Ginunita ng mga progresibong grupo sa pamamagitan ng protesta sa Maynila ang unang taon ng ilehitimong presidente na si Ferdinand Marcos Jr noong Hunyo 30. Bago nito, inilunsad nila ang isang People’s Summit kung saan kinundena ng iba’t ibang sektor ang kainutilan, pasismo at pagpapakatuta ng kanyang rehimen.

“Mahal sa Pilipinas,” pahayag ng mga raliyista na pinangunahan ng Bagong Alyansang Makabayan. Bigo ang rehimeng Marcos na rendahan ang pagsirit ng implasyon, na pumalo sa pinakamataas sa nakaraang 14 taon noong simula ng 2023.

Sa halip na pangakong ₱20 kada kilo, nasa ₱40 na ang pinakamurang bigas sa Metro Manila, ayon sa mga magsasaka. Kumpara sa nakaraang taon, mas mataas ang presyo ngayon ng karne, isda at kalakhan ng gulay, bawang, sibuyas at asukal. Mas mataas rin ang singil sa tubig at kuryente, at pamasahe. Sa kabila nito, nananatiling mababa ang bilihan ng ani sa mga magsasaka.

Walang sinabi si Marcos sa usapin ng pagtataas ng sahod, kahit pa hindi umaabot sa tinaguriang poverty threshold ang abereyds na minimum na sahod sa bansa. Walang programa ang kanyang rehimen sa paglikha ng disenteng trabaho at patuloy nitong itinutulak ang pag-eksport ng paggawa para mapiga ang remitans ng milyun-milyong migranteng Pilipino. Nasa 70% ng lokal na pwersa ng paggawa ay impormal at nagdurusa sa napakababang kita, kawalang katiyakan sa trabaho at pang-aabuso ng mga awtoridad.

Umaalma ang mga kawani ng gubyerno sa patuloy na pagpapatupad ni Marcos ng barat na pagpapasweldo sa loob ng burukrasya at kontraktwalisasyon sa 700,000 manggagawang pampubliko.

Sa ngayon, ang Pilipinas ang may pinakamataas na “income inequality” o di pagkakapantay-pantay sa kita sa East Asia. Ang pinakamayamang 1% ang humahawak sa 17% ng pambansang kita, habang ang pinakamahihirap na 50% ay tumatamasa lamang ng 14%.

Walang anumang ibinigay na alwan ang rehimen, at sa halip ay ibinagsak pa ang kakarampot na ayudang ipamamahagi nang hanggang 99.78%. Mula ₱233 bilyon noong 2020, naglaan lamang ng ₱510 milyon ang rehimen para sa 2023.

Ipinagpatuloy ni Marcos ang mga patakaran at programang neoliberal at maka-dayuhan na nagbubukas sa mga rekurso ng bansa sa pandarambong at agresyon sa tabing ng pag-unlad. Idineklara niyang krusyal ang operasyon ng mapangwasak na pagmimina, pagtatayo ng malalaking dam, konstruksyon ng mga planta sa enerhiya sa tabing ng renewable energy, gayundin ang ekspansyon ng mga komersyal na plantasyon, pook panturista at sona sa paggawa. Pinayagan niyang magpatuloy ang 187 proyektong reklamasyon na nagwawasak sa mga baybay at karagatan.

Marahas na pinatahimik ng rehimen ang pagtutol ng mga magsasaka, mangingisda at katutubo sa mga proyektong mapaminsala sa kanilang kabuhayan at kapaligiran. Walang humpay ang pangmamasaker, pamamaslang, iligal na pang-aaresto at detensyon, gayundin ang pambobomba, hamletting at militarisasyon.

Mula nang maupo sa poder, 13 beses bumyahe palabas ng bansa si Marcos, kasama ang kanyang pamilya, mga kaibigan at pinaborang negosyante. Magkasama nilang inilako ang likas na mga rekurso at murang lakas-paggawa ng bansa sa dayuhang mga kapitalista, sa pag-asang makikipagsosyohan ang mga ito sa lokal na mga burukrata at burgesya.

Bukod sa pagwawaldas sa pampublikong pondo, pagpapayaman sa sarili at kanyang pangkatin ang inatupag ni Marcos sa kanyang unang taon. Sa 31 prayoridad na panukalang batas na ipinaratsada niya sa Kongreso, 29 dito ay direktang nagsisilbi sa interes ng kanyang mga kroni at sa pagpapanatili sa kasalukuyang kaayusan.

Pangunahin dito ang panukalang pagbubuo sa Maharlika Investment Fund na magsesentro ng bilyun-bilyong pondo sa kanyang mga kamay at kanyang pinaburang mga upisyal at negosyante. Ipinasa rin sa Mababang Kapulungan ang 30-taong National Infrastructure Program Bill (na may islogang “Building Better More”) para maging daluyan ng korapsyon. Halos kasabay na ipinasa ang National Land Use Act na magbibigay daan sa malawakang pang-aagaw at pagpapalit-gamit sa ekta-ektaryang lupang ninuno at agrikultural.

“Walang rason para ipagdiwang ang unang taon ni Marcos sa kapangyarihan,” ayon sa Bayan. “Dapat patuloy itong tuligsain sa kontra-mahirap at kontra-Pilipinong mga patakaran, at igiit ang inaasam ng mamamayan na tunay na kalayaan, demokrasya at pag-unlad.”