Ba­ta, pa­tay sa su­ma­bog na gra­na­da ng AFP

,

Isang siyam na ta­ong gu­lang na ba­ta ang namatay ma­ta­pos su­ma­bog ang gra­na­dang ini­ha­gis ng isang la­sing na sun­da­lo ng 20th IB sa Ba­ra­ngay San Mi­gu­el, Las Navas noong Abril 17. Bu­mi­bi­li noon ang bik­ti­ma na si Arman­do Jay Ray­mun­de sa tin­da­han sa ta­pat ng ba­hay na ginawang kampuhan ng mga sun­da­lo.

Ma­ta­pos ang in­si­den­te, agad na nag­pa­la­bas ng pe­keng ba­li­ta ang 20th IB at ibi­nin­tang ang ka­ni­lang kri­men sa Ba­gong Huk­bong Ba­yan (BHB). Ito ay sa ka­bi­la ng pag­pa­pa­si­nu­nga­ling ng mga nakasaksing kapit­ba­hay.

Liban kay Raymunde, lima pang sibilyan ang napatay ng mga sundalo. Noong Abril 25, alas-4 ng ha­pon, pi­nag­ba­ba­ril hang­gang ma­pa­tay ng mga sun­da­lo si Apo­li­na­rio “Kap Pining” Le­bico, ka­pi­tan ng na­tu­rang ba­ra­ngay. Sa­kay ng ha­bal-ha­bal si Le­bico nang pag­ba­ba­ri­lin ng mga la­la­king na­ka­mo­tor­sik­lo ma­la­pit la­mang sa pu­nong him­pi­lan ng 20th IB sa Ba­ra­ngay San Jor­ge ng na­sa­bing ba­yan. Ma­lub­hang su­ga­tan ang kan­yang ma­nu­gang na si Du­dong Ca­poquian, ang dray­ber ng ha­bal-ha­bal. Nakita pa ni Ca­po­quian na du­mi­ret­so ang mga sa­la­rin sa loob ng kam­po militar.

Pau­wi noon si Le­bico mu­la sa sentro ng Las Navas kung saan siya nangalap ng suporta para ma­big­yan ng hus­ti­sya ang pag­ka­ma­tay ng kanyang kamag-anak na batang Ray­mun­de. Ma­ta­gal na naging ak­ti­bo si Le­bico sa pag­la­ban sa mi­li­ta­ri­sa­syon sa ka­ni­lang bar­yo at mga ka­ra­tig-lu­gar. Ilang ulit na si­yang ina­ku­sa­han ng mi­li­tar na ta­ga­su­por­ta ng BHB.

Nag­ka­kam­po ang mga pang­kat sa “peace and deve­lop­ment” ng 20th IB sa si­bil­yang mga istruk­tu­ra sa loob ng mga ba­ra­ngay sa Las Navas. Pi­na­mu­mu­nu­an si­la ni 1st Lt. Da­ni­el Salva­dor Su­ma­wang.

Ni­tong Ma­yo 6, pi­nag­ba­ba­ril hang­gang ma­pa­tay ng mga sun­da­lo ng 20th IB si Melvin Obia­do Ca­be, re­si­den­te ng Sit­yo Ino­man sa Ba­ra­ngay Ta­ga­bi­ran, kung saan may na­ka­ta­yong de­tatsment ng militar. Ma­lub­hang su­ga­tan din ang anak ni Ca­be.

Noong Abril 24, alas-9 ng ga­bi, pi­na­tay na­man si Wil­mar Ca­lu­tan, pu­nong ba­ra­ngay ng Be­ri, Cal­bi­ga. Ha­bang ipi­nag­di­ri­wang ang pista ng ba­ra­ngay, du­ma­ting ang mga lala­king nakamotorsiklo at pu­mun­ta sa ba­hay ni Ca­lu­tan. Ina­bu­tan si­ya sa loob ng ban­yo at doon pi­nag­ba­ba­ril. Na­ki­la­la ng mga re­si­den­te na mga sun­da­lo ng 46th IB ang mga sa­la­rin.

Ayon sa taum­bar­yo, ma­ta­pos ang am­bus ng BHB noong Abril 23, ipi­na­ta­wag ng mga sun­da­lo si Ca­lu­tan. Pinalayas din ng mga sun­da­lo ang mga re­si­den­te at mga bi­si­ta mu­la sa ibang bar­yo da­hil may tao umano si­lang “ka­ka­ta­yin.” Da­hil sa ta­kot, na­pi­li­tan ang ma­hi­git 370 re­si­den­te na mag­bak­wit.

