Boluntir na guro ng mga Lumad, pinarangalan sa Ireland
Tumanggap ng parangal sa 2023 Frontline Defenders Award ang guro ng mga Lumad at tagapagtanggol ng karapatan ng mga katutubo na si Teacher Jeany ‘Rose’ Hayahay noong Mayo 26 sa Dublin, Ireland. Ginawaran siya ng Award for Human Rights Defenders at Risk para sa rehiyong Asia-Pacific.
Si Hayahay ay kinilala sa kanyang matikas na pagtindig para sa karapatan ng mga katutubo. Naging boluntir siya na guro ng Salugpungan Ta’ Tanu Igkanogon Community Learning Center sa Compostela, Davao de Oro bago ito ipinasara ng dating rehimeng Duterte noong 2021.
Ang iba pang pinarangalan ay sina Amina Abdallah Mohamed Ali ng Somalia, Mohamed Naeem ng Pakistan, Raúl Gómez ng Mexico, at Vitaly Shishov ng Russia.
Ipagkakaloob ng parangal ang suportang pinansyal, tulong sa seguridad at internasyunal na pagkilala para tulungan ang mga tagapagtanggol ng karapatang-tao na ipagpatuloy ang kanilang mga adhikain.
Layunin ng taunang Award for Human Rights Defenders at Risk na kilalanin ang mga indibidwal na “matapang na nagbibigay ng kanilang bantog na kontribusyon sa pagtataguyod at pagprotekta ng karapatang-tao ng iba, madalas sa harap ng personal na mga panganib.” Sinimulan ang pagbibigay ng parangal noong 2005.
Sa talumpati ni Hayahay sa programa sa Dublin kung saan tinanggap niya ang parangal, ibinahagi niya ang dinanas na pagsubok ng mga katulad niyang tagapagtaguyod ng karapatan ng mga katutubo sa bansa. Inialay niya ang parangal sa kapwa boluntir na guro na sina Chad Booc at Gelejurain Ngujo II na pinaslang ng militar noong Pebrero 2022.
Isinalasyay niya rin ang pagpapasara ng estado sa 216 esekwelahang Lumad sa imbing layunin na supilin ang paglaban ng mga ito para sa lupang ninuno at karapatan sa sariling pagpapasya. Naapektuhan nito ang higit 10,000 estudyante, ayon pa sa kanya.
Sa huli, pinagtibay niya ang kanyang panata na ipagpapatuloy ang pagtindig kasama ang mamamayang Lumad ng Mindanao. “Nananawagan ako at hinahamon ko ang internasyunal na komunidad na tumindig kasama ang mga katutubong mamamayan at api, na magsaliba at tumindig kasama namin,” aniya.
