Bisan sa wala pa miulbo ang gyera sa Ukraine, mitumaw na ang krisis sa pagkaon sa kalibutan tungod sa problema sa pamatigayon sa panahon sa pandemya, dautang epekto sa climate change ug pagsaka sa presyo sa lana ug natural gas. Ang maong pangkalibutang krisis labaw pang gipagrabe ug gipasigpit sa mga sangsyon sa US nga makiusa ka bahin nga gipahamtang sa Russia.

Ang mga sangsyon mao ang mga palisiya o lakang sa pagpamig-ot sa pamatigayon ug pamuhunan sa usa ka nasud. Mikabat karon sa 11,000 ka mga sangsyon ang gipahamtang sa US sa Russia. Gitarget niini ang dagan sa kwartang ruble ug pamatigayon, mga bangko ug kumpanyang Russian, produksyon ug pag-eksport sa lana ug natural gas, lapad nga mga umahan, operasyon sa mga barko, eroplano ug trak, sektor sa teknolohiya ug bisan ang midya sa nasud. Ginaila kini sa Russia isip direktang atake ug deklarasyon sa gyera sa US batok sa katawhang Russian.

Bisan wala direktang gipahamtangan og mga sangsyon ang mga produktong pang-agrikultura ug pag-eksport niini, apektado kini sa “domino effect” (o epekto sa laing natad sa negosyo) sa mga sangsyon. Dili gawasnong maka-eksport ang Russia bisan sa mga nasud nga wala misuporta sa mga sangsyon.


Mayor nga eksporter sa agrikultura

Ang Russia ang usa sa pinakadakung eksporter sa produktong pagkaon. Halos 1/5 o 18% sa pangkalibutang suplay sa trigo (sangkap sa harina) ang ginaeksport niini, tulo ka pilo nga mas daku sa ginaeksport sa Ukraine. Matud sa United Nations, 36 ka nasud ang naga-import sa kapin 50% sa ilang trigo gikan sa Russia ug Ukraine.

Labaw pa dinhi, kapin 20% sa pangkalibutang suplay sa krusyal nga mga sangkap sa abono ang naggikan sa Russia (15.4%) ug Belarus (5%), nga gipahamtangan usab og mga sangsyon sa US. Ang Russia ang nagasuplay og hangtud 40% sa potash ug uban pang abono nga nakabase sa nitrogen. Nagkataas na ang presyo niini sa wala pa ang gyera sa Ukraine tungod sa pagsaka sa presyo sa lana. Labaw pa kining misaka tungod sa mga sangsyon sa US batok sa duha ka nasud.

Ang paghugot sa suplay ug pamatigayon sa abono ginailan sa mayorya isip “pinakadakung hulga sa sistema sa pagkaon.” Kini tungod kay apektado dinhi ang tanang mga mag-uuma. Magresulta kini sa pagtiurok sa produksyon sa tanang tanum nga pagkaon, dili lang sa trigo. Ibangkrap usab niini ang daghang mag-uuma ilabina sa atrasadong mga nasud tungod sa padayong pagsaka sa presyo sa nahabiling abono sa merkado.


Paggrabe sa kakulang ug pagsaka sa presyo sa pagkaon

Karon pa lang, naghugot na ang mga mayor nga eksporter sa pagkaon aron siguruhon ang tagsatagsa nilang lokal nga suplay. Niadtong Mayo, mihunong na sa pag-eksport og trigo ug asukal ang India. Niadtong Abril, nag-anunsyo na ang Indonesia nga dili usa kini mag-eksport og palm oil. Gipahinay bisan sa Russia ang eksport niini sa pagkaon sa mga kasikbit nga nasud aron panalipdan ang lokal nga suplay.

Labaw nga mabati ang epekto sa mga sangsyon sa mosunod nga mga anihan. Daghang mga mag-uuma ang magpaubos sa ilang produksyon samtang nagkaubos ang suplay ug nagkataas ang presyo sa mga abono. Sa Pilipinas, midoble ang presyo sa abono gikan ₱1,436.21 kada sako niadtong 2021 ngadto sa ₱2,943.63 kada sako karong tuiga. Tungod niini, labaw pang mabuktot ang mga mag-uuma sa kanhi nang taas kaayong gasto sa produksyon. Nabalaka bisan ang dagkung komersyal nga umahan nga dili na nila makab-ot ang target nga produksyon tungod kay nagsalig ang ilang ani sa paggamit og abono.

Dili luwas bisan ang katawhan sa mga industriyalisadong nasud tungod sa pagsaka sa presyo sa lana ug pagkaon. Nagsagubang sila sa nagkataas nga gasto aron mabuhi samtang dili makasugakod ang mga suhulan sa pagsaka sa mga presyo sa batakang palaliton. Gibanabanang mokabat sa 20% ang implasyon sa pagkaon sa mosunod nga tuig sa United Kingdom. Miigo usab sa mga “makasaysayanong pagtaas” ang implasyon sa pagkaon sa US (10.4%), France (6.4%), Japan (4.7%) ug Germany (12.7%).