Milungtad og duha ka oras nga kontrolado sa Bagong Hukbong Bayan (BHB) ang usa ka bahin sa nasudnong haywey sa Surigao del Sur (SDS) niadtong Pebrero 10. Nagmuntar ang mga Pulang manggugubat og mga tsekpoynt sa kalsada sa Barangay Mabahin, Cortes samtang gipahamtang ang pagdis-arma sa tulo ka nagresayn nga mga sundalo sa ilang balay sa kilid sa kalsada. Kabahin ang aksyon sa pagpatuman sa rebolusyonaryong kalihukan sa palisiya sa reaksyunaryong eleksyon.

Nakumpiska gikan sa mga sundalo ang tulo ka mugbong armas, mga bala ug uban pang himang militar. Gipahimangnuan sila sa mga Pulang manggugubat nga dili magbuhat og makadaut sa mga mag-uuma ug sibilyan ug sa rebolusyonaryong kalihukan. Ang usa sa mga sundalo usa ka kandidato sa lokal nga pusisyon sa lungsod sa Cortes.

Gitukod ang mga tsekpoynt usa ka kilometro ang gilay-on sa detatsment sa CAFGU ug tulo ka barangay gikan sa usa ka istasyon sa pulis. Nagsulay nga moresponde ang upat ka pulis, apan miatras sila human masuta nga mas daghan ang ihap sa Pulang hukbo kumpara sa ila. Samtang nakamuntar ang tsekpoynt, sayod ang mga kauban nga adunay pipila ka mga pulis ug sundalo nga misagol sa mga sibilyan aron mokuha og bidyu. Aduna usay pipila ka sundalo nga armado sa mugbong armas nga mipwesto sa distansya aron subaybayan ang mga Pulang manggugubat.

Gipanghimakak ni Ka Sandara Sidlakan, tigpamaba sa BHB-Surigao del Sur, ang pasangil sa 901st Brigade nga misupak ang BHB sa internasyunal nga makitawhanong balaod sa operasyon niini. “Kabalo sila nga wala nangapkap, wala nangharas ug wala nanghadlok sa mga sibilyan ang mga kauban.”

Pagpangandam sa aksyon

Sa pakighinabi sa Ang Bayan kang Ka Sandara, gisaysay niya ang nahimong pagpangandam sa mga yunit sa BHB. Tungod kay sa haywey pagalunsaron ang armadong aksyon, makuti nga nangalap og datos ang mga Pulang manggugubat ug gitun-an ang lugar ug kinaiya sa komunidad nga ilang pagasudlon.

Naglunsad sila og mga dry-run aron siguruhon ang paspas nga pagpatuman sa aksyon. Gipunting ang mga pwersa nga magdis-arma, magmuntar og tsekpoynt ug magpatin-aw sa masa. Sa kinatibuk-ang ihap sa pwersang mipatuman, 25% dinhi ang babaye.

“Gikulbaan ko adtong padulong pa lang mi sa target kay basin dili magmalampuson ang aksyon,” saysay sa usa ka Pulang manggugubat nga unang beses mikuyog sa armadong aksyon. Apan dihang nakasulod na ang mga kauban sa balay sa target ug nakitang kalmado ang mga kauban sa tsekpoynt nawala ang iyang kabalaka.

Gisaysay ni Ka Sandara nga hapit nang magkapinusilay sa haywey kung nagsapon sila sa mga sundalong miagi sa haywey adtong buntaga. Gipalabay sa BHB ang sakyanan sa militar tungod kay daghang tawo ang giagian niining lugar.

“Sa unang pagmuntar sa tsekpoynt, nakurat ang mga residente dihang makakita og mga armado nga nangharang sa dalan,” saysay ni Ka Sandara. “Apan dihang nahibal-an nilang mga Pulang manggugubat, nawala ang kahadlok sa mayorya kanila.” Ang uban nalipay pa tungod kay unang beses nilang makakita og NPA.

Nakita sa mga residente nga “limpyo ug alisto” ang mga kauban sa ilang uniporme nga black pants ug sweatshirt nga adunay naka-imprentang imahe ni Ka Oris. Kalmado ug mapahiyumon sila samtang nagpatin-aw sa tumong sa armadong aksyon. “Sa kalipay nilang makakita og NPA, adunay pipila nga miduul ug halos gakson ang mga kauban!” matud ni Ka Sandara. Adunay mga drayber ug pasahero nga miagi sa tsekpoynt nga mikaway sa mga kauban. “Dili kini ang hukbo nga ginasulti ni Duterte nga napuo na,” matud niya. Gawas sa pagpakusog sa hukbong bayan, gipakusog usab sa aksyon ang buut sa masa.

Sa nahimong tsekpoynt, dili kalikayan ang pagkadelatar sa pipila ka mga pasahero ug drayber nga husto man usab nga napatin-awan sa mga kauban. Nahadlok usab ang pipila ka pasahero tungod kay basin magkapinusilay, apan gisiguro usab sa BHB nga mahimong luwas sila.

Gigamit sa mga Pulang manggugubat ang higayon aron ipasabot ang kamahinungdanon sa armadong rebolusyon. Gipasabot usab nga ang tsekpoynt pagsiguro sa hapsay nga paglunsad sa armadong aksyon ug luwas ang mga sibilyan nga anaa palibot niini.

Palisiya sa eleksyon

Ang mga tsekpoynt nga adunay tumong nga magdis-arma kabahin sa pagpapatuman sa mga palisiya sa pagpangampanya alang sa reaksyunaryong eleksyon. “Gisiguro sa mga tsekpoynt nga dili magdala og mga eskort nga armadong maton, pulis ug militar ang mga kandidato aron mamig-ot ug manghadlok sa katawhan,” matud ni Ka Sandara.

Pahinumdum usab kini sa mga pulitiko nga dili pakaminusan ang rebolusyonaryong kalihukan ug pulitikanhong gahum niini.

Nagkanayon si Ka Sandara nga karong panahon sa eleksyon, kinahanglang maghiusa ang katawhan sa Surigao del Sur ug iduso sa mga kandidato ang hinanali nilang mga pangayo. Lakip dinhi ang pagbarog batok sa pagtukod og mga detatsment sa ilang mga baryo, okupasyong militar sa takuban sa Retooled Community Support Program ug pugos nga pagpasurender sa mga sibilyan isip myembro o tigsuporta sa BHB.

Lakip usab sa angayan nilang hiusahon mao ang pagdepensa sa kinaiyahan atubangan sa malukpanong pagmina, iligal ug dinagkung pagpangtroso ug ekspansyon sa mga plantasyon. Kinahanglan usab nga iduso sa mga mag-uuma ang pagpataas sa ilang suhulan, presyo sa mga produkto ug pagpaubos sa abang sa yuta ug uban pa.