Gin­hi­wat ni Rod­ri­go Du­ter­te ang iya ka­ta­pu­san nga Sta­te of the Na­ti­on Address (SONA) sa Ba­ta­san Pam­ban­sa Complex, Quezon City sang ha­pon sang Hul­yo 26. Nag­lab-ot sang ha­los tat­lo ka oras ang iya dis­kur­so nga, pa­re­ho sang una, na­ka­po­kus sa mi­li­tar kag kontra-in­sur­hen­sya, kag mga pal­tik ni­ya nga kam­pan­ya kontra-dro­ga, te­ro­ris­mo kag ko­rap­syo­n. Na­pu­lo’g du­ha ang gin­du­so ni­ya nga pra­yo­ri­dad. Lu­was sa du­ha, na­pa­sar na ang mga ini sa le­bel ko­mi­te sang Ma­nu­bo nga Pa­nal­gan kag anum na ang may ka­tum­bas sa Se­na­do.

Mi­li­tar kag pu­lis bi­lang prayoridad

Sa tu­nga sang pan­dem­ya, in­di ang ikaa­yong la­was sang pub­li­ko kag mga ma­mu­mu­gon si­ni ang pra­yo­ri­dad ni Du­ter­te. Sa bay­lo, gin-u­na ni­ya ang mga hag­na pa­ra sa pon­do pang­pen­syon sang Armed Forces of the Phi­lip­pi­nes kag Phi­lip­pi­ne Na­tio­nal Po­lice kag li­gal nga rep­re­sen­ta­syon sa mga ti­na­wo si­ni nga im­bol­ba­do sa mga kri­men kag ano­mal­ya. Ang mga hag­na nga ini ang ma­ga­pat-ud sa ka­tam­pad sang mga sul­da­do kag pu­lis sa iya pag­ha­ri.

Gin­da­yaw ni Du­ter­te ang kri­mi­nal nga ge­ra kontra-dro­ga sa atu­bang sang ma­la­pad nga pag­kun­de­nar si­ni. Ma­du­gay na nga na­hi­bal-an sang ma­da­mo nga gi­na­ga­mit lang ni­ya ang kam­pan­ya pa­ra ip­wes­to ang kau­ga­li­ngon bi­lang ha­ri sang mga drug lord sa pung­sod.

Sa iya ge­ra kontra-in­sur­hen­sya, gin­pa­ngin­wa­la sang Par­ti­do Ko­mu­nis­ta sang Pi­li­pi­nas ang iya pa­ha­yag nga ma­di­na­lag-on ang iya re­hi­men sa “pag­re­sol­bar” sa ugat sang ar­ma­dong ina­way. Da­ku nga ka­bu­ti­gan ang gin­pa­bu­gal ni­ya nga 17,000 ha­nga­way sang Ba­gong Huk­bong Ba­yan ang “nag­su­ren­der”, nga ka­dam-an lun­say mga si­bil­yan. Wa­la man sang ka­ma­tuo­ran nga ma­sob­ra 15 pren­teng ge­ril­ya sang BHB ang na­du­la sa nag­li­gad nga li­ma ka tuig.

Pal­tik nga kam­pan­ya kontra-korap­syon

Pu­ro ka­bu­ti­gan ang gin­sam­bit ni Du­ter­te ba­hin sa iya pal­tik nga kam­pan­ya kontra-ko­rap­syo­n. La­kip di­ri ang “pag­si­pa” ni­ya sa pwes­to sa 43 upi­syal sang Bu­reau of Immig­ra­ti­on (BI) nga na­da­la­hig sa pa­di­hot nga “pas­til­las” sang 2020, kag sa 200 iban pang emple­ya­do nga na­da­la­hig sa ka­ga­ru­kan.

Ang ma­tu­od, na­ka­ba­lik na sa tra­ba­ho ang “gin­si­pa” nga gin­sus­pin­der nga mga emple­ya­do sang BI nga wa­la sang sa­lab­ton. Wa­la man sang re­port nga nag­pa­ma­tu­od nga gin­si­pa ang 200 pang emple­ya­do.

Sang 2020, gin­pa­sus­pin­der man ni­ya ang pag­pub­li­ko sa re­port sang ba­lor kag prop­ye­dad sang mga upi­syal sang gub­yer­no nga ma­sa­mi na­bu­si­si pa­ra ma­bu­yag­yag ang pag­ka­da­la­hig ni­la sa ka­ga­ru­kan.

