Gutom kag kabudlay sa idalum sang ECQ

,

Ginpanubo na sa modified enhanced community quarantine (MECQ) ang lebel sang lockdown sa National Capital Region (NCR), Bataan kag Laguna halin Agosto 21 tubtob 31, pagkatapos ipaidalum sa duha ka semana nga enhanced community quarantine (ECQ), ang pinakaistrikto nga kwarantina. Nalab-ot ang desisyon paagi sa “sikreto nga botohan” sang mga myembro sang Inter-Agency Task Force kag wala ginpubliko ang mga basehan sini.

Ginhimo ang anunsyo pila ka oras pagkatapos ginreport sang Department of Health (DOH) ang masobra 14,000 bag-ong kaso sang nalatnan sang bayrus sang Agosto 19. Sa masunod nga adlaw, naglab-ot sa 17,231 ang ginreport nga bag-ong kaso, pinakamadamo halin mag-umpisa ang pandemya. Antes ginpapanaog ang 2-semana nga ECQ, nag-abereyds lang sa 9,000 ang nalatnan sang bayrus kada adlaw. Suno sa ahensya, halos 24% sa 60,000 indibidwal nga na-test nagpositibo. Buot hambalon, tuman kagamay sang gina-test sini bangud dapat malab-ot sang pungsod ang 5% positivity rate nga numero sang mga gina-test para mahambal nga bastante ang testing sini.

Lampas sa 1.8 milyon na ang naigo sang Covid-19 sa bilog nga pungsod sang Agosto 20. Lampas 10,000 ang inadlaw nga nalatnan sa nagligad nga siyam ka adlaw, kag ginatantya magataas pa ini sa masunod nga mga semana.

Sa Metro Manila, ara sa 73% sang mga kama sa ospital para sa kritikal nga mga kaso ang okupado. Gamit man ang 60% sang mga isolation bed, 67% sang mga ward bed kag 61% sang mga ventilation machine. Imbes nga madasig nga padamuon ang mga pasilidad para saluon ang nagadamo nga kaso, ginmandu sang IATF nga isaylo sang mga ospital nga ang mga kama nga natalana sa mga pasyente nga may iban nga balatian sa mga pasyente nga may Covid-19. Ginhimo ini nga wala sang dugang nga personel sa mga ospital kag gintugyan sa sobra sa trabaho nga mga nars kag duktor.

Pero ang nagaguwa nga pinakarason sang pagpanubo sang istatus sa pagkwarantina amo ang ginhambal ni Department of Interior and Local Government Sec. Gen. Eduardo Año nga wala na kuno sang pondo pang-ayuda ang gubyerno kon palawigon pa ang ECQ.

Antes pa diri, ginkontra sang madamo nga negosyante ang plano nga palawigon ang lockdown. Siling nila, sa subong pa lang madamo na ang nagsira nga negosyo kag pat-ud nga madugangan pa kon palawigon pa ang ECQ. Sa datos sang National Economic Development Authority, ₱150 bilyon ang nadula kada semana sa pagluntad sang ECQ. Mabaskog ang epekto sini sa ekonomya bangud sangkatlo sini ginabug-os sang NCR.

Bunga sang serye sang mga lockdown halin 2020, naglab-ot na sa 9.2 milyon tubtob 13.5 milyong Pilipino ang nadulaan o kulang sang trabaho bangud sa pandemya. Idugang pa diri ang ginatantya nga 444,000 nga nadula nga trabaho bangud sa duha ka semana nga ECQ.

Imbes pabaskugon, labing narusdak ang sistema sa ikaayong lawas kag mga mamumugon sini. Suno sa Philippine Nurses Association, naglab-ot na sa 40% sang mga nars sa pungsod ang nagresayn sa trabaho halin sang nagligad nga tuig bunga sang sobra kakapoy, gamay nga sweldo kag wala sang ayuda pareho sang special risk allowance kag active hazard pay halin sa gubyerno. May 30,000 nars ang nagatrabaho sa pribadong sektor kag 13,000 sa ila ang kontraktwal. Nagpaandam ang mas madamo pa nga nars nga magresayn sa pwesto dulot sang sobra-sobrang trabaho kag pagdingot sang ila mga benepisyo.

Ginpakamalaut man sang mga mamalidha ang tuman kagamay nga ₱4.5 bilyong ayuda nga ginapabugal ni Año. Base sa datos halin sa iPrice, isa ka online data aggregator, ginapakita nga ang NCR sang Abril nagapangaduha sa may pinakamataas nga renta sa balay, masunod sa Singapore. Suno kay Bayan Muna Rep. Carlos Zarate, ang gasto para sa isa ka bulan sang isa ka tawo sa NCR ₱50,800 kag ₱28,800 kung wala siya nagarenta. Kung tungaon ini sa duha ka semana, ang isa ka indibidwal nagakinahanglan sang ₱14,00 kada semana. Ang alokasyon nga ₱1,000 kada indibidwal indi man lang katumbas sang duha ka adlaw nga minimum nga sweldo sa NCR kag mas manubo sa ₱1,058 kada adlaw nga makabuhi nga sweldo para sa lima-katawo nga pamilya. Bisan ihatag pa sang gubyerno ang ₱4,000 kada pamilya, indi gihapon ini mag-igo. Base sa datos sang iPrice, ang isa ka apat-katawo nga pamilya nagakinahanglan sang ₱57,600 agud mabuhi nga disente sa sulod sang duha ka semana, malayo sa maksimum nga mahimo makuha nga ayuda nga ₱4,000.

Sa tunga sini, ginpaarangkada sang rehimen ang pag-istrikto sa paghulag kag pagpang-ipit sa ngalan sang pandemya. Naglab-ot sa 108,777 ang gin-aresto sang mga pulis sa NCR bangud sa paglapas sa mga protokol sa ikaayong lawas pangunahon sa pang-ekonomya nga kabangdanan. Ginluthang man sang isa ka tanod ang manugkalkal sang basura nga si Eduardo Geñoga sadtong gab-i sang Sabado sa Barangay 156 sa Tondo, Manila pagkatapos sitahon bangud sa paglapas sa curfew. Si Geñoga may sakit sa paminsaron.

Gutom kag kabudlay sa idalum sang ECQ