Magbato sa tunga sang lapnagon nga pag-antus sa idalom ni Marcos

,
Ang artikulo nga ini may salhin sa PilipinoEnglishBisaya

Nagsulod sa bag-o nga bahin ang kasaysayan sang pagbato sang pumuluyong Pilipino sa pagpungko ni Ferdinand Marcos Jr bilang bag-o nga puno sang estado nga malakolonyal. Daku nga hangkat sa pumuluyo kag sa ila mga pwersang patriyotiko kag demokratiko nga palig-unon ang paghiliusa sang banwa kag isulong ang ila mga paghimakas.

Pareho sang iya amay nga diktador kag mga nauna sa iya, si Marcos isa ka burukrata kapitalista nga nagatiglawas sa interes sang nagaharing sahi sang mga daku nga burgesya kumprador kag mga daku nga agalon nga mayduta.

Nagpungko si Marcos sa poder sa panahon nga sadsad sa krisis ang nagaharing sistema nga malakolonyal kag malapyudal. Labi ini nga ginpahagmak sang militarista nga lockdown kag palpak nga sabat sa pandemya nga Covid-19. Pero sa baylo nga hatagan sang kaugalingon nga tiil para makatindog ang ekonomya, ginapadayon ang makapiliang nga mga polisiya nga neoliberal sa tunga sang pangkalibutanon nga krisis sa kapitalismo.

Ang reaksyunaryong gubyerno ginbangkarote sang korapsyon kag pagpatuyang sa militar kag pulis. Ginlubong ini sa utang sang nagligad nga rehimeng Duterte. Nag-us-os ang balor sang piso kontra sa dolyar. Nagdaku ang depisito sa baligyaanay sa pagtaas sang balor sang mga produkto nga ginaimport. Maluya ang pamuhunan kag nagakaputo ang mga gamay nga negosyo. Sanglima sang badyet naubos sa pagbayad sa utang nga wala naman mapanginpuslan sang pumuluyo, gani kulang katama ang nakatalana sa kinahanglanon sang pumuluyo.

Nagatibusok ang pangabuhian sang pumuluyong Pilipino. Minilyon nga mamumugon kag anakbalhas ang wala sang trabaho o mapangitan-an. Kulang katama ang suhol kag kita, labi nga nagatinaas ang presyo sang langis, pagkaon, pamasahe, matrikula, bulong kag serbisyo medikal, kag iban pang balaklon kag serbisyo. Bagsak ang pangabuhian sang masang mangunguma bangud sa kadukuon sang renta sa duta, daku nga gasto sa produksyon, mataas nga interes sa pautang, bagsak nga presyo sang baligyaanay sang mga produkto sa uma kag pagbaha sang imported nga bugas, utanon, lakip ang karne sang baboy. Bagsak man ang pangabuhian sang masang mangingisda bangud sa pagpangharas sa pagpangisda, labi na sa kadagatan nga ginaagaw sang China.

Indi bastante ang bilog nga adlaw nga pagtrabaho kag bilog nga gab-i nga pagpulaw agud mapahagan-hagan ang gutom sang ila mga anak kag hatagan sila sang disente o bisan mamag-an nga pagpangabuhi. Indi bastante ang mumho nga limos nga ginahatag sang gubyerno para ihaw-as sila halin sa lutak sang pag-antus. Indi bastante ang pag-antus kag pagpaumod, labi nga nahibal-an nila kon paano nga nagakuripon sang manggad kag nagakabuhi sa kabuganaan ang mga nagaharing sahi kag mga makawat sa gubyerno.

Nagakalam ang suluksulok kag nagabukal ang dugo sang pumuluyong Pilipino. Sa atubang sang nagabukal nga kaakig sang banwa nga daw nagaalburuto nga bulkan, nagapalupad si Marcos sang mga pangako kag damgo nga kabuganaan, kasiguruhan sa pagkaon kag barato nga presyo. Pero pila ka adlaw pagkatapos manumpa kag mangako, isa ka sikreto nga salusalo sang pagdayaw kay Imelda nga kawatan ang ginhiwat sang mga Marcos sa sulod sang Malacañang–simple nga meryenda, kuno, pero daku nga insulto sa mga gutom, nagaantus kag nagapaumod.