Wa­la sang pla­no pa­ra sa pan­dem­ya

Wa­la sang kong­kre­to nga pla­no nga ginpre­sen­tar si Du­ter­te sa iya SONA kon paa­no sab­ton ang pan­dem­ya nga Covid-19 sa atu­bang sang ka­ta­lag­man sang Del­ta bar­yant nga na­ga­lap­ta su­bong sa pung­sod.

Sa iya dis­kur­so, gin­man­du­an ni Du­ter­te ang Na­tio­nal Employ­ment Recovery Stra­tegy Task Force nga pa­ngu­na­han ang gi­na­ta­wag Reform, Re­bo­und, and Recover Prog­ram nga na­ga­tu­yo ku­no nga ba­ku­na­han ang ma­sob­ra isa ka mil­yon nga kwa­li­pi­ka­do nga ma­mu­mu­gon pa­ra ma­kat­ra­ba­ho. Pe­ro, na­ga­pa­bi­lin nga ku­lang ang sup­lay sang ba­ku­na ba­ngud na­ka­sa­lig ang re­hi­men sa li­mos nga ba­ku­na ha­lin sa ibang mga pung­sod.

Pa­ki­tang-ta­wo lang ang man­du ni Du­ter­te pa­ra tu­ku­ron ang Cen­ter for Di­sea­se Preven­ti­on and Control kag Vi­ro­logy and Vacci­ne Insti­tu­te of the Phi­lip­pi­nes ba­ngud tu­man ka ka­bos man ang gin­ta­la­na nga bad­yet sang iya re­hi­men pa­ra sa pang­pub­li­ko nga ikaa­yong la­was.

Pa­re­ho sa gi­na­lau­man, gi­na­pa­rat­sa­da ni Du­ter­te ang pag­pa­sar sa Fo­re­ign Investment Act, Pub­lic Service Act, kag Re­ta­il Tra­de Li­be­ra­liza­ti­on Act pa­ra to­do nga ibu­kas ang eko­nom­ya sa nga­lan sang li­wat nga pag­pa­si­kad si­ni. Ang mga ini ap­ru­ba­do na sang iya mga ka­him­bon sa le­bel ko­mi­te sang Kong­re­so. May ara man nga ka­tum­bas nga mga hag­na sang mga ini sa Se­na­do.

Iban pang ka­bu­ti­gan

Gi­na­pa­bu­gal ni Du­ter­te nga la­kip ku­no ang Pi­li­pi­nas sa mga pung­sod nga na­ka­re­histro sang pi­na­ka­ma­da­sig nga pag-us­wag sang eko­nom­ya sa Asia an­tes ang pan­dem­ya. Pe­ro ang ma­tu­od, pa­nu­bo na ang pad­ron sang gross do­mes­tic pro­duct sang Pi­li­pi­nas ha­lin 7.1% sang 2016 pa­du­long 6.1% sang 2019.

Gin­kaa­kig sang pu­mu­lu­yo ang pag­pa­bu­gal ni Du­ter­te nga na­re­sol­bar na ku­no ni­ya ang prob­le­ma sa tra­pi­ko kag pagbya­he du­lot sang pag­bu­kas sang ma­la­ha­lon nga mga da­lan kag skyway. Tu­man ka­la­yo si­ni sa ad­law-ad­law nga pag-an­tus sang pu­mu­lu­yo du­lot sang ka­ku­la­ngon sang ma­sak­yan ba­ngud sa mga restrik­syon sa pagbya­he sang mga dyip.

Ka­bu­ti­gan man ang gin­pa­bu­gal ni­ya nga “pag­su­long” sang in­de­pendyen­te nga po­li­si­ya pang­lu­was wa­la sa­pa­yan ang na­hi­bal-an sang ta­nan ang iya pag-i­kog-i­kog sa Chi­na kag US. Wa­la ni­ya gin­ta­la­kay ang pagtrai­dor ni­ya nga pag­ba­lig­ya sang West Phi­lip­pi­ne Sea sa Chi­na ka­bay­lo sang su­por­ta sa iya re­hi­men, kag pag­ga­mit ni­ya sa Vi­si­ting Forces Agree­ment pa­ra ma­ka­kub­ra sang mas da­ku nga ayu­da mi­li­tar ha­lin sa US.