Tatak Wong

Alas-5 ng umaga noong Abril 6, alertong hinawakan ni Ka Wong ang kanyang M16 para labanan ang kaaway na papalapit sa bahay na kanyang tinutuluyan sa Sityo Gale, Barangay Lapok, Talakag, Bukidnon. Pero sa huling sandali, hindi niya ito pinaputok. Batid niyang hindi ililigtas ng kaaway ang dalawang bata at kanilang ina na noo’y nasa loob ng bahay. Pinili niyang magpa-aresto kahit alam niyang halos siguradong papatayin siya at mga kasama niyang mandirigma ng mga berdugo. Kasama niyang dinakip nang buhay sina Ka Del, Ka LJ at Ka Tiga. Huli silang nakitang isinakay sa van ng mga sundalo. Alas-5 ng hapon, nakarinig na lamang ang mga residente ng sityo ng putukan sa kabilang barangay. Kinabukasan, ibinalita ng militar na napatay ang apat sa isang “engkwentro.” Matapos kunan ng litrato para ibalandra sa social media, sinunog ng mga berdugo ang kanilang mga bangkay.

Matatawag na propesyunal na mandirigma si Ka Wong. Kilala siya bilang Atom, Danny, Khan, Enan, Bloom at Kulay sa iba’t ibang bahagi ng North Central Mindanao Region (NCMR). Sa panahon ng kanyang pagkamartir, tumatayo siyang kumander ng isa sa mga subrehiyon na pinamunuan niya mula 2012 at bise kumander ng Regional Operations Command ng Bagong Hukbong Bayan-NCMR. Isa rin siyang mahusay na myembro ng komite ng Partido Komunista ng Pilipinas sa rehiyon.

Ipinanganak si Ka Wong bilang Carlicio Sumalinog noong Agosto 19, 1980. Sa mga talakayang-buhay, lagi niyang naikukwento na pinulot lamang ng kanyang ina ang kanyang pangalan sa almanake. Orihinal na galing Cabadbaran ang kanyang pamilya, pero dahil sa hirap ng buhay sa bukid, nagpasyang makipagsapalaran sa syudad. Lumipat sila at nanirahan bilang maralitang-lunsod sa Butuan City. Tinulungan niya ang kanyang ina na buhayin ang pamilya sa pamamagitan ng pagtitinda sa terminal at palengke sa kanyang murang edad, hanggang sa pagiging drayber ng traysikad na pabiro niyang tinawag na “van.” Responsable at mapagmahal na anak si Ka Wong.

Namulat siya sa rebolusyon sa edad na 15. Nagkaroon ng bantang demolisyon noon sa kanilang komunidad para bigyang-daan ang “Project 2000” ng noo’y rehimeng US-Ramos. Bantog ang programang ito sa pagpapalayas sa mga residente upang paboran ang pagpasok ng malalaking gusaling pangkomersyo, gayundin ang pagsasapribado sa pamilihan at terminal ng lunsod. Bilang kabataang nakikibaka, aktibo siyang nagmulat at nag-organisa sa kapwa niya kabataan sa kanyang komunidad. Pinamunuan ang organisasyon ng Anakbayan upang sama-samang pigilan ang anti-mamamayang plano ng rehimen. Pagsapit ng 1998, umigting ang tunggalian sa pagitan ng maralita at ng mga naghahari-harian na gustong ipademolis ang kanilang lugar. Naging brutal ang estado sa kanila. Sa taon ding iyon, sumapi si Ka Wong sa BHB para ipagpatuloy at iangat ang antas ng kanyang pakikibaka.

Sa loob ng hukbo nakita ni Ka Wong ang kanyang natatanging lugar sa rebolusyon.

Noong 2001, nagkaroon ng pananambang sa Manggumas-aw kung saan halos isang platun ng DRC ng AFP ang muntik nang malipol. Nasaksihan dito ng mga kasama ang husay ni Ka Wong bilang mandirigma. Agad siyang ipinadalo sa pagsasanay ng mga isnayper kung saan nakita ang kanyang likas na kasanayan. Mula pagkabata, nalinang niya ang kanyang husay sa pangangaso, mula sa pagpuntirya sa ibon gamit ang tirador. Mabilis siyang umangat bilang upisyal ng hukbong bayan. Sa loob ng tatlong taon, itinalaga siyang upisyal sa pulitika ng Regional Main Guerrilla Unit ng NCMR. Isa siya sa mga nagpalawak sa Agusan, Misamis Oriental at Bukidnon. Kasama siya sa nagbaklas sa mga balakid sa pagtatayo ng baseng masa sa nasabing mga prubinsya.

Matalas ang mata at pulso ni Ka Wong sa pang-iisnayp. Kabilang sa kanyang rekord ang pag-isnayp sa dilim sa upisyal militar na nag-COPD/RSOT sa Zamboanguita (Malaybalay City) na noo’y nasa sentro ng baryo. Napatay ang upisyal ng kaaway habang nasa kalagitnaan ng “pulong-pulong” at operasyong saywar. Isa pa sa kanyang personal na rekord ang pag-isnayp sa isang pulis habang nagmomotorsiklo na tinamaan niya sa batok. May inisnayp din siyang nagsusugal na mga upisyal sa loob ng detatsment, pati na rin ang mga rumesponding CAFGU, sa layong 300 metro.

Sa loob ng sampung taon, bahagi siya sa pagpaplano at pamumuno ng mga aksyong militar ng SRC, tulad ng pagsalakay sa plantasyon ng Del Monte at ambus sa Tigbas, kapwa noong 2013, gayundin ang ambus sa sa Intabas noong 2017. Ginabayan niya ang mga taktika at teknik ng militar at pagsasanay sa hukbo lalo na sa pang-iisnayp. Madalas din siyang bumibyahe sa iba’t ibang yunit para sanayin ang mga bagong isnayper. “Tatak Wong” ang tawag sa mga bagong isnayper na umuusbong sa rehiyon.

“Ito ang propesyon natin,” laging paalala niya sa mga Pulang mandirigma.

Masaya at masigasig si Ka Wong sa trabaho, at maunawain sa mga kasama. Dumanas siya ng personal na mga hirap, katulad ng pagtataksil ng kanyang asawa at pagkakait nito na makita niya ang dalawa nilang anak. Sa tuwing nakikitulog siya sa bahay ng masa, tumatabi siya sa mga bata para maibsan ang lungkot sa dalawang anak.

Sa gitna nito, lalupang pinag-ibayo ni Ka Wong ang pagsisilbi sa rebolusyon. Pinagtibay niya ang kanyang paninindigan sa pamamagitan ng pagtulong sa yunit na kumikilos sa teritoryo ng mga Moro. Mabilis siyang naging malapit sa masa kung saan nakilala siya bilang Khan. Madalas siyang hinahanap ng masang Moro, pinadadalhan ng tresbi* at kaunting asukal at kape.

Pinatay man ng kaaway si Ka Wong, mananatiling buhay ang kanyang pamana. Marami na siyang sinanay sa mga isnayper, mandirigma at upisyal sa deka-dekada niyang paglaban.

____
*tresbi o 3B, tatak ng nirolyong tabako


Tatak Wong