi­ne Sea (WPS).

Nag­sam­pa sa Kor­te Sup­re­ma noong Abril ang na­tu­rang mga ma­ngi­ngis­da ka­tu­wang ang mga abugado ng Integ­ra­ted Bar of the Phi­lip­pi­nes ng ka­so laban sa pa­ni­ni­ra ng Chi­na sa mga bahu­ra at coral sa WPS. Ang writ of kalika­san ay isang li­gal na remedyo para pwersahin ang nakaupong gubyerno na big­yan-pro­tek­syon ang ka­ra­pa­tang konsti­tu­syu­nal ng mga Pilipino pa­ra sa isang ma­lu­sog na ka­pa­li­gi­ran alinsunod sa Konsti­tu­syong 1987.
Isinampa ng mga mangingisda ang petisyon para pigilan ang rekla­masyong isinasagawa ng China para pagtayuan ng mga istrukturang mi­litar sa karagatan ng Pilipinas. Re­sulta ng reklamasyon ang mala­wa­kang pagkasira ng mga bahura, partikular sa bahaging Zambales at Palawan.

Una nang nag­la­bas ng de­si­syon ang Kor­te Sup­re­ma pa­bor sa mga mangingis­da noong Ma­yo. Inutu­san ni­to ang re­hi­meng Du­ter­te na protektahan ang WPS at gu­ma­wa ng mga hak­bang upang pi­gi­lan ang paglabag sa mga ba­tas pang­ka­li­ka­san laluna sa eksklusibong sonang pang-ekonomya sa kara­ga­tan ng Pi­li­pi­nas. Ipi­na­ha­yag ni Chel Diok­no, abu­ga­do ng mga mangingisda, na pi­na­tu­na­yan ng unang de­si­syon ng kor­te na lehitimo ang pe­ti­syon ng mga mangingis­da. Aniya, ang ka­ni­lang pag-at­ras ay da­hil sa pang­gi­gi­pit ng re­hi­men. Da­hil di­to, ki­nan­se­la na ng kor­te ang panga­la­wang pag­di­nig kung saan mag­ha­ha­rap ang mga ma­ngi­ngis­da at mga ki­na­ta­wan ng gub­ye­r­no.

Sa pag-atras ng mga mangi­ngisda sa petisyon, tinanggal ng rehimen ang ligal na balakid para sa pandarambong ng China sa kara­gatan ng Pilipinas.
Sa­man­ta­la, bi­lang pag­gu­ni­ta sa ikat­long taon mu­la nang mag­de­si­syon ang Arbit­ral Tri­bu­nal pa­bor sa Pi­li­pi­nas la­ban sa Chi­na hing­gil sa pi­nag-aagawang West Phi­lip­pi­ne Sea, daan-da­an ang nag­martsa noong Hul­yo 12 tungong Chi­ne­se Embassy upang kun­de­na­hin ang pa­tu­loy na panghihimasok ng Chi­na sa te­ri­tor­yong dagat ng ban­sa.

Ayon sa P1NAS, ang de­si­syon ng Arbit­ral Tri­bu­nal noong 2016 ay makatutulong sa iba pang mga ban­sa na la­ba­nan ang pang­hi­hi­ma­sok ng Chi­na sa kani-ka­ni­lang mga te­ri­tor­yong da­gat. Resulta ng panghihimasok, nakumpleto ng Chi­na ang pag­ta­ta­yo ni­to ng ba­se mi­li­tar na sa­kop ng mga ka­ra­ga­tan ng Pi­li­pi­nas.

Writ of kalikasan, pwersahang pi­na­at­ras