Batukan ang gipaigting nga gyera ni Marcos taliwala sa krisis

,
Kini nga artikulo adunay hubad sa PilipinoEnglishHiligaynon

Mag-usab man og hitsura ug asta, walay kausaban sa esensya ang rehimeng US-Marcos sa milabayng rehimeng US-Duterte kung hisgutan ang mga pundamental nga isyu sa ekonomiya, pulitika ug katilingban. Sama sa miaging tirano, girepresentahan ni Marcos ang interes sa langyawng mga imperyalista ug sa lokal nga mga nagharing hut-ong. Atubangan sa nagkagrabeng krisis, pagpaigting sa gyera batok sa katawhan ang tubag ni Marcos.

Ginapahamtang ug ginapadayon ni Marcos ang mga palisiya ug balaod nga anti-mamumuo ug anti-mag-uuma ug nagpalisudlisud sa yanong mga Pilipino. Nagpatigbabaw pa gihapon ang militaristang panghunahuna ug gipadayon ang mga lakang sa pagpanumpo ug brutal nga pasista-teroristang gyera batok sa katawhang nanalipud ug nakigbisog.

Gideklara bag-o lang sa mga upisyal sa militar ug seguridad nga ilang ipatuman ang gasgas nang “lokalisadong panaghisgot kalinaw” nga takuban lamang para sa malukpanong gyera sa pagpanumpo ug pasipikasyon sa masa aron ilang isurender ang ilang pagpanalipud sa yuta ug pakigbisog alang sa mga repormang agraryo. Sumpay kini sa gitawag og “peace economy” nga pakana sa dagkung langyawng korporasyong multinasyunal aron malukpanong sakupon ang nahabiling kayutaan para sa operasyon sa mina ug mga plantasyon. Anaa sa halos 300,000 ka libong ektaryang yuta sa Mindanao ang planong sakupon sa mga kumpanyang Amerikano. Busa, ang “lokalisadong panaghisgot kalinaw” labaw pang magpaantus, ug dili kanus-aman mosulbad sa pinakadakung problema sa kawalay yuta ug pagpangdaugdaug sa masang mag-uuma nga hinungdan sa malukpanong pag-antus ug kagutom sa kabanikanhan.

Aron makab-ot ang “kalinaw” sa mga langyawng korporasyong multinasyunal, labaw pang pasubsubon sa reaksyunaryong militar ug pulis ang pagpaniktik ug pagpanghadlok sa masa, gyerang saywar ug dagkung operasyong pangkombat. Dakung perwisyo sa masa ang ginahimong pag-hamlet sa mga baryo, pagpig-ot sa lihok sa mga tao, pagblokeyo sa pagkaon ug uban pang pagpangdaugdaug sa masa sa naghariharing mga pasistang sundalo. Malukpanong kahadlok ug peligro sa kinabuhi sa masa ang epekto sa pagpamomba, pagpang-istraping ug pagpanganyon sa AFP inubanan sa dagkung operasyong militar.

Ang maong pakana sa National Task Force (NTF)-Elcac gipangwartahan usab sa mga upisyal militar pinaagi sa minilyong pisong ginabulsa sa mga kikbak sa pondong pang-“surender” ug pakigkunsabo sa mga kontrata sa pagpapasemento sa mga kalsada (mga farm-to-market road kuno) ug pagtukod sa bisan usang imprastruktura.

Nagpabutabuta si Marcos sa katilingbanon ug ekonomikanhong mga ugat sa rebolusyonaryong armadong pagsukol sa katawhan, ilabina ang nag-unang hisgutanan sa reporma sa yuta. Aron hatagag rason ang pagbalibad nga subling buhion ang panaghisgot kalinaw sa nasudnong pangulohan sa rebolusyonaryong kalihukan, gipangulipas sa rehimen nga ang armadong pakigbisog padayon nga nagaabante sa tibuok kapupud-an ug nakaugat sa mga problema sa tibuok nasud.

