San-o makaabot sa kaumhan ang mga bakuna?

,

Madugay pa antes makaabot sa kaumhan ang mga bakuna. Sa nagligad nga pito ka bulan, napun-an sang kakulangon sang suplay, kahinayon kag paboritismo ang kampanya sang pagbakuna batuk sa Covid-19 sa Pilipinas. Sang Hulyo, ginreklamo sang madamo nga upisyal sa lokal nga gubyerno ang masami nga pagpabor ni “vaccine czar” Gen. Carlito Galvez sa mga lugar nga ginaharian sang pamilya, alipures kag mga kapartido ni Rodrigo Duterte. Sa madugay nga panahon, gindumilian man ang pagbakal sang mga lokal nga gubyerno sa mga parmasyutikal nga kumpanya luwas sa gin-areglo nga kontrata sang mga tinawo ni Duterte sa gubyernong Chinese.

Kadungan sang kulang, mahinay kag bangian nga distribusyon sang bakuna, padayon ang paglapta sang bayrus, labi na sang mas makalalaton nga baryant sini nga Delta, sa tanan nga bahin sang pungsod. Nalista ang abereyds nga 20,000 kada adlaw nga bag-ong kaso sang impeksyon sang Septyembre 9-15, ang pinakamataas sa semanal nga numero halin sang magsugod ang pandemya.

Nagtimbuok ang tantos sang impeksyon sa Isabela, mga prubinsya sang Samar, Misamis Oriental, Bukidnon, General Santos City kag ang mga lugar sadto nga ginakabig nga “manubo ang risgo”. Madamo nga sugilanon sang pagpanghalit sang pandemya sa kaumhan pero indi kumpirmado bangud wala nagalab-ot sa mga lugar nga ini ang testing kag contact tracing. May mga report sang nalatnan ang pila ka yunit sang Bagong Hukbong Bayan nga nagatigayon sang hilikuton masa.

Nagrehistro sang pagnubo sang mga kaso sang impeksyon sa una nga semana sang Oktubre. Pero suno man sa DOH, ini bangud nagnubo ang numero sang mga ginatigayon nga test kag mga problema sa pagreport. Sang Oktubre 6, masobra 2.6 milyon na nga Pilipino ang nalatnan kag halos 39,000 na ang napatay sa balatian nga Covid-19.

Sang Oktubre 1, may 74.7 milyong dosis pa lang sang bakuna ang nag-abot sa Pilipinas. Lampas katunga pa lang ini sa kinahanglanon para sa bilog nga mabakunahan ang indi magnubo sa 77 milyong target nga populasyon sang pungsod. Ang 40.5 milyong dosis ginbakal halin sa kumpanyang Chinese nga Sinovac sa sikreto nga bili. Ang iban pa donasyon halin sa Covax Facility sang World Health Organization.

Sang Septyembre 30, may 45.6 milyong bakuna pa lang ukon 61% sang suplay ang naineksyon. Sa target nga bakuna subong nga tuig, 21.36 milyon pa lang ukon 27.69% ang nabakunahan sang duha ka dosis. Ang tantos nga ini isa sa pinakamanubo sa Asia. Isa man ini sa mga rason kon ngaa naulihi ang Pilipinas sa 53 pungsod nga gintasar sa halambalanon sang ikasarang nga magbangon halin sa pandemya.

Ginbuhos ang kadam-an sang bakuna sa National Capital Region (NCR) kag kaiping nga mga rehiyon sang Calabarzon kag Central Luzon para padasigon kuno ang pagbukas sang ekonomya. Sa mga rehiyon nga ini naineksyunan ang 57.49% sang mga bakuna ukon 26.22 milyong dosis.

Malayo katama ang lang-at sang tantos sang bilog nga nabakunahan sa tunga sang mga rehiyon, amo man sang mga sentrong syudad kag prubinsya.

Pinakamataas ang tantos sang bilog nga nabakunahan sa NCR (72%). Malayo nga masunod ang Cordillera Autonomous Region (28.13%) kag Davao Region (25.44%). Pinakamanubo ang tantos sang bilog nga nabakunahan sa Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (8.7%) kag Soccsksargen (13.9%). Ang tantos nga nalista sa nabilin pang mga rehiyon nagrehistro sa 15% kag 20%.

Halos Septyembre na sang mahatagan sang daku-daku nga numero sang bakuna ang mga lugar nga “manubo ang risgo”. Isa diri ang rehiyon sang Bicol nga nakaineksyon pa lang sang 1.16 milyong dosis tubtob sang Septyembre 27. Ara sa 13.7% pa lang sa target nga populasyon sa rehiyon ang naineksyunan sang duha ka beses.

Samtang, natalana na nga suguran subong nga Oktubre sa rehiyon sang Davao ang pagbakuna sa pangkabilugan nga populasyon, lakip ang mga bata nga edad 12-17. Ang rehiyon ang isa sa may pinakamataas nga numero sang nabakunahan (2.15 milyon) relatibo sa target sini nga populasyon (3.76 milyon). Katunga sa mga ini mga residente sang Davao City, kon sa diin meyor kag bise-meyor ang mga anak ni Duterte.

San-o makaabot sa kaumhan ang mga bakuna?