Bisan wala pa hingpit nga nakalingkod si Ferdinand Marcos Jr. sa kinawat niyang trono, nakation na ang hinagiban sa pasistang pagpanumpo ug pagpanglingla, tilimad-on sa kangitngit nga pagaatubangon sa katawhang Pilipino sa umalabot nga unum ka tuig.

Sa milabayang pipila ka semana, sunud-sunod ang hulga ug lakang nga nagayatak sa demokratikong katungod sa katawhan nga magpadayag ug hiniusang ipakita ang ilang mulo ug protesta. Dili moubos sa tulo ka aksyong masa sa kadalanan ang bangis nga gibatuta, gibumbero ug gibungkag sa mga pulis. Ang maong pagpanumpo nagpabalik sa pait nga kasinatian sa panahon sa pasistang diktaduryang Marcos kung kanus-a dayag nga gibawalan ang mga tawo nga magtapok ug kolektibong magpadayag.

Sa paghatag-rason sa gihimong bangis nga pagbungkag, giduso sa mga upisyal sa pulis nga ang mga rali usa ka “pagsamoksamok.” Ginapagawas nga “iligal” ang mga raliyista ug ang mga kabatan-onang nagasalmot giilang “biktima sa pagpamugos.” Pugos nga ginalunod ang tingog sa katawhang nakigbisog sa paghibalik sa mga Marcos sa poder ug nagapadayag og reklamo batok sa lapad nga pagpanglimbong sa miaging eleksyon.

Gigamit sa Philippine National Police (PNP) ang Batas Pambansa 880, nga giaprubahan ilalum sa diktaduryang Marcos, aron ilimita ang katungod sa katawhan nga magrali sa kadalanan. Dayag nga ginadeklara sa PNP ang palisiyang anti-demokratiko ug gihikyad ang mamahimong palisiya ilalum sa rehimeng Marcos II.

Ang pagpanumpo sa mga rali sa kadalanan pagpasipsip sa mga upisyal sa PNP kang Marcos Jr., aron pamatud-ang andam silang tumanon ang mando sa anak sa diktador sama nga nagsilbi sila niadtong mga bastonerong tigsaway sa kinsamang mag-estorya o molihok batok sa korapsyon, pagpangawkaw ug pagpanumpo ilalum sa balaod militar.

Ginadahum usab nga kasumpay sa pagpanumpo sa mga demokratikong katungod, mograbe ang pagpanglingla ug pagtabon sa mga krimen sa mga Marcos sa takuban sa “pagdebate kalabot sa kasaysayan” ug sa kunuhay “pagpabor” sa mga Marcos. Pagagamiton sa mga Marcos ang pulitikanhong gahum ug lapad nga rekurso sa gubyerno aron makapatigbabaw ang maka-Marcos nga pagpanuis sa kasaysayan ug kamatuuran sa masmidya, social media, edukasyon ug kultura.

Ginapig-ot sa lain-laing pamaagi ang masmidya aron pugngang mapatuman ang trabaho niini sa pagbutyag sa kamatuuran imbes nga mobalik sa papel niini niadtong balaod militar nga tigsibya lamang sa pulong sa mga Marcos ug ilang mga upisyal. Ginaduso sa mga Marcos nga upisyal nga hatagag mas dakung espasyo ang maunungon nilang tigpropaganda sa social media (mga “vlogger”) aron lunuron ug ipadaplin ang masmidya. Ang kritikal nga mga midya ug magsisibya, bisan ang mga akademiko ug eksperto, ginahikawan sa higayong makapangutana o makapangalkal og impormasyon, ginadumog sa pagtamay o kaha dayag nga ginahulga.

Ginatuis ang pulong nga “panaghiusa” aron paluhuron ang tanan sa gahum sa mga Marcos, paliton ang pagdapig sa mga huwes, pulitiko ug dagkung negosyante, pahilumon o ligsan ang mga nagababag, aron dominahan ang tanang aspeto sa pulitika ug katilingban. Hingpit nang kontrolado sa mga Marcos ang Senado ug Kongreso. Lagmit nga isunod usab ang Korte Suprema.

