Kawalang trabaho at aliping sahod ng kababaihang anakpawis sa Panay

,
Ang artikulong ito ay may salin sa EnglishBisaya

Nagsisimula ang sahod ni Vina, isang babaeng manggagawang-bukid sa Panay, sa ₱270 kada araw. Mas mababa ito sa kinikita ng kalalakihang magbubukid na ₱350-₱400 para sa buong araw na pagtatrabaho sa sakahan. Sa isla, hindi tinatamasa ng mayorya ng mga magbubukid, babae at lalaki, ang itinakda ng gubyerno na ₱410 na arawang sahod para sa manggagawa sa agrikultura sa Western Visayas.

Napakatagal na mula nang huling tumaas ang sahod ni Vina at katulad niyang mga magbubukid. Balewala sa malalaking panginoong maylupa sa isla ang ipinag-utos na taas-sahod ng Department of Labor and Employment noong Abril 2022. Idinadahilan ng mga ito, kasabwat ang mga upisyal sa ekonomya ng estado, na “makasasama sa ekonomya” ang kakarampot na dagdag-sahod.

Bahagyang mas mataas ang ₱300 kada araw na sahod ni Ferrylyn, isang kahera, at ni Rosario, katulong sa isang kantina. Gayunpaman, malayo ito sa ₱450 na itinakdang minimum sa rehiyon para sa mga manggagawang di-agrikultural. Kabilang ang dalawa sa mga subsektor ng serbisyo at pagbebenta na kinabibilangan ng mahigit sangkatlo ng kababaihang manggagawa sa Region VI. Tulad kay Vina, walang itinaas sa kanilang sahod sa kabila ng kautusan ng DOLE.

Tulad sa ibang bahagi ng bansa, napakalaking bilang ng kababaihang itinuturing na “may trabaho” ay nasa tinaguriang “impormal na sektor” o nasa trabahong di regular, walang katiyakan at wala o halos walang tinatanggap na sweldo. Kasama dito si Lola Dolores, 66 anyos, na kumikita ng ₱50-₱100 kada araw mula sa paglalako ng balot at penoy. Maibibilang din dito ang kababaihang nasa mga trabahong manwal at walang kasanayan na bumubuo sa sangkatlo ng kababaihang “may trabaho” sa rehiyon. Kasama dito si Ariel na kumikita ng ₱150 para sa maghapong paglalaba. Ang kabaro niyang si Rosana, isang manikurista, ay kumikita naman ng ₱120 kada araw.

Pero ang pinakamalaking bilang ng kababaihan sa isla ay yaong wala sa estadistika ng pwersa ng paggawa at itinuturing na “di produktibo” ng estado. Sa datos noong 2020 ng Western Visayas, ang rehiyong kinabibilangan ng Panay, ang labor force participation rate ay 58.7% o 3.1 milyon sa populasyong may edad 15-pataas na 5.4 milyon. Sa bilang na ito, 1.1 milyon (35%) lamang ang kababaihan. Kumpara sa 33.8% na kalalakihan, mahigit kalahati o 66.2% ng kababaihan sa rehiyon ay wala sa pwersa ng paggawa. Salamin ito ng kawalang oportunidad sa malawak na sektor ng kababaihan sa isla para sa disenteng trabaho.

Kabilang sa kanila si Virgie, isang maybahay na nagsisilbing katuwang ng kanyang mister sa pagtataguyod ng kanilang pamilya. Para makaambag, tumatanggap siya ng mga trabahong maliliit o pana-panahon na maaaring makalikom ng ₱200 depende sa panahon. Ang ibang maybahay na tulad niya ay nag-aalaga ng hayop sa kanilang bakuran at nagtatanim para pandagdag sa pagkain.

Mababa na nga ang bilang ng kababaihan sa pwersa ng paggawa, mas mababa pa ang bilang ng may trabaho. Sa rehiyon, 63.2% ng mga may trabo ay kalalakihan, habang 36.8% lamang ang kababaihan. Samantala, 41.4% sa 183,000 na walang trabaho sa rehiyon noong 2020 ay mga babae.

Walang mapagpipilian ang kababaihang anakpawis ng Panay kundi lalupang tipirin ang kanilang mga pamilya sa harap ng walang awat na pagsirit ng implasyon. Para sa buwan ng Pebrero, tinatayang pumalo sa 9.3% ang implasyon mula sa mataas nang 8.7% noong Enero. Para punan ang malaking kakulangan, halos lahat sa kababaihan ay nangungutang. Sinasamantala ng mga kumpanyang microfinance ang kanilang desperasyon para lalo silang ilubog sa utang na may matataas na interes. Arawan o lingguhan ang bayaran sa mga ito.

Tulad ng kalalakihang anakpawis, may trabaho man o wala, nasa pwersa man ng paggawa o wala, giit ng kababaihang anakpawis sa Panay ang regular at disenteng trabaho, dagdag-sahod at mas mababang presyo ng mga bilihin.

(Tingnan ang kaugnay na artikulo ng kalagayan ng masa sa Western Visayas sa nagdaang isyu ng AB.)

Kawalang trabaho at aliping sahod ng kababaihang anakpawis sa Panay