Nagapangdalasa subong sa dako nga bahin sang pungsod ang tig-ilinit nga epekto sang phenomenon nga pangklima nga El Niño. Nagsugod ini sadto png tunga-tunga sang nagligad tuig, kag ginalauman nga magadugay tubtob Mayo ukon Hunyo subong nga tuig. Ginalauman nga magalab-ot sa 65 ka prubinsya ang maga-agum sang tig-ilinit kag magatuga sang lapnagon nga halit sa palangabuhian sang masa sa kabukiran.

Sa katapusan pa lang sang Pebrero, nabalita nga naglab-ot na sa ₱941.7 milyon ang kantidad sang naguba nga pananom tuga sang kahalitan sa halos 15,000 ektarya nga duta pang-agrikultura. Sa mga pagtuon, ginabulubanta nga magalab-ot sa masobra 250,000 ektarya nga duta pang-agrikultura ang mahalitan. Ginatos ka linibo nga mangunguma ang nagakahangawa nga malubong sang mas madalom sa utang sa mga komersyante-usurero, mahagmak sa ilabi pa nga kapigaduhon kag gutom.

Pinakabaskog nga halit dala sang tig-ilinit sa masang mangunguma nga wala sang kaugalingon nga duta, wala sang bastante nga pondong pamuhunan, nakasalig sa ulan kag layo sa irigasyon. Ginatos ka libo man ka mamumugon sa uma ang nagakawad-an sang palangabuhian ukon palangitan-an. Bunga sang tig-ilinit, nagdilaab ang mga sunog sa mga bukid, nga nagbutang sa peligro sa kabuhi kag palangabuhian ilabi na sang masang minorya.

Nagalala nga nagalala ang tig-ilinit nga epekto sang El Niño tungod sa pagkaguba sang kinaiyahan, ilabi na sang pagkakalbo sang kagulangan tuga sang malawig nga panahon sang pagpangtroso, pagmina kag pagtukod sang mga dam kag iban pa nga imprastraktura nga nag-guba sa mga watershed kag ginakuhaan sang tubig. Nagapanguna nga may sala sa mga ini ang dalagko nga dumuluong nga kumpanya kag burgesya kumprador. Sa pihak sang grabe nga halit nga gintuga sang mga ini, padayon nga ginapaburan sang rehimen Marcos ang agresibo nga pagsulod sang mapanghalit nga kumpanya nga ini sa kabukiran.

Masobra isa ka tuig na nga ginalauman ang pagluntad sang El Niño sa Pilipinas subong nga tuig, apang wala sang ginadihon nga kongkreto nga plano ang rehimen Marcos agud buligan ang mga mangunguma nga mahalitan ang palangabuhian. Bisan madugay na nga nahibal-an ang mangin epekto sang tig-ilinit, indi temprano nga naghatag sang panugyan, ayuda pampinansya ukon alternatibo nga mga tanom, kag ginpabay-an ang masang mangunguma nga ma-igo kag maperdi tungod sa nagkaging nga mga pananom.

Malala pa, ginagamit subong ni Marcos ang El Niño para magtigana sang dalagko nga pondo para makaganar sang kikbak sa mga proyektong pang-imprastraktura pareho sang mga “solar-powered” nga irigasyon nga, kung sumahon, ulihi na nga gintukod kag wala na sang pulos sa tunga sang tig-ilinit kag pagkahubas na sang tubig sa madamo nga lugar. Ulihi na man, kasubong nga pasikat na lang sa midya kag wala sang mapuslanon nga epekto sa produksyon kag kabuhi sang masang mangunguma ang mga plano nga cloud seeding, pagpanagtag sang mga traktora, kag gamay nga pondo para sa seguro ukon insurance sa mga naguba nga pananom.

Sa pihak sang ginalauman nga paghagmak sang produksyon tuga sang tig-ilinit, ilabi na sang humay, wala sang ginhimo ang rehimen US-Marcos para sigurohon ang suplay sang pagkaon, kundi ang ilabi pa nga buksan ang pwertahan sang pungsod para sa pagpasulod sang bugas, pati na ang sibuyas, ahos, kag iban pa nga mga produktong pang-agrikultura. Ilabi pa nga nagsumpit ang presyo sang bugas sini nga Pebrero kag ginalauman nga padayon pa nga magataas.