Sa Neg­ros Occi­den­tal noong Abril 22, alas-4:30 ng ha­pon, pi­na­tay ng mga tau­han ng es­ta­do si Ber­nar­di­no “Ta­tay To­to” Pa­ti­gas, 72, ta­ga­pag­tang­gol ng ka­ra­pa­tang-tao at ka­sa­lu­ku­yang kon­se­hal ng Esca­lan­te City.

Sa­kay ng kan­yang mo­tor­sik­lo ang bik­ti­ma pa­pun­ta sa sentro ng syu­dad nang pa­ra­hin si­ya ng da­la­wang la­la­ki at pag­ba­ba­ri­lin.

Isa si Pa­ti­gas sa mga na­ka­lig­tas sa Esca­lan­te Mas­sacre noong pa­na­hon ng dik­ta­dur­ang Marcos. Ka­bi­lang rin si­ya sa nag­ta­yo at na­ging pa­ngu­long ta­ga­pag­ta­tag ng North Neg­ros Alli­ance of Hu­man Rights Advoca­tes. Ma­hi­git tat­long de­ka­da si­yang na­ging ak­ti­bo sa pag­ta­ta­gu­yod ng ka­ra­pa­tang-tao.

Noong Abril 30, ala-1:40 ng ha­pon, pi­na­tay sa pa­ma­ma­ril si Den­nis Espa­no, 28, re­si­den­te ng Ba­ra­ngay Ti­nam­po, Bu­lu­san, Sor­so­gon. Namamasada ang bik­ti­ma sa ka­ha­ba­an ng Ba­ra­ngay Poctol sa na­sa­bing ba­yan nang ha­ra­ngin si­la ng apat na la­la­king sa­kay ng da­la­wang mo­tor­sik­lo. Ma­la­pi­tang pi­nag­ba­ba­ril ng mga ahen­te ng es­ta­do si Espa­no na agad ni­yang iki­na­ma­tay. Ma­lub­hang na­su­ga­tan na­man ang da­la­wa ni­yang pa­sa­he­rong si­na Li­li­an Mon­teo at Zo­ren Fu­rio. Si Espa­no ay ak­ti­bong myembro ng Anak­pa­wis.

Pang­gi­gi­pit. Tat­long is­tap ng Ka­ra­pa­tan-Sor­so­gon ang si­nun­dan ng mga ahen­te sa pa­nik­tik ha­bang pau­wi mu­la sa kanilang upi­si­na noong Abril 21, ban­dang alas-10 ng ga­bi.

Iniu­lat ni­na Ryan Hu­bil­la, Elzie Aring­go at Rachel­le Duave na binuntutan sila ng isang mo­tor­sik­lo at sa­sak­yang pick-up habang pauwi mula sa kanilang upisina.

Sa Ba­ra­ngay San Isid­ro, San Jo­se Del Mon­te, Bu­lacan, pi­na­sok ng mga la­la­king na­ka­bo­net ang ba­hay ni Ma­rio Aki noong Abril 23 ng ga­bi. Ilang araw ba­go ni­to, ki­numpron­ta ng mga sun­da­lo ng 48th IB si Aki da­hil myembro siya ng sa­ma­hang mag­sa­sa­kang Pi­nag­buk­lod. Ilang ling­go nang hi­na­ha­li­haw ng mga sun­da­lo ng 48th IB ang mga ba­ra­ngay ng San Jo­se Del Mon­te.

NAMATAY SA ALTAPRESYON noong Abril 19 ang bi­lang­gong pu­li­ti­kal na si Franco Ro­me­ro­so ha­bang na­sa isang os­pi­tal sa Ba­ta­ngas City. Nag­­pa­pa­ga­mot si­ya sa sa­kit na tu­bercu­lo­sis at dia­be­tes.

Isa si Ro­me­ro­so sa tinaguriang Mo­rong 43—mga mang­ga­ga­wang pang­ka­lu­su­gan na ili­gal na ina­res­to noong 2010 at iki­nu­long nang 10 bu­wan. Mu­ling ina­res­to si Ro­me­ro­so noong Mar­so 2015 sa ga­wa-ga­wang mga ka­so. Si­ya ang ikaa­pat na bi­lang­gong pu­li­ti­kal na na­ma­tay sa ila­lim ng re­hi­meng Du­ter­te.

May 548 bi­lang­gong pu­li­ti­kal nga­yon sa ban­sa, kung saan di ba­ba­ba sa 225 ang ina­res­to sa ilalim ng ka­sa­lu­ku­yang re­hi­men.

Ba­ta, pa­tay sa su­ma­bog na gra­na­da ng AFP