Ginapasingki sang imperyalistang US ang mga pagpang-atake sini sa pumuluyo sang Far South Mindanao Region (FSMR). Kadungan sang wala-untat nga pagpang-agaw sang duta kag pagpandambong sang mga higante nga kumpanyang Amerikano sa agribisnes, nagahana man nga magsulod subong ang mga daku nga kumpanyang Amerikano sa mina para dambungon ang duna nga manggad sang rehiyon.

Manggad mineral sa FSMR

Suno sa mga pagtuon, makit-an sa nagkalainlain nga lugar sa rehiyon ang bugana nga deposito sang mga mineral nga malahalon sa industriya kag pangkalibutanon nga baligyaanay. Sa kabilugan, pinakadaku ang angkon sini nga deposito nga saway nga nagalab-ot sa 2.9 bilyong metriko tonelada. Luwas sa mga nasambit signipikante man ang mga deposito nga pilak, zinc, lead, manganese kag iban pa. Sa dulunan sang mga prubinsya sang South Cotabato, Sarangani, Sultan Kudarat kag Davao del Sur makit-an ang pinadaku nga deposito sang bulawan sa bilog nga nabagatnan-sidlangan Asya, kag isa sa pinakadaku nga deposito sang saway sa bilog nga kalibutan.

Ang kabuganaan sini sa dunang manggad mineral nagaganyat sa mga daku nga lokal kag dumuluong nga kapitalista nga mamuhunan sa mga proyektong mina sa rehiyon. Pangunahon diri ang Tampakan Gold-Copper Project nga pinakadaku sa bilog nga pungsod kag nagabalor sang $5.9 bilyon. Pero madinalag-on nga ginpamatukan kag napauntat sang pumuluyo ang operasyon sini.

Base sa datos sang Mayo 2022, may ara na nga 41 mga pribado nga lokal kag dumuluong nga kumpanya nga ginhatagan sang 56 mga konsesyon sa nagkalainlain nga prubinsya. Sa kabilugan, ini may gintingub nga lapad nga nagalab-ot sa 345,548 ektarya o 15.35% sang duta nga sakup sang rehiyon. Aprubado na ang operasyon sang 15 nga konsesyon nga nagauyat sang malab-ot sa 96,052 ektarya. May nakapila pa gihapon nga 41 nga konsesyon nga nagasakup sa 249,496 ektarya.

Imperyalistang interes sa mina

Indi magnubo sa 17 kumpanya sa mina diri ang lubos nga ginapanag-iyahan sang mga dumuluong. Walo sa mga ini mga korporasyon nga ginapanag-iyahan sang US kag may ginauyatan nga mga konsesyon nga may tingub nga kalaparon nga 53,081 ektarya. Lakip sa mga pinakadaku sini amo ang Providence Mining, Shamrock Metals, Kalamazoo Mining kag Galactica Mining.

Ang Kalamazoo Mining ginapanag-iyahan sang The Kalamazoo Company sang US. Nakabase ang operasyon sini sa Australia kag may mga interes sa pila ka pungsod sa Souheast Asia. Ang Providence Mining naman isa ka Amerikano nga multinasyunal nga may malapad nga operasyon sang mina sa Africa kag North America. Samtang ang Shamrock Metals kag Galactica Mining mga subsidyaryo sang mga daku nga industriya sa US nga Shamrock System kag Galactica Group USA nga may nagkalainlain nga mga negosyo sa sulod kag gwa sang US.

Nakakonsentrar sa Sultan Kudarat kag South Cotabato ang operasyon sang pito sa walo nga kumpanya. Ginasakup sini ang malapad nga bahin sang nabagatnan nga Daguma Range, ang Mt. Parker kag malapad nga bahin sang T’boli kag ang Mt. Musa sa dulunan sang South Cotabato kag Sarangani. Ang amo nga mga kabukiran sakup sang dutang ansestral sang mga Moro kag mga Dulangan-Manobo sa Sultan Kudarat kag mga T’boli kag B’laan sa South Cotabato. Diri man makit-an ang mga kagulangan kag katubigan nga nagasuporta sa malapad nga dutang agrikultural sa rehiyon.

Gwardyado sang militar

Bisan madugay na nga nagtuluhaw sa mga lugar sang minahan sa FSMR, sadto lang sang dekada 1990 nagsugod ang malaparan nga pagpangita sa mga bukid sang rehiyon para sa mina. Kadungan sang pagsulod sang mga dumuluong kag lokal nga kumpanya, gin-aprubahan sang estado ang presensya sang militar para depensahan ang mga operasyon sini.

Sa nagtaliwan nga tatlo ka dekada, ginlunsar sang estado ang maduguon nga kampanya batuk sa mga nagapamatuk sa mina. Gin-atake ang mga komunidad sang mga Lumad kag Moro kag ginhimo ang mga masaker kag pagpamatay. Ginsabat ini sang mas malapad kag mas mabaskog nga demokratikong paghulag sang pumuluyo kag armadong pag-alsa sang masa. Sa nagligad nga halos apat ka dekada, madinalag-on nila nga napunggan ang operasyon sang open-pit mining sa rehiyon.

Para paludhon sila kag hawanan ang dalan para sa mga mina, ginpasingki sang estado ang kalakasan kag pagpang-atake sa tabon sang kontra-insurhensya kag kontra-terorismo. Gingamit sang AFP ang teknolohiya, armas kag bomba sang US sa pagtigayon sang sarbeylans kag pagpanalakay sa mga lugar nga target sang mga proyektong mina.

Sa subong, nagapadayon ang nakapokus nga operasyon sang 6th ID kag Joint Task Force Central sa Palimbang, Sultan Kudarat. Ang amo nga lugar target sang operasyon sang apat ka higante nga multinasyunal nga ginalakipan sang Mt. Peak Mining, Kalamazoo kag Galactica, kag Lazarus Corporation sang England. Ang Lazarus kumpanya nga ginapanag-iyahan ni Dominic Wightman, isa ka kilala nga promotor sang padihut nga “kontra-terorismo kag kontra-ekstremismo nga Islam” sa Europe kag US.

Sa pihak sang pagpamigos kag kalakasan sang estado padayon nga nagabato ang pumuluyo sa rehiyon. Liwat nga nagabaskog ang kahublagan sang mga Lumad, Moro kag mangunguma sa kaumhan agud pangapinan ang duta, samtang sa kasyudaran nagapanumbalik ang kapagsik sang mga kampanya kontra mina. Nag-ani man sang kadalag-an ang pagbato sang masa kag armadong rebolusyonaryong hublag sa pagpanalakay sang estado sa Sultan Kudarat.