Sa ka­ta­pu­san nga SONA ni Du­ter­te: #Du­ter­teWa­ka­sanNa, sing­git sang pu­mu­lu­yo

,

Su­no sa mga re­port, 6,000 ang nag­martsa sa ka­ha­ba­an sang Com­mon­we­alth Ave­nue sa Quezon City sang Hul­yo 26 pa­ra tum­ba­san ang ika­li­ma kag ka­ta­pu­san nga Sta­te of the Na­ti­on Address (SONA) ni Rod­ri­go Du­ter­te. Nag­pa­sa­kup sa pro­tes­ta ang mga or­ga­ni­sa­syon ha­lin sa Sout­hern Ta­ga­log kag Central Luzon. Sa te­ma nga “Du­ter­te, wa­ka­san!” kag “Goodbye Du­ter­te”, li­wat ni­la nga gin­pa­na­wa­gan ang pag­ta­pos kag pag­pa­sa­bat kay Du­ter­te sa ta­nan ni­ya nga mga kri­men pa­re­ho sang ma­da­mu­an nga pag­pa­ma­tay, pag­ba­lig­ya sa so­be­ran­ya, na­pas­la­wan nga pag­sa­bat sa pan­dem­ya kag lap­na­gon nga ko­rap­syo­n. May pa­re­ho nga mga martsa sa mga syu­dad kag ka­bi­se­ra sang Ce­bu, Baco­lod, Davao, Iloi­lo, Na­ga, Ba­yom­bong sa Nueva Ecija, Roxas sa Ca­piz kag Ka­li­bo sa Aklan. May mga pro­tes­ta man sa nag­ka­la­in­la­in nga syu­dad sa US, Ca­na­da kag Hong­kong.

Antes ang SONA, nag­lun­sar ang nag­ka­la­in­la­in nga sek­tor sang mga pro­tes­ta kag ak­ti­bi­dad pa­ra ip­las­tar ang tu­nay nga ka­him­ta­ngan sang pu­mu­lu­yo kag hus­ga­ran ang re­hi­men sa li­ma ka tuig nga ka­pal­pa­kan si­ni.

Gin­lun­sar sang Ki­lu­sang Ma­yo Uno ang Sta­te of the La­bor Address sang Hul­yo 23 sa pa­na­wa­gan nga “ENDOter­te” du­lot sang ka­pas­la­wan ni­ya nga ipa­tu­man ang pro­mi­sa nga ta­pu­son ang kontraktwa­li­sa­syo­n. Gi­na­tantya nga may 9.2 mil­yon tub­tob 13.5 mil­yong in­di­bid­wal ang wa­la o ku­lang sa tra­ba­ho sa pa­na­hon sang pan­dem­ya.

Sang Hul­yo 25, gin­lun­sar sang Ki­lu­sang Mag­bu­bu­kid ng Pi­li­pi­nas ang Sta­te of Pea­sant Address agud kun­de­na­hon ang Rice Li­be­ra­liza­ti­on Law kag pag­pa­tum­ba­ya sang re­hi­men sa sek­tor sang ag­ri­kul­tu­ra. Nag­lab-ot sa ₱90 bil­yon ang per­di sang mga ma­ngu­ngu­ma sa pa­la­yan du­lot sang li­be­ra­li­sa­syo­n. Du­so ni­la ₱15,000 sub­sid­yo pa­ra sa pro­duk­syon sa pa­na­hon sang Covid-19.

“Wa­la sang ka­li­nu­ngan, wa­la sang hus­ti­sya­.” Amo si­ni ang pag­su­ma sang Ka­ra­pa­tan sa li­ma ka tuig nga pag­gi­na­hum sang dik­ta­dor nga si Du­ter­te. Lu­was pa sa 30,000 bik­ti­ma sang “ge­ra kontra-dro­ga” sang re­hi­men, na­ka­lis­ta ini sang 414 ka­so sang ekstra­hu­di­syal nga pag­pa­ma­tay, 2,725 ka­so sang ili­gal nga pag-a­res­to nga la­bing nag­da­mo sa pa­na­hon sang mi­li­ta­ris­ta nga lockdown kag mga ka­so sang pag­pang-i­pit sa mga prog­re­si­bo kag ak­ti­bis­ta. Na­ka­lis­ta man ang gru­po sang 25 ma­sa­ker sa ida­lom sang re­hi­men.

