Namamayani pa rin ang takot at trauma sa mga residente ng Lapi, Peñablanca, halos isang buwan matapos ang aerial bombing at istraping ng mga tropa ng 502nd IBde, 5th ID at TOG2-PAF. Sa pinakahuling ulat ng DSWD Region 2, umabot sa 690 pamilya o 2,765 indibidwal ang naapektuhan at pansamantalang lumikas dahil sa naturang terorismo mula sa himpapawid. Mula sa Barangay Lapi ang 645 pamilya habang 45 pamilya naman ang naapektuhan sa kalapit na barangay ng Minanga.

Ang talâ na ito ng DSWD ang mismong magpapasubali sa pahayag ng 5th ID na wala diumanong lumikas, at malaking sampal ito kay Glenn Piquero, Group Commander ng TOG2, sa tahasang pagsisinungaling na “tinitiyak [ng PAF] ang kaligtasan ng mga sibilyan tuwing may deployment ng air assets.”

Sa maraming beses na pambobomba mula sa ere ng 5th ID at TOG2, lagi’t laging mga sibilyan at kanilang mga komunidad at kabuhayan ang pangunahing apektado. Mula 2021, hindi bababa sa 10,000 indibidwal na ang naperwisyo at lumikas dahil dito. Tahasang paglabag ito sa internasyunal na makataong batas (IHL) na naglalayong igalang at protektahan ang mga sibilyan, at nagbabawal sa pagsasapanganib sa kanila—pisikal man o mental.

Hindi nagtatapos ang kalbaryo ng mga magsasaka sa paghupa ng mga pambombomba. Bagkus, mas masahol at mas malupit ang kanilang danas pagkatapos nito dahil sa mga “hot pursuit operation” na ikinakasa ng militar at kapulisan. Sa pamamagitan ng mga focused military operation (FMO) at RCSP, nangingibabaw ang batas militar at kamay na bakal sa mga kanayunan. Matapos bombahin ang kanilang mga sakahan, namumudmod ng kakapiranggot na relip ang mga pasista kasama ang mga ahensyang sibilyan. Kasabay nito ay ang pagpapataw ng food at economic blockade, karpyu, at pagkontrol sa populasyon o hamleting.

Dapat na magkaisa ang malawak na mamamayang Cagayano upang tutulan at labanan ang teroristang lagim na ito ng rehimen, kasangkapan pangunahin ang 5th ID na may mahaba at madugong rekord sa paglapastangan sa mga karapatang-tao at paglabag sa IHL. Dapat na singilin at pagbayarin ang lahat ng mga tuwirang nagsagawa at utak sa likod ng mga paglabag na ito. Dapat na igiit at panghawakan ng mamamayang Pilipino ang hatol ng International People’s Tribunal (IPT) laban kina dating Pangulong Rodrigo Duterte, Ferdinand Marcos Jr, at sa gobyerno ng US na napatunayang nagkasala ng krimen sa digma.

Itigil ang mga pambobomba!
Singilin at pagbayarin ang rehimeng US-Marcos!
RCSP, martial law sa baryo!
Militar sa kanayunan, palayasin!