Suklan ang mapasagaron ug korap nga rehimeng US-Marcos taliwala sa El Niño

, ,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglishHiligaynon

Miigo karon sa dakung bahin sa nasud ang hulaw nga epekto sa penomenong pangklima nga El Niño. Nagsugod kini niadto pang tunga-tunga sa milabayng tuig, ug gilaumang molungtad hangtud Mayo o Hunyo karong tuiga. Gilaumang mokabat sa 65 ka prubinsya ang makasinati og hulaw ug magbunga og lapad nga kadaut sa panginabuhian sa masa sa kabanikanhan.

Sa katapusan pa lang sa Pebrero, nataho nga mikabat na sa ₱941.7 milyon ang balor sa nadaut nga mga pananum sa halos 15,000 ektaryang yutang agrikultural. Sa mga pagtuon, gibanabanang mokabat sa kapin 250,000 ektaryang yutang agrikultural ang madaut. Gatusan ka libong mag-uuma ang gikabalak-ang malubong sa mas lalum nga utang sa mga komersyante-usurero, maglunang sa nagkagrabeng kalisud ug kagutom.

Pinakagrabe ang kadaut nga dala sa hulaw sa masang mag-uuma nga walay kaugalingong yuta, walay igong puhunan, nagsalig sa ulan ug layo sa irigasyon. Gatusan ka libong mamumuong-panguma usab ang nawad-an og panginabuhian o trabaho. Tungod sa hulaw, gakahitabo ang sunog sa kabukiran, nga nagpeligro sa kinabuhi ug panginabuhian ilabina sa masang minorya.

Nagkagrabe ang hulaw nga epekto sa El Niño tungod sa pagkaguba sa kinaiyahan, ilabina sa pag-upaw sa kalasangan tungod sa pagpangtroso sa taas nga panahon, pagmina ug pagtukod og mga dam ug uban pang imprastruktura nga miguba sa mga watershed ug tinubdan sa tubig. Nag-unang sad-an dinhi ang dagkung langyawng kumpanya ug burgesya-kumprador. Luyo sa grabeng kadaut nga gibunga niini, padayon nga gipaboran sa rehimeng Marcos ang agresibong pagsulod sa maong magun-ubong kumpanya sa kabanikanhan.

Kapin usa ka tuig nang gidahum ang pag-igo sa El Niño sa Pilipinas karong tuiga, apan walay gihimong kongkretong plano ang rehimeng Marcos aron tabangan ang mga mag-uumang maapektuhan ang panginabuhian. Bisan og dugay nang nahibaloan ang mamahimong epekto sa hulaw, wala gilayon naghatag ang mga ahensya sa reaksyunaryong gubyerno og siyentipikong tambag, ayudang pangpinansya o alternatibong mga tanum, ug gipasagdan na hinuon ang masang mag-uuma nga maigo ug mabangkrap sa nangalaya nga mga pananum.

Labing grabe, ginagamit karon ni Marcos ang El Niño aron maggahin og dakung pondo aron makahakop og kikbak sa mga proyektong pang-imprastruktura sama sa mga “solar-powered” nga irigasyon nga, kung buut hunahunaon, ulahi na kaayong tukuron ug wala nay pulos atol sa hulaw ug pagmala sa tubig sa daghang lugar. Ulahi na usab kaayo, pulos panghinambog sa midya ug walay mahinungdanong epekto sa produksyon ug kinabuhi sa masang mag-uuma ang mga planong cloud seeding, pagpanghatag og mga traktora, ug gamayng pondo alang sa seguro o insurance sa mga nadaut nga pananum.

Luyo sa gilauman nang pagtiurok sa produksyon tungod sa hulaw, ilabina sa humay, walay laing gihimo ang rehimeng US-Marcos aron siguruhon ang suplay sa pagkaon, kundili ang labaw pang ablihan ang pultahan sa nasud para sa pag-import og bugas, bisan sibuyas, ahos, ug uban pang mga produktong agrikultural. Labaw nga misaka ang presyo sa bugas niining Pebrero ug gilauman mosaka pa.

