Una sa ikaduhang-seryeng artikulo kalabot sa talagsaong tubag sa estado ug katawhan sa Cuba sa pandemyang Covid-19.

Yawe sa kalampusan sa Cuba sa pag-atubang sa pandemyang Covid-19 ang nasudnong sistemang panglawas niini nga walay bayad, alang sa tanan, abot ang 100% sa populasyon, nakabase sa primaryang pag-atiman sa panglawas ug ginapadagan sa de kalidad nga mga duktor ug nars pangkomunidad. Usa ang Cuba sa mga nasud nga sayong nakasugakod sa pandemya.

Sayo nga natibuok ug napaundan ang nasudnong plano sa Cuba batok sa Covid-19. Enero pa lang, aduna nay nasudnong estratehiya ang nasud nga nakadisenyo alang tanang ahensya sa gubyerno ug mga katilingbanon ug pangkomunidad nga organisasyon. Gitukod niini ang Temporal National Group nga gipangulohansa presidente sa nasud nga si Miguel Diaz-Canel Bermudez. Adlaw-adlaw niining giases ang nasudnong sitwasyon ug nagpagawas og tin-aw nga direktiba. Sa mga teritoryo, gipalagsik balik ang mga konseho sa depensa aron ipatuman ang plano subay sa espesipikong kinaiya sa mga lokalidad. Gitukod ang Technical National Group, nga gipangulohan sa kalihim sa Ministry of Public Health, alang sa inadlaw-adlaw nga implementasyon sa mga programa niini.

Paglikay nga matakdan sa bayrus ug pag-atiman sa mga natakdan sa ang-ang komunidad ang nahimong pangkinatibuk-ang tubag sa nasud. Anaa sa unahan niini ang programang family doctor (mga duktor nga espesyalisado sa pagsubaybay sa panglawas sa mga indibidwal gikan sa pagkapanganak hangtud sa pagkatigulang) nga nakabase sa mga lokalidad. Ginasiguro sa maong ang-ang ang mga lakang aron makalikay sa bayrus, maatiman ang mga natakdan ug mapatuman ang padayon nga sarbeylans sa mga sakit. Ang maong lokalisadong sistema paspas nga mihaum sa mga sitwasyong adunay kalit nga pagsaka sa ihap sa mga natakdan. Aduna kini katakus nga maghatag sa espesyalisado o pang-ospital nga pag-atiman kung gikinahanglan tungod sa malangkubon nga latag sa mga klinik ug ospital ug sa taas nga kasinatian sa mga duktor ug nars.

Adunay siyam ka duktor alang sa matag usa ka libong residente sa Cuba. Usa kini sa pinakataas nga tantos sa ihap sa duktor sa ihap sa pasyente sa tibuok kalibutan (kasunod sa Qatar ug Monaco). Adunay 485,000 mamumuong panglawas ang nasud sa pangkinatibuk-an. (Ang Pilipinas, sa pikas bahin, adunay usa ka duktor lang alang sa 33,000 indibidwal).

Gisiguro sa Cuba nga makokontrol ang pagkuyanap sa bayrus pinaagi sa aktibong pagpangita sa mga natakdan, pag-adto sa matag balay sa 100% sa populasyon, ug paghatag og espesyal nga atensyon sa mga bulnerableng grupo. Gipahigayon ang makuti nga pagsubaybay sa 10,000 klinik sa ang-ang komunidad, 449 klinik sa ang-ang munisipalidad, 150 ospital ug 12 institusyon sa panukiduki. Kaabag sa estado ang 28,000 estudyante sa mga unibersidad, ilabina ang mga estudyante sa mga syensyang medikal, alang sa pagbalay-balay. Pinaagi niini, sayong napunting ang mga lugar nga adunay impeksyon, ug nabulag ang posibleng natakdan nga mga residente, kauban ang ilang nakasandurot nga mga indibidwal.

Wala nakaluwas ang Cuba sa pagpatuman sa mga gikinahanglang restriksyon. Lakip niini ang temporaryong pagsirado sa nasud sa mga turista gikan Abril 2 ug pagmandato sa pagsul-ob og facemask ug social distancing. Agosto na dihang subling giablihan sa Cuba ang mga tugpahanan ug dungguanan niini.

Gipalapad sa Cuba ang katakus niini sa testing sa tantos nga usa sa matag lima ka Cuban. Libreng gidangup sa estado ang 115,000 ka indibidwal nga gidudahan pa lang nga natakdan ug ilang mga nakauban sa mga gitukod nga isolation facility. Lima ka porsyento lamang niini ang nagpositibo sa bayrus. Hilabihan ka daku ang gigasto gikan sa nasudnong pondo apan wala kini gitagad sa estado. Matud pa sa presidente sa nasud, usa ka “dili kadudahang prinsipyo” sa estado ang pag-ila sa matag kinabuhi sa katawhan niini isip “nag-unang bahandi” sa nasud.

Gipakusog sa Cuba ang mga ospital. Gisulod dinhi ang tanang mga nagpositibo ug gisiguro ang uban pang kinahanglang gamit sama sa mga ventilator. Naggahin ang nasud sa 20 ospital, 5,000 katre ug 447 katre alang sa intensive care sa mga natakdan sa bayrus.

Gilangkuban ang grupo sa mga eksperto ug siyentista aron magpahigayon og siyentipikong pagtuon sa mga prosesong klinikal ug magpalambo sa mga protokol ug panukiduki sa mga produkto ug tambal. Abante ang industriya sa parmasyutika ug biotechnology sa nasud ug aduna kini katakus sa panukiduki ug pagmanupaktura. Ang tanan nilang panukiduki, testing ug imbestigasyon abli nilang gipaambit sa kalibutan ug mabasa sa kinsaman sa mga publikasyong medikal. Sukwahi niini ang paglumbaay, pagsikreto ug pag-inilugay og impormasyon sa mga imperyalistang nasud ug monopolyong kumpanya sa parmasyutika.

Niadtong Oktubre, hingpit na nga giabli ang mga tugpahanan ug mayorya sa mga lugar sa Cuba sa mga turista ug kinsamang gustong mobisita. (Una na kining giablihan niadtong Agosto apan temporaryong gisirad-an ang mayor nga tugpahanan, kadungan ang Havana nga kabisera sa nasud, dihang misaka ang ihap sa impeksyon sa ikaduhang higayon.) Niadto pang Setyembre 1 nag-abli ang mga eskwelahan sa tanang ang-ang aron ipadayon ang naundang nga pagtuon sa mga estudyante. Gawas sa Havana, dugay nang nakabalik sa ordinaryong pagpuyo ang katawhan.

Niadtong Disyembre 2, nakalista isip ika-126 sa 185 nasud pinakaapektado sa pandemya ang Cuba. Kapin 8,000 ang natahon niining natakdan sa bayrus, kung asa 7,600 na ang naulian ug 136 ang namatay. Halos 600 ang aktibong kaso, apan upat lamang ang kritikal. Kapin usa ka milyong test ang gihimo niini sa populasyon.