Gin-ulan sang pagpakamalaut si Rodrigo Duterte pagkatapos niya nga pakamalauton kag kugmaton ang Commission on Audit (COA) sang Agosto 16 nga untaton ang pagpubliko sang mga report angut sa mga anomalya sa pondo pangpandemya sang nagkalainlain nga ahensya sang reaksyunaryong gubyerno. Sa masunod nga adlaw, ginreklamo ni Department of Health (DOH) Sec. Francisco Duque III nga “ginguba” kuno sang komisyon ang departamento pagkatapos nga mahayag ang maanomalya nga paggamit sa pondo sa ikaayong lawas sa kritikal nga panahon sang pandemya nga Covid-19. Kriminal nga pagpabaya kag pag-usik sang pondo sang banwa sa tunga sang pandemya. Ini samtang pila ka libo nga kabuhi ang nasakripisyo, kag milyon nga nadulaan sang trabaho kag hagmak sa kaimulon.

Ginsaway sang COA ang DOH sa napaslawan nga paggamit sini sa pondo pangpandemya, kag mga iregularidad kag kahinayon sa sistema sang pagbakal sang mga suplay kag kagamitan medikal.

Sa partikular, ginkwestyon sang COA ang mga anomalya sa paggamit kag indi pagmaksimisa sa nagalab-ot sa ₱67.32-bilyong pondo pangpandemya sang DOH sang 2020. Suno sa ahensya, naglab-ot sa ₱11.89-bilyong pondo para sa pagpauswag sang sistema sa ikaayong lawas ang wala napagwa dulot sang mga kakulangan sang DOH. Ginkwestyon man sang COA ang masobra ₱95.15-milyong kantidad sang bulong kag iban pang kagamitan medikal nga nag-expire na o indi gani malapit na ma-expire sa imbentaryo sini. Maluwas sini, nagaguwa nga may sobra nga pagpresyo sang tubtob ₱1 bilyon ang pagbakal sang ahensya sang mga face mask kag face shield nga gintugyan sini sa Department of Budget and Management (DBM). Nakalkal nga ginbalik sang DOH sa DBM ang ₱42 bilyon para sa pagbakal sang mga gamit medikal nga wala sang nagakaigo nga dokumentasyon.

Dugang diri, wala man sang areglado nga dokumentasyon ang ₱539.29 milyong gingasto sang DOH para sa kumpensasyon sang mga mamumugon medikal; ₱275.9 milyon para kuno sa mga “meal allowance” kag ₱11.66 milyon para sa death and sickness pay sang mga mamumugon medikal; kag kon paano gingamit ang ₱1.4 bilyong donasyon nga nabaton sini sa pareho nga tuig.

Department of Social Welfare and Development. Wala nagamit sang ahensya ang ₱780.71-milyong badyet sini para sa Social Amelioration Program (SAP) nga napanginpuslan tani sang 139,300 benepisyaryo. Gikwestyon man ang paggamit sini sa ₱4.36-bilyong pondo para sa SAP sa anom ka rehiyon nga wala sang dokumentasyon. Sa kabilugan, naglab-ot sa ₱5.46 bilyon ang kwestyunable nga gingamit sang ahensya.

Department of Labor and Employment. Nasaway ang kawad-on sang areglado nga internal nga sistema sang ayuda sa idalum sang tatlo ka programa sa ayuda para sa mga mamumugon kag migrante nga nadulaan sang trabaho dulot sang pandemya. Namutikan sang mga awditor ang pila ka iregularidad pareho sang sobra-sobra nga ayuda sa 213 benepisyaryo nga nagabalor sang masobra ₱1 milyon. Nabuyagyag man ang wala paghatag sa mga benepisyaryo sang anuman nga ayuda o indi gani kulang nga ayuda. Ara sa ₱22.34 milyon naman ang nakadeposito pa sa mga remittance center kag wala pa makuha. Ara sa ₱1.57 bilyon naman ang ginpanagtag sini nga cash advance sa mga mamumugon nga wala sang areglado nga dokumentasyon.

Land Transportation Franchising and Regulatory Board. Isa ka porsyento lang o ₱59 milyon ang ginpagwa sang ahensya para sa Service Contracting Program nga nagatuyo tani nga temporaryo nga iempleyo ang mga drayber nga naapektuhan sang mga restriksyon sa pagbyahe. Wala pa sa katunga sang 60,000 benepisyaryo nga drayber ang narehistro sa amo nga programa.

Department of Agriculture. Naglab-ot sa ₱2.2-bilyong pondo ang wala sini nagamit sa idalum sang Bayanihan 2 nga natalana para ayudahan ang magagmay nga mangunguma nga apektado sang pandemya. Lakip kuno sa mga nahatagan sang ayuda ang “indi kwalipikado nga mga mangunguma”: kag doble tubtob triple nga paghatag sang ayuda sa 14,058 benepisyaryo. Nasaway ang indi husto nga pagpresyo sang ahensya sa mga kagamitan sa pagpanguma nga ginapanagtag sini.

Department of Education. Nasaway ang naatrasar nga pagpaggwa sang ahensya sang ₱1.39 bilyon sa pila ka mga dibisyon sini sa atubang sang mabaskog nga kinahanglanon bunga sang pagpatuman sang distance learning. Ara sa ₱916 milyon lang (41%) sa ₱2.23-bilyong pondo nga natalana para sa anum ka rehiyunal nga upisina sang ahensya ang napaggwa, samtang ara sa ₱29 milyon ang wala nagamit sang pito man ka pangrehiyon nga upisina. Ginsaway man sang COA ang sala-sala, kulang-kulang kag tuman kahinay nga produksyon kag deliberi sang mga modyul nga ginagamit sa distance learning.