Pasidungog para kay Ka Juanito Magbanua, baganihan sang pumuluyo kag rebolusyon

Ang artikulo nga ini may salhin sa EnglishBisaya

Ang Rehiyunal nga Komite sang Partido sa Isla sa Negros, ang tanan sini nga kadre kag myembro sang Partido, mga kumander kag Pulang hangaway idalum sa Apolinario Gatmaitan Command-New People’s Army Negros Island Regional Operational Command (AGC-NPA) kag ang mga rebolusyonaryo nga pwersa sa isla nagahatag sa amon pinakamataas nga pasidungog sa kay Kaupod Romeo Nanta, mas kilala sa iya nga ngalan sa paghimakas nga Ka Juanito Magbanua, anay tigpamaba sang AGC-NPA. Ginapaabot man namon ang amon simpatiya sa nagakasubo nga pamilya ni Ka Juanito kag sa masang anakbalhas nga mga mamumugon kag mangunguma nga nagapalangga sa iya.

Si Ka Juanito Magbanua, 64 ang edad, masami nga ginatawag sang masa nga Ka Juaning, isa ka myembro sang rehiyunal nga komite sang Partido sa isla sa Negros. Brutal siya nga ginpatay sang mga pasista nga suldado sang 94th Infantry Battalion pagkatapos siya gindakup kag gintortyur sang Oktubre 10 sa Sityo Medel, Barangay Carabalan, syudad sang Himamaylan, Negros Occidental.

Ang nagmasakit nga si Ka Juaning halos indi armado kag wala sa posisyon para makig-away. Isa siya ka hors de combat ukon wala sang kapasidad nga magbato. Base sa Internasyunal nga Makitawhanon nga Laye (IHL), dapat kabigon siya nga binilanggo sa gyera kag ihatag ang tanan nga kinamatarung suno sa Protocol I sang mga Kasugtanan sa Geneva.

Sa pila na ka tuig, iya nga ginbatas ang malala nga atraytis, alta-presyon kag iban pa nga mga malala nga balatian samtang nagapatuman sang nagkalain-lain nga hilikuton kag responsibilidad sa rebolusyonaryo nga kahublagan.

Agud tagaan rason ang gilayon nga pagpatay sa iya, ang 94th IB idalum sa direkta nga pagdumala sang pasista nga hepe sang 303rd Brigade kag manughimo sang mga peke nga balita nga si BGen. Inocencio Pasaporte nagagamit sing pasulitsulit nga drama sa peke nga engkwentro.

Antes ang bangis nga pagpatay kay Ka Juaning, natabu ang paslaw nga reyd sang tropa sang 94th IB sa isa ka yunit sang MCC (Mount Cansermon Command) nga temporaryo nga nagkampo sa sina nga erya sadtong Oktubre 6. Ang amu nga yunit sang NPA nag-atubang sa nagpang-atake nga pwersa sang estado sa 30 minutos nga linukpanay kag nakapatay sa indi sa magnubo sa anum nga kaaway nga suldado. Samtang wala sang naangkon nga kaswalidad ukon bisan gamay man lang nga halit ang Pulang hangaway kag nakatibawas ini nga makaguwa nga hilway halin sa pag-insirkulo sang militar.

Mas labi pa nga nahuy-an ang 94th IB sang isa sa ila mga nagalagas nga kulom naambusan sang yunit sang NPA nga nakapatay sang duha ka suldado kag nakapilas sang iban pa nga anum suno sa ginbalita sang midya kag gin-ako mismo ni Pasaporte. Apang suno sa mga saksi, walo ka suldado ang napatay sa sina nga opensiba, sa diin duha ang gilayon nga napatay kag ang iban sa ospital na.

Agud indi mahuy-an, wala huya nga gingamit ni BGen. Pasaporte ang kamatayon ni Ka Juaning bilang tropiyo sa gyera kag wala pulos nga nagawakal bahin sa “nagahilapit nga pagkawasak” sang NPA sa Negros.

Ang kamatayon sang isa ka lider ukon kadre sa pagkamatuod daku nga kadulaan sa rebolusyonaryo nga kahublagan, apang ang rebolusyon isa ka hilikuton sang masa kag mas madamu nga isip sang mga rebolusyonaryo ang magtuhaw kag magpadayon sa wala pa matapos nga misyon sang mga namartir nga kaupod kaangay ni Ka Juaning kag magsulong sa inaway banwa padulong sa bag-o kag mas mataas nga mga lebel.

Nabun-ag si Ka Juaning sadtong Mayo 29, 1958 sa Proper Tabaw, Valladolid, Negros Occidental. Nagakabuhi ang iya nga pamilya sa magamay nga kita halin sa pagbaligya sang native nga kape kag bingka. Sang lamharon pa, handum niya ang mangin isa ka arkitekto apang tuman ka imol ang iya pamilya agud masustenir ang iya pag-eskwela.

Nagsulod siya sa Philippine Navy bilang Marine kag nadestino sa Mindanao apang nagwa pagkatapos sang tatlo ka tuig nga ginakapoy na sa lapnagon nga kagarukan, kurapsyon, wala sang demokrasya, pagpang-abuso kag pasista nga kultura kag mga batasan sa institusyon militar.

