Ang ginakangil-aran nga mga negosyo ni Razon

,
Ang artikulo nga ini may salhin sa PilipinoEnglishBisaya

 

Sa karera sang mga bilyunaryo, ara sa ikaduha nga pwesto si Enrique Razon Jr, isa sa pinakadaku nga burges-kumprador nga kroni ni Duterte. Sa nagligad nga anom ka tuig, napaboran siya sa mga kontrata sa gubyerno kag militar, kag naghugakom sang ganansya halin sa balhas sang mga mamumugon kag iban pang sahing anakbalhas. Sa panahon sang pandemya nga Covid-19, halos doble ang gindaku sang iya manggad. Halin ₱182.7 bilyon sang 2020, nagalab-ot sa ₱360 bilyon ang iya deklarado nga manggad subong nga tuig. Wala pa maupod diri ang nakatago nga mga deposito sa dumuluong nga mga bangko.

Pinakaulihi sa mga pamuhunan ni Razon Jr ang ginapabugal niya nga pinakadaku nga solar farm sa bilog nga kalibutan nga makumpleto sa 2027. Ang solar farm planta sang kuryente nga nagakuha sang enerhiya halin sa silak sang adlaw. Sang 2020, ginlamon ni Razon ang 50% sang kumpanyang Solar Philippines Tarlac Corp. nga ginapanag-iyahan ni Leandro Leviste.

Wala pa ginapubliko ang lokasyon sang solar farm, pero sa subong, naangkon na sang Solar Philippines ang 10,000 ektarya sa Batangas, Nueva Ecija kag Tarlac nga kadam-an sadto talamnan sang mais kag palay. Ginapahambog ni Razon Jr nga lampasan niya ang subong nga pinakamalapad nga solar farm sa India nga nagasakop sang 5,700 ektarya.

Ginapagwa ni Razon Jr nga maayo sa kapalibutan ang iya nga solar farm. Ang wala niya ginahambal, padayon man ang makahalalit nga operasyon sang iya nga mga kumpanya sa pagmina, pagtukod sang mga dam kag de-karbon nga planta sang enerhiya sa sulod kag gwa sang pungsod. Katumbas man sang iya nga proyekto ang pag-agaw sa linibo nga ektaryang duta nga agrikultural, kag pagkadula sang pangabuhian kag puluy-an sang mga mangunguma.

Kilala nga kroni ni Marcos Sr ang pamilya Razon nga nagserbi nga tawo-tawo sa paghugakom sang diktador sang minilyong dolyar nga balor nga propyedad. Si Razon Jr naman kilala nga kroni sang tagsa ka nagapungko nga presidente, labi na halin dekada 2000. Ginpondohan niya ang pagtukod sang National Unity Party kag sang sini lang naggasto sa kampanya ni Marcos Jr.

Sa idalom ni Duterte, sunud-sunod nga ginlamon ni Razon Jr ang Manila Water kag mga kumpanya sa kuryente, ang Apex Mining, mga casino ni Dennis Uy, kag iban pa. Napahigad man ang kaso batuk sa iya nga estafa bangud sa wala paghatag sang sapi sa isang kasosyo.

Isa sa nagapanguna nga kumpanya ni Razon Jr ang International Container Terminal Services Inc (ICTSI) nga bantog sa pagpamigos sa mga mamumugon sa piyer. Nakapwesto ang ICTSI sa 30 piyer sa 18 pungsod, nga kadam-an imol kag pigos ang kinamatarung sang mga mamumugon. Diin man nga bahin sang kalibutan nga may operasyon ang ICTSI, ginaantos sang mga mamumugon ang kadalok kag kapintas ni Razon Jr—manubo nga sweldo, pagpatrabaho nga indi luwas, kag madamuan kag iligal nga pagpahalin sang mga unyonista para islan sang mga wala sang benepisyo.

Sa Africa, monopolisado sang ICTSI ang operasyon sang piyer sa Madagascar kon sa diin 62% sang populasyon nagakabuhi sa sobrang kaimulon. Kontrolado sang kumpanya ang dalagan sang ginaimport nga pagkaon sa pungsod, gani wala nahuya si Razon Jr sang akuon niya ang sukot didto 500% mas mataas kumparar sa ibang pungsod. Sa Pilipinas, ara sa katalagman ang mga komunidad sa Rizal kag Kalinga dulot sang mapangwasak nga mga proyektong dam ni Razon Jr. Sang 2009 naman, kon wala magbato ang mga taga-Catanduanes kag ila nga mga tagasuporta, nahugakom na tani ni Razon Jr ang may 7,000 ektaryang kadutaan nga pagaminahan sang karbon.

Nahibal-an ni Razon Jr nga importante nga sangkap sa pagluntad sang iya mga negosyo ang pagsandig sa militar, gani busog man sa pondo ang mga mersenaryo. Ginpatindugan niya ang Philippine Military Academy sang ₱549-milyong bilding. Sa kainitan sang pagpulbos sa Marawi City, nagsuplay siya sa militar sang mga kasangkapan sa gera, maluwas pa sa pagkaon kag iban pang kagamitan sang mga suldado.

Samtang, ginpwesto niya si anay Col. Michael Ray Aquino bilang upisyal sa seguridad sang iya casino kag kumpanyang mina. Responsibilidad sa ginabansagan nga “berdugo ni Lacson” ang pagseguro sa “corporate social responsibility” (o kuno “salabton sang kumpanya sa katilingban”), nga wala sang iban kundi paglimpyo sa mga kalainan sang kumpanya kag pagpahipos sa naagrabyado nga mga komunidad.

Ang ginakangil-aran nga mga negosyo ni Razon