Labaw nga mihugot ang kontrol sa militar ug pulis sa tibuok katilingban human gitukod ni Rodrigo Duterte ang National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC). Ilalum niini, mitagos ang gahum sa mga retirado ug aktibong upisyal hangtud sa ang-ang barangay. Bunga kini sa “whole-of-nation” nga estratehiya sa Armed Forces of the Philippines (AFP), aron ipailalum ang sibilyang burukrasya sa disenyo sa militar sa kontra-insurhensiya.

Labing tataw karon sa paghari sa militar ug pulis ang pagpangulo niini sa pagbatok sa rehimen sa Covid-19. Daw nagpuli lang og sanina ug nagrelyebohay ang mga heneral ni Duterte sa NTF-ELCAC aron ipatigbabaw ang ilang paghari sa payong sa Inter-Agency Task Force for Emerging Infectious Diseases (IATF). Imbes nga mga duktor ug syentista, gibutang ni Duterte ang kaayuhan sa pangpublikong panglawas sa kamot sa mga heneral, nga gipaagi sa golpe de gulat ang pagbatok sa pandemya. Sama sa pagsumpo sa mga komunidad nga ginadeklarang teritoryo sa Bagong Hukbong Bayan ug mga armadong Moro, giduso sa mga heneral sa IATF ang pagkontrol sa lihok sa katawhan.

Apan luyo sa pagkuyanap nga walay basihang mga tsekpoynt ug pagpakita og bangkil, armas ug tangke sa mga sundalo ug pulis, mikuyanap pa gihapon ang bayrus ug naulahi ang Pilipinas sa mga nasud sa pag-atubang sa Covid-19.

Pondo sa katawhan

Ang katawhan mipas-an sa kadaut sa pagtagbaw ni Duterte sa iyang mga alipures. Taliwala sa pandemya, dakung pag-usik-usik ang pagpondo sa mga halimaw nga angayan untang nakapukos alang sa panglawas nga panginahanglan sa katawhan.

Miburot ang badyet sa AFP ug PNP og 27.7% gikan sa ₱289 bilyon niadtong 2017 ngadto sa halos ₱400 bilyon sa kasamtangang tuig. Samtang migamay usab sa halos parehong ang badyet sa panglawas og 10.7%. Sa badyet karong tuiga, ₱33 bilyon ang gigahin alang sa pagpalit og dugang armas ug gamit alang sa “modernisasyon” sa AFP. Giareglo usab sa rehimen nga magbubu og dugang pondo ug armas ang US bugti sa renegosasyon sa Visiting Forces Agreement.

Tungod usab sa nagkadaghang ihap sa unipormadong mga personel ug pagdaku sa ilang sweldo, moburot usab ang pondo sa ilang pensyon. Kini tungod dili sama sa ordinaryong mga empleydo sa gubyerno, ang mga sundalo, pulis ug uban pang unipormadong personel ang wala nagabayad og kontribusyon alang sa ilang pensyon. Kung nagretiro, pagakuhaon sa buhis sa katawhan ang ilang pensyon. Midaku ang ilang nadawat subay sa unsamang dugang sa kasamtangang sweldo sa mga anaa sa aktibong serbisyo.

Matud sa Government Service Insurance System, sa mosunod nga 20 ka tuig, mahubsan ang bahandi sa katawhan tungod sa ₱859 bilyon kada tuig ang kinahanglan para lamang sa pensyon sa mga unipormadong ginsakpan sa estado. Human ang mga negosasyon, nagmagahi pa gihapon ang AFP ug PNP batok sa pagbalaod sa ilang obligasyon nga magbayad og pensyon. Busa ilalum sa dugang-badyet nga Bayanihan 3, nagsukip ang AFP ug PNP og ₱54.6 bilyon aron pondohan ang ilang pensyon. Kini ang ikaduhang pinakadakung kantidad sa sugyot nga badyet.

(Kini ang katapusan sa duha ka bahing artikulo.)