Aron atubangon ang grabeng epekto sa hulaw tungod sa El Niño, kinahanglang manlimbasog ang Partido ug mga rebolusyonaryong pwersa nga hiusahon ug dinaghang palihukon ang masang mag-uuma aron panalipdan ang ilang kaayuhan, panginabuhian ug mga ekonomikanhon ug katilingbanong katungod. Kinahanglang padaghanon ug pakusgon ang mga organisasyon sa mag-uuma aron hugpungon ang ilang kusog nga ipakigbisog ang hinanaling mga lakang nga maghatag-alibyo sa panahon sa El Niño.

Kinahanglang malukpanong palihukon ang masang mag-uuma aron iduso ang gikinahanglang mga lakang alang sa hinanaling alibyo kanila, lakip ang pagpanghatag sa gikinahanglang pondo alang ayuda o suportang pang-emerhensiya, pag-irog o pagkansela sa pagbayad sa utang, dili pagbayad sa abang sa yuta, ug pagpatuman sa mga hinanali nga solusyon aron sulbaron ang problema sa tubig. Kinahanglang hiniusa silang molihok aron batukan ang mga minahan ug uban pang plantasyong nagaguba sa kinaiyahan.

Kinahanglan usab silang hugpungon aron ipalagsik ang diwa sa pagtinabangay sa masang mag-uuma ilabina atubangan sa kadaut nga dala sa hulaw. Pinaagi sa ilang mga organisasyon, mamahimong planuhon ang malukpanong pagpalihok aron magtinabangay sa pag-ayo sa sistema sa irigasyon sa tagsa-tagsa nilang lugar, ug pagpulihanay (kaysa mag-ilugay) sa agas sa tubig sa ilang mga uma.

Kinahanglang kolektibong singilon sa masang mag-uuma ang rehimeng US-Marcos sa grabeng pagpasagad niini, korapsyon ug mga paantus nga mga lakang nga nagpasamot sa ilang kahimtang. Kining tanan nagpadilaab sa kasuko sa masang mag-uuma ug nagtukmod kanila sa dalan sa protesta ug pagsukol.

Taliwala sa hulaw, gimandoan sa Partido ang mga yunit sa Bagong Hukbong Bayan nga aktibong molihok aron tabangan ang masang mag-uuma nga makasugakod sa ginaatubang nga kalamidad. Dugang sa pag-abag sa pagtukod sa ilang mga kahugpungan, direktang nagatabang ang mga yunit sa BHB sa produksyon, pagkalot og mga atabay, paghimo og irigasyon, ug uban pang mga lakang pabor sa kaayuhan sa masang mag-uuma.

Labaw nga gikayugot sa masang mag-uuma nga taliwala sa grabeng hulaw, liboan ka mga pasistang tropa sa AFP ang padayong nagalunsad sa lapad nga mapanumpuong operasyon ug armadong mga opensiba aron pukanon ang pagsukol sa katawhan. Taliwala sa ilang pag-antus, gatusan ka milyong piso ang giusik-usikan sa AFP sa walag-too ug sunud-sunod nga pagpalupad sa mga jet fighter ug helikopter aron manghulog og bomba ug magpabuto og kanyon sa mga umahan ug kabukiran.

Subsub nga opensiba karon ang ginalunsad sa mga batalyon sa AFP sa tibuok nasud, subay sa mando sa rehimeng US-Marcos nga pukanon ang tanang natarang gerilya hangtud sa katapusan sa Marso. Wala kini laing ihatag sa masang mag-uuma kundili grabeng pag-antus.

Ang pagpasagad, korapsyon ug mga paantus nga palisiya, ug pasistang terorismo sa rehimeng US-Marcos parehong nagsilbing aligato sa ugang kumpay sa kasuko sa katawhan sa lapad nga kabanikanhan. Nagatunhay ang sitwasyon aron moulbo ang malukpanong protesta sa masang naglisud sa kabanikanhan, ug labaw nga pagkusog sa armadong pagsukol sa BHB.

Suklan ang mapasagaron ug korap nga rehimeng US-Marcos taliwala sa El Niño