Nagakamang sa kapigaduhon ang Pilipinas bangud sa wala untat nga bayo sang krisis tuga sang mala-pyudal kag mala-kolonyal nga sistema. Humalin pa sang dekada ‘50, nagapausmod na ang manupaktura kag agrikultura sang pungsod. Nagapagamay ang gina-empleyo nga mga mamumugon kag -0.1% ang pag-uswag sang agrikultura. Indi katingalahan nga subong, 15 milyones na nga Pilipino ang ara sa luwas sang pungsod para magpasimpalad sa pangabuhian.

Ang indi mapunggan nga pagtimbuok sang implasyon nagresulta man sang pagsinaka sang presyo sang basehan nga kinahanglanon nga dugang nagapaantus sa pumuluyo. Sa Western Visayas, naglab-ot sa 10.6 % ang implasyon nga mas mataas pa sang sa National Capital Region nga 8.7% lang. Sining tinalikdan nga 2022, naglab-ot sa 244 na ka beses nga nagtaas ang presyo sang gasolina.

Sa kaumhan, kadam-an sang mangunguma ang wala na nakatanom sang paray, bangud sang grabe nga pagmahal sang abono, hilo kg iban pa nga kinahanglanon sa pagpanguma. Naglab-ot sa P1,800/sako sang 21-0-0 kag ang Urea nakalab-ot sa P3,300/sako. Bangud sang kawawad-on sang kapital sa pagpanguma nagbaylo sa pagtanum sang pananum nga makamenos sang dako nga gasto ang mangunguma. Nalansang sa manubo ang presyo sang paray samtang padayon nga nagasaka ang presyo sang bugas. Magluwas nga nagakadulaan na sila sang ikasarang nga susteniron ang pagpanguma, ginabiktima pa sila sang pagpang-agaw sang kalupaan paagi sa programa nga eko-turismo sang gobyerno. Nagasala-sala na sila sa pagpangita sang alternatibo nga pangabuhian pareho sang konstraksyon, panakada, pagpangamo kag iban pa nga ulubrahon luwas sa pagpanguma. Amat-amat nga nagaduging ang kinawatay kag iban nga kontra-sosyal nga buluhaton, kaangay sang sugal, druga kag prostitusyon.

Nangin inutil ang gobyerno ni BBM sa pagsabat sa kahimtangan kag problema sang pumuluyo. Importasyon ang solusyon ni Marcos. Sa pihak nga agrikultural ang kinaiya sang Pilipinas, naga-import ini sang bugas, kalamay, ahos, bombay, baboy kag isda. Bisan ultimo nga asin gina-import pa. Amat-amat sini nga ginapatay ang lokal nga produksyon nga wala man gani gina-ayudahan sang gubyerno ni BBM ang pagpauswag sini. Masako ang presidente sang GRP sa pagpakilimos sa Japan, Singapore, Switzerland kg iban pa nga mga pungsod para ilibod ang Pilipinas. Wala huya nga ginatikal ni Marcos ang kuno pagtaas sa 7.6% nga GDP sang pungsod sang tuig 2022.

Para mapunggan ang pagbato sang pumuluyo sa indi makatarungan nga polisiya, padayon nga ginamilitarisa sang rehimen ang Pilipinas ilabi na ang kaumhan. Wala untat ang dalagkuan nga operasyon sang kumbinado nga pwersa sang PNP kag AFP. Padayon nga nagataas ang numero sang kaso sang pagpanglapas sang tawhanon nga kinamatarung sa porma sang pagpaniplang, pagpamahog kag pagpangpriso. Ginadepensahan sini ang nagakagaruk na nga katilingban nga nagaserbe lamang sa paghari sang agalon mayduta, dalagku burgesya kumprador kag imperyalistang US.

Wala na sang masanag nga palaabuton nga malauman ang pumuluyo sa paghari sang hubon Marcos-Duterte. Samtang wala sang kaugalingon nga industriya kag pagpauswag sa agrikultura ang pungsod, indi malauman ang ekonomiya nga magaserbe para sa interes sang pumuluyong Pilipino. Matarung nga solusyon sang pumuluyo ang pagpartisipar sa Demokratiko nga Rebolusyon sang Banwa para mabag-o ang ila kapalaran.