Kinamatarung sa pagpuyo, dalasaon sang MCRP

,

Ginaratsada sang rehimeng Duterte ang konstruksyon sang kontra-pumuluyo nga Malolos-Clark Railway Project (MCRP) nga magapalayas sa ginatantya nga 1,416 pamilya sa Pampanga, Tarlac kag Bulacan. Ang proyekto nga ini pagapondohan sang $2.75-bilyong (₱137.5 bilyon) pautang halin sa Japan International Cooperation Agency (JICA) kag Asian Development Bank. Sa nagligad nga 12 bulan, gindalidali ni Sec. Arthur Tugade sang Department of Transportation (DOTr) ang pagpasa sa lima ka daku nga kontrata nga nagabalor sang $2.4 bilyon (₱120 bilyon) para sa konstruksyon sang proyekto sa pihak sang pagpanghalit sang grabe nga krisis sa ekonomya nga tuga sang pandemya nga Covid-19 sa pungsod.

Ang MCRP kabahin sang higante nga proyektong North-South Commuter Railway Project, isa sa mga nagapanguna nga proyekto pang-imprastruktura sa idalom sang ambisyoso nga programang Build, Build, Build sang rehimeng Duterte. Tuyo kuno sini nga iangot ang sistema sang tren sa kabisera sa Central Luzon kag palip-uton ang byahe halin Bulacan padulong sa Clark, Pampanga. Pagaagawon sang proyekto ang 455,000 ektaryang mga duta nga residensyal, agrikultural kag komersyal sa Malolos kag Calumpit sa Bulacan; Apalit, Minalin, Sto. Tomas, San Fernando, Angeles kag Mabalacat sa Pampanga; Bamban kag Capas sa Tarlac. Pagasakupon sini ang 59 barangay sa tatlo ka prubinsya, kadam-an (40 barangay) ara sa Pampanga.

Pinakamalapad ang pagaagawon nga duta kag pinakamadamo ang mapalayas nga pamilya sa San Fernando (167,000 ektarya, 823 pamilya), Calumpit (61,000 ektarya, 328 pamilya) kag Angeles (60,000 ektarya, 197 pamilya). Sa kabilugan, mayorya sa mga pamilya nga mapalayas (1,173) mga imol sa syudad nga wala sang ginapanag-iyahan nga titulo sa duta, kag sa sini gamay lang ang mahimo nga makuha nga benepisyo halin sa rehimen. Isa ka bes lang sila nga nakabaton sang ayuda pinansyal nga ₱15,000 sandig sa ginaproponer nga programa nga rehabilitasyon sang DOTr nga tubtob subong wala pa gihapon nagahulag.

Halos katunga (49%) sa mga mapalayas masobra duha ka dekada na nga nagapuyo sa apektado nga lugar, samtang sangkatlo naman ang nagahambal nga isa tubtob napulo ka tuig sila nga nagapuyo diri. Indi magnubo sa 1,089 nga istruktura ang igademolis agud hatagan-dalan ang paglatag sang riles kag istasyon sang tren. Ginatantya nga 784 sa mga ini mga balay, 199 ang istrukturang komersyal, kag 97 ang istrukturang industriyal.

Suno sa inisyal nga pagtuon nga ginhimo mismo sang DOTr antes umpisahan ang proyekto sadto pang 2018, madamo sa mga apektado nga pamilya ang nagpabutyag sang pagkabalaka angot sa programang relokasyon sang rehimen bangud kadam-an sang ginaproponer nga erya sang relokasyon malayo sa trabaho kag merkado, ospital kag eskwelahan, kag nagakahulugan sang dugang nga gasto. Madamo man sa mga negosyante nga mapalayas ang nagakabalaka bangud madulaan sila sang regular nga mga kliyente, kag sa posible nga kawad-on sang bastante nga espasyo para sa negosyo sa ila mga pagasayluhan. May pila ka report man sang kawad-on sang akses sa tubig kag kuryente sa pila ka erya sang relokasyon.

Kinamatarung sa pagpuyo, dalasaon sang MCRP