Wa­say (u­kon bag­sak) ang gra­do nga gin­ha­tag sang mga tit­ser kay Du­ter­te. “Wa­la ka­mi sang na­ki­ta nga kla­ro nga prog­ra­ma pa­ra sa edu­ka­syo­n,” su­no sa Alli­ance of Concer­ned Teachers sang Hul­yo 23. “Wa­la si­ya sang anu­man nga ma­ham­bal nga achieve­ment sa edu­ka­syo­n.” Upod nga gin­ha­ta­gan sang mga tit­ser sang bag­sak nga gra­do si Sec. Leo­nor Brio­nes sang De­partment of Educa­ti­on (DepED). Si­ling ni­la, pa­bud­lay sa mga tit­ser, es­tud­yan­te kag ila mga gi­ni­ka­nan ang “blen­ded lear­ning” sang DepEd.

#Du­ter­tePal­pak ang hus­gar sang pa­ma­tan-on sa gin­hi­wat nga Sta­te of the Youth Address sang Hul­yo 19. Gin­pa­ka­ma­la­ut ni­la ang wa­la-ak­syon kag pla­no sang re­hi­men pa­ra sa lu­was nga pag­bu­kas sang mga eskwe­la­han sa pa­na­hon sang pan­dem­ya. Gi­na­tantya nga ara sa 2.73 mil­yon ang nag-drop-out—10% ha­lin sa 27.77 mil­yong nag-en­rol sang aka­de­mi­kong tuig 2019-2020. Lu­was di­ri, pa­da­yon nga gi­naa­ta­ke sang pa­sis­tang re­hi­men ang aka­de­mi­kong ka­hil­wa­yan kag mga pa­ha­ya­gan pang­kam­pus.

Dob­le nga pag-an­tus ang naag­yan sang mga over­se­as Fi­li­pi­no wor­ker (OFW) sa pa­na­hon sang pan­dem­ya nga Covid-19 ba­ngud sa wa­la sang ak­syon sang re­hi­men. Ga­may ka­ta­ma nga 2% o 250,000 lang sa ka­bi­lu­gan nga 12 mil­yong OFW ang na­ka­ba­ton sang ayu­da. Sang ma­pi­li­tan nga mag­pau­li sa pung­sod ang gi­na­tos ka li­bo ba­ngud na­du­la­an sang tra­ba­ho, gin­da­sok si­la sa mga pa­si­li­dad pang­kwa­ran­ti­na. Antes pa ang pan­dem­ya, nag-a­tu­bang ang mga OFW sa man­da­tory PhilHealth mem­bership kag du­gang nga pre­mi­um nga na­ga­ba­lor sang ₱24,000 sa una nga tuig kag man­da­tory SSS mem­bership kag pag­ta­as sang pre­mi­um.

Su­bong man, nag­hi­wat sang on­li­ne nga mga po­rum ang mga gru­pong ma­ki-ka­pa­li­bu­tan kon sa diin gin­kun­de­nar ni­la ang ma­hig­ko kag ma­ki-du­mu­lu­ong nga po­li­si­ya pang­ka­pa­li­bu­tan sang re­hi­men. Ang sek­tor sang sim­ba­han nag­pa­na­wa­gan nga ta­pu­son ang pag-a­ta­ke kag ili­gal nga pag-a­res­to sa ila ku­bay. Gin­hus­ga­han na­man sang mga gru­pong mid­ya bi­lang kaa­way sang hil­way nga pa­ma­ha­yag ang re­hi­meng Du­ter­te. Sa Min­da­naw, gin­pa­ka­ma­la­ut sang mga Mo­ro ang pal­pak nga re­ha­bi­li­ta­syon sa Ma­ra­wi City nga gin­pul­bos ni Du­ter­te sang 2017 kag ka­wad-on sang kum­pen­sa­syon pa­ra sa mga bak­wit.

Sa ka­ta­pu­san nga SONA ni Du­ter­te: #Du­ter­teWa­ka­sanNa, sing­git sang pu­mu­lu­yo