Para atubangon ang grabe nga epekto sang tig-ilinit tuga sang El Niño, kinahanglan magpaninguha ang Partido kag mga rebolusyonaryong pwersa nga isahon kag madamuan nga pahulagon ang masang mangunguma agud pangapinan ang ila kaayuhan, palangabuhian kag mga kinamatarung pang-ekonomya kag pangkatilingban. Dapat padamuon kag pabaskugon ang mga hugpong sang mangunguma agud bugkuson ang ila nga kusog nga ipakigbato ang hinanali nga mga tikang nga magahatag-bulig sa panahon sang El Niño.

Dapat malaparan nga pahulagon ang masang mangunguma para iduso ang kinahanglanon nga mga tikang para sa hinanali nga ligwa sa ila, kabahin ang mga pagpanagtag sang kinahanglanon nga pondo pang-ayuda ukon suporta sa panahon sang kapi-ot, pagpadugay kag kanselasyon sa pagbayad utang, indi pagbayad sa arkila sa duta, kag pagpatuman sang mga hinanali nga solusyon para solbaron ang problema sa tubig. Dapat ululupod sila nga maghulag para batuan ang mga minahan kag iban pa nga plantasyon nga nagaguba sa kinaiyahan.

Dapat man sila nga isahon agud buhion ang ispiritu sang pagbinuligay sang masang mangunguma ilabi na sa atubang sang katalagman tuga sang tig-ilinit. Paagi sa ila nga mga organisasyon, mahimo nga planohan ang malaparan nga paghulag agud bululigan ang pagkay-o sang sistema sang irigasyon sa tagsa nila ka lugar, kag bahinon (sa baylo nga agawan) sa mapa-ilig nga tubig sa ila mga uma.

Dapat kolektibo nga sukton sang masang mangunguma ang rehimen US-Marcos sa sobra sini nga pagpabaya, korapsyon kag mga pabug-at nga tikang nga nagapalala sa ila nga kahimtangan. Tanan nga ini ang nagapadilaab sa kaakig sang masang mangunguma kag nagatulod sa ila sa banas sang protesta kag pagbato.

Sa tunga sang tig-ilinit, ang mga yunit sang Bagong Hukbong Bayan ang gintahasan sang Partido nga aktibo nga maghulag para buligan ang masang mangunguma nga makatibawas sa ginapangatubang nga kahalitan. Dugang sa pag-agubay sa pagtukod sang ila hugpong, direkta nga nagabulig ang mga yunit sang BHB sa produksyon, pagkutkot sang bubon, paghimo sang irigasyon, kag iban pa nga mga tikang pabor sa kaayuhan sang masang mangunguma.

Ilabi nga nagapagut ang masang mangunguma sa tunga sang tuman nga tig-ilinit, tingob-tingob nga libo ka pasistang tropa sang AFP ang wala untat nga nagalunsar sang lapnagon nga mga operasyon pagpanumpo kag armado nga mga opensiba agud punggan ang pagbato sang mga pumuluyo. Sa tunga sang ila pag-antus, ginatos ka milyon piso ang ginagasto sang AFP sa pihak kag pihak, kag asud-asod nga pagpalupad sang mga jet fighter kag helikopter para maghulog sang bomba kag magpalupok sang kanyon sa mga uma kag bukid.

Todo opensiba subong ang ginalunsar sang mga batalyon sang AFP sa bilog nga pungsod, sandig sa sugo sang rehimen US-Marcos nga perdihon ang tanan nga larangan gerilya tubtob katapusan sang Marso. Wala ini sang dala sa masang mangunguma kundi ilabi nga pag-antus.

Ang pagpabaya, korapsyon kag mga paantus nga mga patakaran, kag pasista nga terorismo sang rehimen US-Marcos ang kasubong nagserbe nga dilaab sa kaging nga dagami sang kaakig sang banwa sa malapad nga kabukiran. Nagaluntad ang sitwasyon para magsaglab ang malaparan nga protesta sang masa nga kabos sa kabukiran, kag ilabi nga pagbaskog sang armado nga pakig-away sang BHB.