“Magkaisa para de­pen­sa­han ang Pan­ta­ron Ra­nge!” ang pa­na­wa­gan ng ma­ma­ma­yang Lu­mad at mga ta­ga­pag­ta­gu­yod ng ka­li­ka­san sa araw ng pag­gu­ni­ta sa Earth Day noong Abril 22. Ma­ri­in ni­lang ki­nun­de­na ang na­pi­pin­tong pan­da­ram­bong sa ya­man ng Pan­ta­ron Ra­nge sa Min­da­nao at pag­wa­sak ng ma­la­la­king dayuhang korporasyon sa pagmimina at pagtotroso sa kalikasan.
Ang Pan­ta­ron Ra­nge ay may lawak na 12,600 kwad­ra­do ki­lo­met­ro. Sa­kop ni­to ang 1.8 milyong ek­tar­yang ka­gu­ba­tan na tu­ma­ta­wid sa mga pru­bin­sya ng Davao del Nor­te, Davao del Sur, Bu­kid­non, Mi­sa­mis Ori­en­tal, Agu­san del Nor­te at Agu­san del Sur. Ma­ya­man ito sa mga mi­ne­ral at re­kur­so. Ma­yor din itong pi­nag­mu­mu­lan ng tu­big ng mga ilog ng Davao, Ta­lo­mo at Li­bo­ga­non.

Sa pa­ha­yag ng PASAKA Confe­de­ra­ti­on of Lu­mad Orga­niza­ti­ons, tat­long kum­pan­ya sa pagmimi­na ang pinahintulutan ng re­hi­men na mag-opereyt sa lugar—ang Pen­son Mi­ning Cor­po­ra­ti­on, Lianju Mi­ning Cor­po­ra­ti­on at Phi­lip­pi­ne Meng Di Mi­ning and Deve­lop­ment Cor­po­ra­ti­on. Nakatakda nilang dam­bu­ngin ang mi­ne­ral sa may 17,000 ek­tar­ya ng ka­gu­ba­tan ng Pan­ta­ron.

Dag­dag pa ni­la, upang big­yang daan ang mga kum­pan­ya ng mi­na, pi­lit na pi­na­la­la­yas ang mga Lu­mad sa ka­ni­lang mga lu­pang ni­nu­no ga­mit ang mi­li­ta­ri­sa­syo­n. Si­ni­si­ra­an at ti­na­ta­wag na te­ro­ris­ta ang mga paa­ra­lang Lu­mad para big­yang kat­wi­ran ang isinasagawa nilang mga pamamaslang at pang-aa­bu­so.

Isa sa naiulat ka­ma­kai­lan ang pag­ka­sa­wi ni Da­tu Kay­lo Bon­to­lan dulot ng pam­bo­bom­ba sa ka­bun­du­kan ng Ki­tao­tao, Bu­kid­non.

Ba­ta-ba­tal­yong mga tro­pa ng mi­li­tar ang du­mu­mog sa mga ba­yang sa­kop ng Pan­ta­ron. Mula hu­ling ba­ha­gi ng 2018 hang­gang sa ka­sa­lu­ku­yan, hin­di ba­ba­ba sa 1,400 sun­da­lo ang idi­nep­loy sa Ca­bang­la­san at San Fer­nan­do, Bu­kid­non. Si­na­la­kay at ipi­nai­la­lim ng mga ele­men­to ng 60th IB ang 12 ko­mu­ni­dad sa hang­ga­nan ng Bu­kid­non, Agu­san del Sur at Davao del Nor­te. Isa mga ko­mu­ni­dad na ito, ang Sit­yo Ta­pa­ya­non, ay lu­bos nang ipi­nai­la­lim ng AFP sa ka­ni­lang kontrol.