Mga bakunang malapit nang mapaso ang ipinamimigay ng mga kapitalistang bansa sa atrasadong mga bansa tulad ng Pilipinas. Ito ang nalantad matapos ulanin ng puna ang US, UK at iba pang malalaking kapitalistang bansa sa pagsusubi ng milyun-milyong dosis na nagresulta sa tagibang na distribusyon ng bakuna. Binabatikos din ang pagtanggi ng mga ito na obligahin ang mga pribadong kumpanya na ibahagi ang pormula ng mga bakuna na nagdulot ng kakulangan sa produksyon nito.
Itinuturing itong malaking salik sa patuloy na pagragasa ng dalawang-taon nang pandemya. Lalong tumingkad ang pagkakait ng mga kinakailangang bakuna sa mga atrasadong bansa nang lumitaw ang mas nakahahawang baryant na Omicron.
Kabilang sa mga “biniyayaan” ng malapit nang mapasong bakuna ang Pilipinas na sunud-sunod na tumanggap ng mga donasyong gawa ng Moderna. Pfizer at Astrazeneca mula sa US at United Kingdom (UK) sa huling kwarto ng 2021. Malaking panloloko ang pahayag ng IATF na “titiyakin” nito na di malapit mapaso ang mga “donasyong bakuna” gayong walang mapagpipilian ang Pilipinas kundi tanggapin ang anumang dumating sa bansa.
Sa katunayan, ang bakunang AstraZeneca ay napaso ilang linggo pa lamang pagdating sa Pilipinas. Ganito rin ang kalagayan ng mga bakunang Pfizer at Moderna na idinaan ng mga kapitalistang bansa sa Covax ng World Health Organization.
Para ikutan ang pagkapaso, pinalawig ng Department of Health ang expiration date ng naturang mga bakuna nang tatlo hanggang anim na buwan. Hinimok ng ahensya ng mga lokal na gubyerno na agad na gamitin ang mga ito at sinabing hindi naman ito mga paso na kundi “malapit pa lamang mapaso.”
Sa gitna ng malaking kakulangan sa bakuna sa buong mundo, sadyang malapit nang mapaso ang mga bakuna bago ito ipinamigay ng mga kapitalistang bansa. Ang UK, halimbawa, ay namigay lamang ng ilang milyong dosis ng bakunang AstraZeneca matapos itigil doon ang paggamit nito dahil sa pangambang nagdudulot ito ng di pangkaraniwang pagbubuo ng dugo sa mas nakababatang mga grupo. Bago nito, inamin na nitong may 600,000 dosis na ang pinabayaan na lamang mapaso. May mga tayang aabot sa 10% ng buong suplay ng mga bakuna sa UK ang nawaldas noong 2021.
Sa US, ang pinagmulan ng mga donasyong bakuna na gawa ng Pfizer at Moderna, tinayang 15.1 milyong dosis na ang nawaldas mula Marso hanggang Nobyembre 2021 dahil sa pagkapaso. Sa mga panahong ito rumagasa ang baryant na Delta na nagdulot ng pinakamatataas na bilang ng nahawa at namatay sa 2021.
Tinatayang aabot sa 800 milyong dosis ang mapapaso at mawawaldas pagsapit ng kalagitnaan ng 2022.