Paspas karon ang paglatag sa mga sangkap sa pagpanumpo ug pagpanglingla alang sa patukod og ginghariang adunay absolutong kontrol sa mga Marcos sa estado ug katilingban. Ang maong gahum siguradong pagagamiton aron siguruhon ang interes sa mga Marcos lakip ang $10-bilyong kinawat nga bahandi, mga deposito sa mga bangko, mga dyamante, mga mansyon, mga mahal kaayong litrato ug uban pang obra, dili pagbayad og buwis, ug lakip na aron hingpit nga makalikay sa tulubagon sa dinaghang pagpamatay, tortyur ug gipaantus niadtong ngitngit nga panahon sa balaod militar.

Ang pagpaling sa tiranikong pagpanumpo ug pagpanglingla ang dagway karon sa makihut-ong nga paghari sa neokolonyal nga estado sa mga burgesya-kumprador ug agalong yutaan. Taliwala sa pangkalibutanon ug lokal nga krisis, labaw pang migrabe ang pagkahakog sa mga nagharing pundok sa tinguhang solohon ang nagkasigpit nga kaayuhan sa silang pakigkunsabuhay sa langyawng dagkung bangko ug korporasyon.

Pabor sa mga naghari nga gamiton ang absolutong gahum aron ligsan ang nasudnong soberanya, todong paghukhuk sa bahandi sa nasud ug pangwartahan ang katawhan. Ang sobrang kapital nga gunit sa mga bangko sa US, Japan ug China ginagamit nga pang-utang sa ngalan sa “kalabuan” aron ipalit sa ilang mga produkto ug serbisyo.

Human pirmahan bag-ohay lang ni Duterte ang bag-ong mga neoliberal nga balaod, nagdalidali karon nga makasulod ang mga kumpanyang Amerikano sa mina ug mga plantasyon, ilabina sa Mindanao. Kadungan niini ang gipaigting nga kampanya sa pagpanumpo batok sa masang mag-uuma ug mga minoryang katawhan para palayason sila ug ilugon ang ilang mga yuta. Ang dagkung burgesya ug burukratang maka-Marcos siguradong padayon nga makatagamtam sa dagkung kontrata sa gubyerno sa imprastruktura, kontrol sa pangpublikong yutilidad ug uban pa.

Samtang adunay pipila ka dagkung burgesya ug burukrata-kapitalistang nahimong bilyunaryo, mayorya sa katawhan ang nag-ilaid sa kalisud ug kagutom, ubos nga suhulan, lapad nga dis-empleyo ug kawalay kita. Nagkagrabe ang ilang pag-antus samtang nagkalalum ang krisis sa nagharing sistemang semikolonyal ug semipyudal.

Alang sa katawhang Pilipino, ilabina alang sa mga mamumuo ug masang anakpawis, walay laing kapadulngan ang pagpahamtang sa absulutong paghari ni Marcos Jr., kundili ang paghikaw sa ilang mga demokratikong katungod ug pagbawal sa lain-laing natad sa gawasnong pagpadayag. Ginatukmod sila sa kahimtang nga labaw pang magkahiusa ug hiniusang molihok aron ipadayag ang ilang mga reklamo ug panalipdan ang ilang interes ug kaayuhan. Kinahanglang molihok ang progresibo ug patriyotikong mga hut-ong ug sektor aron tukuron sa tibuok nasud ang pinakalapad nga nagkahiusang prente sa tanang pwersang demokratiko aron ihimulag ang absolutong paghari ni Marcos II.

Kadungan niini, kinahanglang pakusgon ang rebolusyonaryong armadong pakigbisog sa kabanikanhan. Sama sa nangagi, magsilbi ang Bagong Hukbong Bayan isip dili matay-og nga kota sa pagsukol sa katawhan sa pasistang tiranya.