Sa iya banwa, baskug ang kontra-Marcos nga sentimento kag madamu sa iya mga suod nga abyan mga myembro sang Kabataang Makabayan (KM). Nag-upod si Ka Juaning sa mga pagtuon kag sa mga lokal nga protesta kontra sa pasista nga diktadurya. Nagpatalum ini sa iya pulitikal nga panindugan kag nagpabakud sa iya komitment para sa rebolusyonaryo nga sosyal nga transpormasyon.

Nagsumpa siya sa Partido sang 1983, sa panahon sang naga-indakal nga kontra-pasista nga bagyo nga pagkatapos sang tatlo ka tuig napatalsik ang diktador nga si Marcos Sr sa isa ka popular nga pag-alsa sang pumuluyo. Sa ulahi nga bahin sang dekada 80, nagsulod siya sa isa ka yunit partisano nga naga-opereyt sa syudad sang Bacolod. Ang iya nga yunit lakip sa pinaka-una nga nagsabat sa panawagan sang Partido para sa pagpanadlong. Siya nangin full-timer sa NPA nga nakabase sa kaumhan sang 1994.

Sa kabilogan, iya nga ginhatag ang 28 ka tuig sang iya kabuhi bilang Pulang hangaway kag kumander, kag 39 ka tuig bilang myembro kag kadre sang Partido.

Pagsugod sang 2000, nagserbi siya bilang kumander sa mga larangan gerilya sa South Central, North kag Southwest Negros. Sang ulihi, gin-asayn siya nga magdumala sa ordnance kag treyning sa Regional Military Staff. Kag sa 2010, siya ang gintalana bilang tigpamaba sang AGC-NPA.

Nauntat ang iya rebolusyonaryo nga hilikuton sang nadakup siya sa Cadiz City sadtong 2011. Pagkatapos makagwa sa prisohan, gilayon siya nga nagbalik sa nagapanguna nga daloy sang paghimakas kag nagpadayon sa hilikuton.

Bilang Pulang kumander, iya ginpamunuan ang pila ka taktikal nga opensiba. Ang pinakatumalagsahon amu ang ambus sa nagpatrolya nga CAFGU sa Sityo Namulo, Barangay Santol, Binalbagan, Negros Occidental sang Pebrero 2000 sa diin duha ka CAFGU kag isa ka regular nga army ang napatay kag isa ka katapu sang CAFGU ang napilasan; ang ambus sa Sityo Bulod Barangay Carabalan, Himamaylan City sadtong Agosto 2000 nga nagpatay sa 17 ka kaaway; ang reyd kontra sa mga bandido nga RPA sa Barangay Biao, Binalbagan sang tuig 2002; kag ang reyd sa CAFGU detatsment sa Barangay Mahalang, Himamaylan City sadtong Pebrero 2004 nga nakakuha sang apat ka mataas nga kalibre nga armas.

Bilang rehiyunal nga tigpamaba, nagatinguha si Ka Juaning nga magbuyagyag, maghamulag kag mag-atubang paagi sa baylohanay sang pahayag sa mga panatiko kag manugtorse sang kamatuoran sang rehimen US-Duterte ilabi na sa isla sang Negros. May kaangay nga kapagsik, ginapaathag man niya sa mga Negrosanon ang ila nga mga pag-antus nga naka-ugat sa mga sandigan nga problema sang sosyedad Pilipino—imperyalismong US, pyudalismo kag burukrata kapitalismo—nga tuman ka athagon sa monocrop nga ekonomiya sang kalamay sa Negros.

Naangkon ni Ka Juaning ang kaakig sang laban sang mga pasista nga opisyales sang Philippine Army Visayas Command, 3rd Infantry Division kag mga brigada kag batalyon sini tungod sa iya wala kahadlok nga opensiba sa propaganda batok sa ila nga mga kampanya sang disimpormasyon kag saywar. Maisugon niya nga gin-away ang mga reaksyunaryo nga tigpamaba kag maakigon sa mga paglapas sang tawhanon nga kinamatarung ilabi na sa pagpamatay sa mga mangunguma sa Negros.

Matigdas man si Ka Juaning bilang tigpamaba sang NPA, apang sa mga kaupod kag mga masa siya malipayon, mapainubuson kag dali mapalapitan. Bisan sin-o nga kaupod dasig lang makapamangkot ukon maka-istorya sa iya sa bisan ano nga hambalanon. Permi siya nga mapinalanggaon kag nagakabalaka sa kaayohan sang mga kaupod kag nagapangita sang mga pamaagi para makabulig sa ano man kag kung san-o tubtub sa iya masarangan. Para sa mga masa, isa siya ka manugluto, electrician, acupuncturist, musikero, kag iban pa.

Ihatag naton ang pinakahugot nga pulang saludo kay Ka Juanito Magbanua, baganihan sang Negrosanon kag pumuluyong Pilipino. Ang iya paghalad sang iya kabuhi sa rebolusyon kag pag-alagad sa pumuluyo magserbi nga aton dalayon nga inspirasyon sa pakig-away para sa pungsodnon kag pangsosyedad nga kahilwayan.

 

Pasidungog para kay Ka Juanito Magbanua, baganihan sang pumuluyo kag rebolusyon