Labaw nga mograbe ang pag-antus sa katawhan sa laraw ni Marcos nga padayonng sundon ang neoliberal nga dalan nga pipila ka dekada nang nagpahagba sa nasud sa sunud-sunod nga krisis. Ang mga palisiyang dikta sa International Monetary Fund ug World Bank (IMF-WB) ang mipiang sa ekonomiya sa Pilipinas, mao nang dili na makatindog sa kaugalingong tiil, ug hingpit nang nagsalig sa langyawng pamuhunan ug pautang ug sa pag-import og pagkaon ug uban pang panginahanglan sa katawhan.

Sa miaging mga tuig, labaw nga mipaspas ang pagsagayad sa ekonomiya ug panginabuhian sa katawhan. Naglutaw kini sa utang ug nakakapyot sa salbabidang remitans sa dolyar. Padayon ang paggamay sa bili sa piso kontra sa dolyar, ug ang kantidad sa kita sa katawhan. Nabangkrap ang estado tungod sa pagkibhang sa buhis para mang-agni og mga langyawng kapitalista, nagkagrabeng korapsyon sa magarbohong imprastruktura, ug sobra ka dakung badyet sa militar ug pulis.

Walag too nga buhis ang planong ipahamtang sa katawhan aron pangbayad-utang ug aron subling makapangutang. Padayon nga ilansang ang ubos nga suhulan sa mga mamumuo pabor sa dagkung kapitalista. Daghang mag-uuma ang palayason sa mga yutang target nga itagana para sa mga langyang kumpanya. Liboan ka empleyado sa gubyerno ang planong tangtangon aron “makatipid” samtang nagpakatagbaw ang mga burukrata sa dagkung sweldo ug kikbak sa gubyerno. Minilyon ang walay panginabuhian, ug asaman molingi, gipahimuslan ang masang naghago sa mahal kaayong presyo sa pagkaon, mga produktong petrolyo, ug gihikawan sa ilang panginabuhian.

Nagpabungolbungol ang rehimeng Marcos sa pangayo sa katawhan. Ginabusalan sila ug ginalumos ang ilang singgit. Gihikaw kanila ang katungod nga magtapok sa kadalanan pinaagi sa pagpanghadlok ug pagpanumpo aron pugngang mobwelo ang militanteng protesta sa katawhan. Nahadlok kaayo si Marcos nga mosulbong ang mga welga ug panag-alsa taliwala sa grabeng krisis. Ginahimo ni Marcos ug sa iyang militar ug pulis ang tanang pasistang pagpamig-ot aron pugngang mobwelo ug moabante ang pagsukol sa katawhan.

Atubangan sa mobotohay nga krisis sa Pilipinas, ug pagpabungolbungol sa rehimeng Marcos sa mga yangungo sa katawhan, walay laing angayng buhaton ang katawhang Pilipino kundili ang labaw pang pakusgon ang tanang porma sa pagsukol. Kinahanglang hiusahon ang lain-laing sektor aron ipakigbisog ang hinanali nilang mga pangayo alang sa dugang suhulan, pagpaubos sa presyo, libreng edukasyon ug serbisyong panglawas ug uban pa. Kinahanglan nilang organisahon ang nagkadakung mga militanteng lihok gikan sa pabrika, komunidad ug unibersidad padulong sa mga plasa ug kadalanan.

Sa kabanikanhan, walay laing mahimo ang masang mag-uuma kundili ang maghugpong ug iasdang ang lain-laing porma sa pakigbisog alang sa yuta ug panalipdan ang ilang mga katungod batok sa pasistang pagpanumpo. Kinahanglan nilang hugot nga suklan ang nagkagrabeng mga porma sa pagpahimulos nga mikawkaw sa bahandi nga giugmad pinaagi sa ilang singot ug dugo, ug babagan ang mga kumpanyang gapangilog og yuta, gapangawkaw ug gapangguba sa kinaiyahan.

Sama sa gipakita panahon sa diktaduryang Marcos I, ang rebolusyonaryong armadong pakigbisog ang pinaka-epektibong pamaagi sa pagpanalipud sa interes sa masa ug pagsukol sa gyera sa pagpanumpo sa katawhan. Kinahanglang dugang pang padaghanon ang ihap sa mga Pulang manggugubat sa tibuok nasud, palapdon ug padaghanon ang mga gerilyang nataran ug malukpanon ug subsub nga ilunsad ang mga taktikal nga opensiba.

Batukan ang gipaigting nga gyera ni Marcos taliwala sa krisis