Gidumdum sa mga nars sa pagpanguna sa Filipino Nurses United (FNU) ang Kalibutanong Adlaw sa mga Nars niadtong Mayo 12 pinaagi sa pagsuot og pulang face mask ug pagbitbit sa mga panawagan alang sa makatarungang dugang sweldo ug kaluwasan sa trabaho. Sukad pa niadtong milabayng tuig, panawagan na sa mga nars ug sa mga anaa sa sektor sa panglawas ang maayong pagtrato kanila aron hapsay nilang mapatuman ang ilang trabaho. Pangayo nila—igong proteksyon, dugang personnel ug makatarunganong kumpensasyon.

Matud sa lider sa FNU nga si Maristela Abenojar, “demoralisado na ang mga nars tungod kay wala pa gihapon ang hustong kumpensasyon (sweldo) alang sa mga mamumuo sa panglawas nga anaa sa miatubang batok sa Covid-19.”

Reklamo sa mga nars, usa ka tuig na ang milabay apan wala pa gihapon gipatuman sa daghang ospital ang umento nga gisaad kanila sa rehimen. Niadtong Hulyo 2020, mahinumduman nga gipagula sa rehimen ang Budget Circular 2020-4 nga nagpataas sa sweldo sa bag-ong dawat nga mga nars sa mga pangpublikong ospital gikan ₱22,316 hangtud ₱24,391 (salary grade o SG 11) ngadto sa ₱32,053 hangtud ₱34,801 (SG 15). Hangtud sa kasamtangan, panawagan sa mga nars ang hinanali nga pagpatuman niini ug pagpanghatag sa natanggong nga special risk allowance (₱5,000) ug active hazard pay (₱3,000) nga gigahin alang kanila.

Gipaubos usab ang ranggo sa tanang nars nga adunay pusisyon nga Nurse II pataas o kadtong mga nagasweldo sa dili moubos sa ₱38,000 kada bulan. Gireklamo sa mga senior nurse ang pugos nga pagpapirma kanila sa ilang mga employer sa mga dokumentong nagkanayung miuyon sila sa demosyon. Wala giubsan ang ilang sweldo apan nagpasabot ang demosyon nga dili kini patas-an.

Wala usab nakadawat sa umento ang 48,316 nga mga kontraktwal nga nars sa mga pangpublikong ospital nga wala gilakip sa maong kamandoan. Mas luuy ang kahimtang sa liboan pang nars sa mga pribadong ospital nga kasagarang nagdawat lamang og ₱10,000 kada bulan.

Ang mga nars ang pinakabulnerableng matakdan sa Covid-19 sa tanang mga medical frontliner tungod kay sila ang sagad nga miatubang sa mga pasyenteng natakdan sa bayrus. Matud sa pinakaulahing taho sa rehimen, ginabanabana nga 6,000 sa 17,000 medical frontliner nga natakdan sa bayrus mga nars. Luyo niini, langan kaayo sa paghatag og kumpensasyon sa mga nagasto sa pagpa-ospital. Matud sa FNU, adunay mga nars nga duha hangtud tulo ka beses na nga natakdan sa Covid-19, apan wala pa gihapon nakadawat sa unsamang kumpensasyon.

Daghan nang nars ang nakahunahuna nga magluwat ug mangita na lang og laing trabaho tungod sa kawad-on sa “igong pag-amuma o suporta” gikan sa gubyerno luyo sa hago ug peligro nga ilang ginaatubang.

Sa nangagi, sagad nga natukmod ang mga nars nga magtrabaho gawas sa nasud tungod sa gamay kaayo nga sweldo ug limitadong mga oportunidad sa Pilipinas. Matud sa pinakaulahing datos sa Organization for Economic Cooperation and Development, mikabat sa ₱445,000 kada bulan ang mamahimong sweldo sa mga nars sa ubang nasud. Ang abereyds nga sweldo sa mga nars sa US, nga kasagarang destinasyon sa mga Pilipinong nars, anaa sa ₱319,000 kada bulan, ug ₱190,000 usab sa United Kingdom.

Dihang miulbo ang pandemya, nagpatuman ang rehimeng Duterte og deployment ban o paghunong sa pagdeploy og mga mamumuo sa panglawas sa laing nasud niadtong Abril 2020 sa ngalan kuno sa pagtubag sa kakulangan sa nasud. Gibawi kini niadtong Nobyembre apan gilimitahan lamang sa 5,000 mamumuong panglawas ang ideploy kada tuig. Wala usay gihatag nga bayad-kadaut ang rehimen sa gibanabana nga anaa sa 16,746 ka mamumuong panglawas nga apektado sa restriksyon.

Niadtong Pebrero, giangkon mismo ni Department of Labor and Employment Sec. Silvestre Bello III nga adunay “sobrang suplay” sa mga nars sa nasud. Matud niya, gibanabanang adunay 400,000 ka nars ang nasud sa kasamtangan. Matud usab sa FNU, gibanabana nga mokabat sa 200,000 ka nars ang walay trabaho sa kasamtangan apan walay ginahimong lakang ang rehimen aron ipatuman ang dinaghang pag-empleyo atubangan sa nagkagrabeng kakulangon sa mga nars sa mga pangpublikong ospital ilabina sa mga Covid-19 ward. Kaylap karon ang mga balita kalabot sa pagsirado sa mga nurse station ug mga pagbalibad sa mga ospital sa mga pasyente. Lakip dinhi ang East Avenue Medical Center sa Quezon City nga nagtaho nga kulang kini og 30-35 ka nars.