Wala sang maayo nga igadul-ong ang gubyerno ni Marcos nga luyag ihunong ang banwa sa ilusyon kag damgo. Sa tuyo nga pakalmahon ang kaakig sang mga Pilipino, ginbola ni Marcos ang ila ulo sang ideklarar nga wala siya nagapati nga nagalab-ot na sa masobra 6% ang tantos sang implasyon o pagtaas sang presyo sang mga balaklon. Ginapagwa niya nga mas maalam pa siya sa masa nga saksi sa adlaw-adlaw nga pagtimbuok sang presyo sa mga merkado kag tindahan.

Sikwayon ang ginabalay nga mga ilusyon ni Marcos! Ipakigbato ang mga kinamatarung kag kaayuhan! Wala sang maayo nga maabtan sa pagpalab-ot o pagpakalimos sa mga mapanghimulos, nagapamigos kag maasab nga makawat. Kon indi pagtay-ugon sang ila tapak sa mga kalsada, indi malingkang ang mga nagahari-harian.

Kinahanglan tugahon sang pumuluyo ang makagagahum nga kahublagan para ipakigbato kag pangapinan ang ila interes kag kaayuhan. Angut sini, dapat labing pabaskugon kag padamuon pa ang numero sang mga unyon labi na sa mga pinakadaku nga pabrika kag empresa, subong man ang nagkalainlain nga porma sang mga demokratikong asosasyong masa sa mga baryo sa kaumhan, komunidad sa kasyudaran, sa mga unibersidad, upisina, simbahan kag mga ospital. Tipunon ang interes sang mga mamumugon, mangunguma kag nagkalainlain nga sektor, hatagan sila sang tingog, kag organisahon ang ila mga paghimakas.

Dapat wala sang kakapoy nga tigayunon ang mga pagtuon bahin sa kahimtangan sang pungsod, sang tagsa-tagsa nila nga sektor kag komunidad, kag ang mga solusyon sa ginaatubang nga mga problema sang banwa. Ibalhag ang mga polyeto kag pahayagan agud magserbi nga alagyan kag instrumento para sa paghugpong sa masa. Ilunsar ang nagkalainlain nga mga paghulag sang masa para ihayag ang ila mga reklamo kag demanda para panubuon ang presyo sang mga balaklon, pataason ang suhol kag sweldo, trabaho, disente nga pabalay, libre nga pagpanagtag sang duta, pagpanubo sa renta sa duta kag interes sa pautang, matarung nga presyo sa produkto sa uma, libre nga edukasyon, libre nga serbisyo medikal, kag iban pa nga tikang nga kinahanglanon gid sang pumuluyo.

Dapat pandayon ang panimuot sang masa sa atubang sang pagpangkugmat kag pagpamigos sang mga armadong pwersa sang estado. Dapat mahibal-an sang tanan nga ang ila pag-ululupod ang indi mahubas nga tuburan sang ila kaisog. Wala sang anuman nga kasingki sang pagpang-ipit kag pagpamigos ang makadaog sa ila determinasyon nga ululupod nga magbato.

Sa nagkalainlain nga bahin sang kalibutan, halin Korea tubtob Ecuador, halin Uruguay tubtob United Kingdom, nagaigrab ang mga welga kag protesta sang mga mamumugon, mangunguma, mga minorya kag iban pang pigos nga sektor sa atubang sang krisis kag sobra nga pag-antus kag pagpamigos. Pareho sang mga pungsod nga ini, ang pag-antus sang pumuluyong Pilipino daw kaging nga dagami nga nagahulat sang igrab para mangin daku nga kalayo sang pagbato sa malapad nga kaumhan kag kasyudaran.

Dapat sige-sige nga tanan nga bahin nga magpabaskog kag magpalapad ang Partido agud pataason ang ikasarang sini nga pamunuan ang pumuluyong Pilipino sa ila mga paghimakas. Dapat magrekrut kag maghanas sang linibo nga mga kadre nga nagabug-os kag nagapamuno sa mga sanga sang Partido nga madalom kag malapad nga nakaugat sa masa, kag ara sa pusisyon nga mamuno sa ila sa tanan nga patag sang paghimakas.

Magbato sa tunga sang lapnagon nga pag-antus sa idalom ni Marcos